شرکت­ نسبی نوع دیگری از شرکت ­های اشخاص محسوب می­ شوند که در آن شخصیت شرکا از اهمیت ویژه ­ای برخوردار است و انتخاب عنوان شرکت از سطح مسئولیت نسبی شرکای آن اقتباس شده است. در تعریف آن ماده ­ی 183 قانون تجارت 1311 مقرر می ­دارد «شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکا به نسبت سرمایه ­ای است که در شرکت آورده است». هر چند که اعم ویژگی ­های شرکت تضامنی و نسبی یکسان است ولی تفاوت عمده در مسئولیت شرکا در قبال دیون شرکت است.

در واقع در شرکت نسبی میان میزان سرمایه ­ای که شریک در شرکت دارد و تعهداتی که از مشارکت وی به بار می ­آید تعادل منطقی وجود دارد. به طور مثال شرکت با یک میلیون ریال سرمایه و یک میلیارد ریال بدهی پرداخت نشده پس از انحلال شرکت، شریک دارای ده­ هزار ریال یعنی یک­صدم سهم ­الشرکه شرکت، نسبت به بدهی­ های شرکت در برابر بستانکاران تنها به همان نسبت مسئولیت دارد. در نتیجه شریک یاد شده تنها ملزم به تأدیه ده میلیون ریال که معادل یک از صد درصد دیون شرکت است، خواهد بود. سایر قوانین و مقررات مرتبط با شرکت تضامنی بر شرکت­های نسبی نیز مرعی می ­باشد.

مراحل تشکیل شرکت نسبی

شرایط تشکیل شرکت­ های نسبی نیز مشابه شرکت­ های تضامنی می ­باشد با این تفاوت که در شرکت­ های نسبی مدارک ذیل بایست تهیه شود:

1- دو نسخه شرکتنامه­ ؛

2-دو نسخه تقاضانامه­ ؛

3- دو نسخه اساسنامه؛

4- تکمیل فرم تعیین نام به ترتیب اولویت؛

5- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذی­ربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد؛

6- تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه شرکا، مدیران و هیئت نظار(در مواردی که تعداد شرکا بیش از 12 نفر باشد)؛

7- اصل گواهی عدم سوءپیشینه جهت اعضا هیئت مدیره، مدیر عامل؛

8- دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی مؤسس؛

9- دو نسخه صورتجلسه هیئت مدیره؛ اصل وکالتنامه ­ی وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد ( برخی از مدارک در مورد شرکت ­های تضامنی نیز صادق است).در نهایت ثبت شرکت نسبی و آگهی شرکتنامه و پیوست­ های آن در روزنامه ­ی رسمی یا یکی از روزنامه ­های کثیرالانتشار وفق ماده 197 قانون تجارت و نظامنامه مربوطه صورت می ­گیرد.