کتاب "حقوق کیفری اختصاصی؛ جرایم علیه اموال و مالکیت" به قلم آقایان دکتر حسین آقایی نیا و دکتر هادی رستمی توسط انتشارات میزان چاپ دوم از آن در زمستان 1397 روانه بازار حقوقی کشور شد. آقای دکتر حسین آقایی نیا از اساتید برجسته حقوق جزا و جرم شناسی محسوب می شوند و جدای از اینکه از جمله اعضای هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران محسوب می شوند، در دانشگاه های تربیت مدرس، امام صادق و دانشگاه آزاد اسلامی مشغول به کسوت تدریس بوده اند. ایشان در حال حاضر به دلیل کهولت سن از کسوت معلمی بازنشسته شده اند و صرفاً به مطالعه و پژوهش در حوزه تخصصی خویش مشغول می باشند. از جمله تألیفات ایشان کتب جرایم علیه اشخاص نشر میزان 1384، حقوق کیفری اختصاصی جرایم علیه اشخاص(شخصیت معنوی) نشر میزان 1389 و مقالات و کتب ترجمه ای متعددی می باشد.
رواج جرایمی نظیر سرقت، کلاهبرداری، چک بلامحل و خیانت در امانت در قیاس با جنایات و جرایم علیه مصالح عمومی کشور رو به تزاید بوده و دعاوی و شکایات مربوط به این بخش بار سنگینی را بر نظام عدالت کیفری تحمیل می کند. حال کتاب حاضر متشکل از چهار بخش که به تشریح جرایم کلاهبرداری، سرقت، چک پرداخت نشدنی و خیانت در امانت می پردازد.
بخش نخست: کلاهبرداری
ابتدا با ذکر کلیات و پیشینه قانونگذاری پیش و پس از انقلاب اسلامی مقدمه را پیرامون جرم کلاهبرداری ذکر می شود؛ سپس ماهیت و تعریفی از آن ارائه و ارکان جرک کلاهبرداری را مورد بررسی قرار می دهد. در ادامه بر مجازات جرم کلاهبرداری پرداخته و آن را به مجازات اصلی و تکمیلی یا تبعی تقسیم می کند و با نگرشی بر قانون مجازات اسلامی و قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری جهات، حدود، ضوابط و آثار جرم مزبور را بررسی می کند. در ادامه مباحث جرم کلاهبرداری، به تشریح مطالبی پیرامون شروع به جرم کلاهبرداری، شرکت و معاونت در آن می پردازد. کلاهبرداری رایانه ای که امروزه یکی از شایع ترین انواع آن تلقی می گردد نیز مورد بررسی قرار می گیرد. در انتهای این بخش، صور خاص حیله و تقلب در تحقق جرم کلاهبرداری را مورد به مورد بررسی می کند.
بخش دوم: سرقت
مطابق با بخش پیشین ابتدا پیشینه ای از قانونگذاری پیش و پس از انقلاب اسلامی را بیان و سپس ماهیت و تعریفی از جرم سرقت را ارائه می دهد. ارکان تشکیل دهنده جرم سرقت از قبیل رکن مادی، رکن معنوی(قصد و نیت) مورد مداقه قرار می دهد. در فصل سوم و چهارم این بخش به حدود و ویژگی های تحقق سرقت حدّی و تعزیری پرداخته و تمایزات و مصادیق هر یک از آن ها را نیز بیان می کند.
بخش سوم: خیانت در امانت
ابتدا پیشینه قانونگذاری از جرم خیانت در امانت در شاکله قانون مدنی و قوانین مجازات عمومی و مجازات اسلامی بیان و بر اهمیت امانت داری در منابع اسلامی و تعریف خیانت در امانت می پردازد. سپس ارکان جرم خیانت در امانت را بیان و در ادامه به بررسی مجازات خیانت در امانت اعم از اصلی و تبعی پرداخته و مجازات تعدد جرم در این قسم جرم را بررسی می کند. ممکن است تحقق جرم خیانت در امانت با عناوین خاصی همراه باشد برای مثال خیانت در امانت در اعمال تجاری، تبانی نماینده در ثبت ملک وقفی، امتناع از اعلام اموال مجهول الوارث و هر یک را از جانب ارکان تحقق جرم مورد مداقه قرار می گیرد.
بخش چهارم: چک پرداخت نشدنی
در آغاز سخن در این بخش، پیشینه ای از مقررات گذاری جرم چک پرداخت نشدنی یا بلامحل ذکر و ماهیت چک کیفری در قالب تعریف چک، چک پرداخت نشدنی امتیازات دارنده چک پرداخت نشدنی، چک های فاقد وصف مجرمانه مورد بررسی قرار می گیرند. مطابق با سایر جرائم، سپس ارکان تحقق چک پرداخت نشدنی تشریح شده و الزام وجود هر یک در تحقق جرم بیان می شود. در ادامه بر مجازات چک پرداخت نشدنی و سایر قواعد مربوط به چک پرداخت نشدنی از جمله شرکت و معاونت در تحقق جرم، قواعد شکلی اعم از صلاحیت محکمه، رسیدگی خارج از نوبت قرارهای تأمین نیز تأکید می شود.
نتیجتاً نویسنده با بررسی و تحلیل چهار جرم کلان در حوزه جرایم علیه اموال و مالکیت، ابتدا بر اهمیت مطالعه و بررسی این چهار محور تأکید داشته و سپس با تشریح قوانین مرتبط جرم انگاری رفتارهای علیه اموال و مالکیت را از پرتوی اصل ضرر به دیگری مورد مداقه قرار می دهد.