آئین نامه داخلی هیات دولت

هیات وزیران طی جلسات مورخ 24 /8 /68 - 28 /8 /68 و 8 /9 /68 آئین نامه داخلی هیات دولت را به شرح زیر تصویب نمودند:

آئین نامه داخلی هیات دولت
مصوب 1368,09,08با اصلاحات و الحاقات بعدی

فصل اول: ترتیب تشکیل هیات دولت و کمیسیونها

الف : هیات دولت

ماده ۱ - جلسه هیات دولت با حضور ۱۶ نفر از اعضای صاحب رأی هیات دولت رسمیت می یابد. و تصمیمات با اکثریت مطلق عده حاضر معتبر خواهد بود.

ماده 2- اشخاص زیر حق حضور دائم در هیات دولت را دارند:
رئیس جمهور، معاون اول رئیس جمهور، وزراء، معاون حقوقی و امور مجلس و معاون اجرائی رئیس جمهور، رئیس سازمان برنامه و بودجه، دبیر کل سازمان امور اداری و استخدامی کشور، رئیس سازمان صدا و سیما، رئیس کل بانک مرکزی و دبیر هیات دولت شرکت اشخاص دیگر منوط به موافقت رئیس جلسه است.

ماده 3- اعضاء صاحب رای دولت عبارتند از رئیس جمهور، وزراء معاون اول رئیس جمهور در زمانی که ادارة جلسة هیات دولت به عهدة اوست.

ماده 4 (اصلاحی 11/02/1370)- ریاست جلسه هیات دولت با رئیس جمهور و با موافقت او بر عهده معاون اول رئیس جمهور است.

ماده 5 - کلیة تکالیف و اختیاراتی که در این آئین نامه بر عهدة معاون اول رئیس جمهور قرار گرفته از تکالیف و اختیارات رئیس جمهور می باشد و در صورت تعیین نشدن یا حضور نداشتن معاون اول ، توسط رئیس جمهور انجام خواهد پذیرفت.

ب : کمیسیونها

ماده 6- کمیسیونهای دائمی هیات دولت بشرح زیر است:

ماده 6- کمیسیون های دائمی هیئت دولت به شرح زیر است:

1- کمیسیون اقتصاد:
متشکل از وزیران امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نیرو، معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، معاون اجرایی رییس جمهور، سازمان اداری و استخدامی کشور، معاون اقتصادی رییس جمهور، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور.

2 - کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک:
متشکل از وزیران تعاون، کار و رفاه اجتماعی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش، کشور، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، ارتباطات و فناوری اطلاعات، ورزش و جوانان، دادگستری، معاون حقوقی رییس جمهور، معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور، رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران و رییس مرکز امور زنان و خانواده، معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور، رییس سازمان اداری و استخدامی کشور، دستیار رئیس جمهور در امور حقوق شهروندی.

3 - کمیسیون فرهنگی:
متشکل از وزیران علوم، تحقیقات و فناوری، آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان، رییس مرکز امور زنان و خانواده، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و رییس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، دستیار رئیس جمهور در امور حقوق شهروندی.

4 - کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست
متشکل از وزیران جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، نیرو،‌ دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، ارتباطات و فناوری اطلاعات، راه و شهرسازی، معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور، رییس سازمان حفاظت محیط زیست و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، معاون اجرایی رییس جمهور، رییس سازمان انرژی اتمی ایران.

5- کمیسیون لوایح:
متشکل از وزیران تعاون، دادگستری، امور اقتصادی و دارایی، رفاه و تأمین اجتماعی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون حقوقی رییس جمهور و معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور، رییس سازمان حفاظت محیط زیست، معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور، معاون امور مجلس رییس جمهور، معاون رییس جمهور در اجرای قانون اساسی،

5- کمیسیون لوایح
متشکل از وزیران تعاون، کار و رفاه اجتماعی، دادگستری، امور اقتصادی و دارایی، معاون حقوقی رییس جمهور، معاون امور مجلس رییس جمهور، معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست.

تبصره – ملاک تصمیم گیری در خصوص اختیارات تفویضی، موضوع تصویب نامه های شماره 158816/ت38857هـ مورخ 1/ 10/ 1386 و شماره 36553/ت39948هـ مورخ 11/ 3/ 1387 و همچنین تصویب آیین نامه های اجرایی قوانین و اصلاح آنها، موضوع تصویب نامه شماره 164082/ت373هـ مورخ 10/ 10/ 1386 موافقت حداقل سه نفر از وزرای عضو کمیسیون یادشده می باشد.

6 - کمیسیون سیاسی - دفاعی
متشکل از وزیران کشور، امور خارجه، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، اطلاعات و معاون امور مجلس رییس جمهور، دستیار رئیس جمهور در امور حقوق شهروندی، رییس سازمان برنامه و بودجه کشور.

7 - کمیسیون علمی، تحقیقاتی و فناوری:
متشکل از وزیران صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، علوم، تحقیقات و فناوری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش، اطلاعات، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، معاون علمی و فناوری رییس جمهور و معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور، رییس سازمان حفاظت محیط زیست.

تبصره – در مواردی ضروری و یا اموری که مربوط به چند کمیسیون باشد با تصویب هیأت دولت کمیسیون خاص تشکیل خواهد شد. اعضای کمیسیون خاص را هیأت دولت تعیین می کند.

1 ـ کمیسیون اقتصاد: متشکل از وزرای امور اقتصادی و دارایی، بازرگانی، جهاد کشاورزی، صنایع و معادن، کار و امور اجتماعی، تعاون، رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، معاون اجرایی رییس جمهور و رییس کل بانک مرکزی.

2 -کمیسیون امور اجتماعی و دو‌لت الکترو‌نیک:
متشکل از وزرای پست و تلگراف وتلفن ، بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی ،کار و امور اجتماعی، آموزش و پرورش ، دادگستری،علوم، تحقیقات و فن آوری،دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ،رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور،رئیس سازمان برنامه و بودجه یا معاون وی،وزیر کشور،رییس سازمان ملی جوانان،و‌زیر کار و امور اجتماعی،رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران،و‌زیر امور اقتصادی و دارایی.

3 - کمیسیون فرهنگی:
متشکل از وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش ، علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ،کشور، اطلاعات و معاون اول رئیس جمهور، رئیس سازمان صدا و سیما، سرپرست سازمان تربیت بدنی،معاون حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور،رییس سازمان حفاظت محیط زیست،رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری،رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.

4 ـ کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست: ‌متشکل از وزرای مسکن و شهرسازی، صنایع و معادن، راه و ترابری، نفت ، کشور، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، پست و تلگراف و تلفن، جهاد کشاورزی،‌ نیرو، رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، رییس سازمان حفاظت محیط زیست، رییس سازمان انرژی اتمی و معاون اجرایی رییس جمهور،رییس دفتر مناطق محروم کشور.

5- کمیسیون لوایح:متشکل از وزرای دادگستری، امور اقتصادی و دارائی و معاون اول رئیس جمهور، معاون حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور، رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور،وزیر تعاون،و‌زیر آموزش و پرو‌رش،وزیر رفاه و تأمین اجتماعی.

6- کمیسیون سیاسی دفاعی :متشکل از وزرای امور خارجه ، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ،کشور ، اطلاعات ، فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سازمان صدا و سیما،رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، معاو‌ن حقوقی و امور مجلس رییس جمهور،وزیر کار و امور اجتماعی.

تبصره – در مواردی ضروری و یا اموری که مربوط به چند کمیسیون باشد با تصویب هیات دولت کمیسیون خاص تشکیل خواهد شد . اعضای کمیسیون خاص را هیات دولت تعیین می کند.

7 ـ کمیسیون بررسی اعطای نشانهای دولتی:
متشکل از نمایندگان کمیسیونهای دایمی هیأت دولت به انتخاب هر کمیسیون.

8 - کمیسیون علمی، تحقیقاتی و فناوری

ماده 7 - هر یک از کمیسیونهای دائمی و خاص دارای یک رئیس و یک نائب رئیس خواهد بود. روسای کمیسیونها و نواب روسا را اعضای کمیسیونها در اولین جلسه خود انتخاب می نمایند. هر کمیسیون یک دبیر خواهد داشت که دبیر هیات دولت وی را از میان کارشناسان آگاه به امور مربوطه به کمیسیون انتخاب می نماید.

ماده 8 - کمیسیونهای دائمی هیات دولت در صورت داشتن موضوع در دستور حداقل هفته ای یکبار و کمیسیونهای خاص و کمیسیونهای ویژه موضوع اصل 138 قانون اساسی حسب مورد در محل نهاد ریاست جمهوری تشکیل میگردد و با حضور دو سوم اعضاء رسمیت می یابد.

ماده 9 - زمان تشکیل جلسات عادی در اولین جلسه کمیسیون تعیین و به اطلاع اعضاء دولت خواهد رسید.

ماده 10 - جلسات کمیسیونهای دولت بدون اطلاع لغو نمی شود. در صورت عدم حضور رئیس کمیسیون در جلسه، نائب رئیس اداره جلسه را بعهده میگیرد. در صورت غیبت رئیس و نائب رئیس، ریاست کمیسیون با مسن ترین عضو کمیسیون خواهد بود.

ماده 11 - لغو هر جلسه یا تشکیل جلسه فوق العاده باید در جلسه قبل مورد موافقت کمیسیون قرار گیرد و دفتر هیات دولت تا پایان هفته این امر را به کلیه اعضاء دولت اطلاع دهد.

تبصره - مواردیکه به تشخیص رئیس جمهور و یا معاون اول وی جلسه کمیسیون لغو می شود یا تشکیل جلسه فوق العاده کمیسیون اعلام میگردد، از مفاد این ماده مستثنی است.

ماده 12 - در جلسات کمیسیونهای هیات وزیران، اعضاء کمیسیون موظفند شخصاً و بطور مستمر شرکت نمایند. در موارد استثنائی که عضو کمیسیون عذر موجه داشته باشد با موافقت رئیس کمیسیون، معاون و یا قائم مقام عضو بدون حق رای شرکت خواهد کرد.

تبصره 1 - حضور غیر دائمی کارشناسان در جلسه بهمراه اعضاء کمیسیون یا وزرای مدعو حسب مورد و با اطلاع قبلی بلامانع است.

تبصره 2 - اعضاء هیات دولت میتوانند با حق رای در جلسه کمیسیونها شرکت نمایند.

تبصره 3 ـ در مواردی که پیشنهاد دستگاه غیر عضو کمیسیون در جلسه کمیسیون مطرح باشد، معاو‌ن دستگاه پیشنهاد دهنده با حق رأی، مجاز به شرکت در جلسه می‌باشد.

تبصره 4‌ـ‌ در جلسه کمیسیون‌های دو‌لت، باید حداقل (4) نفر از اعضای هیئت دو‌لت شرکت نمایند.

تبصره 5– چهار جلسه غیبت غیرموجه وزیران در جلسات هر یک از کمیسیون های هیئت وزیران موجب حذف عضویت شان از کمیسیون مربوط خواهد بود.

ماده 13 - موضوعاتی که جهت بررسی فوری به کمیسیون ارجاع میشود به ترتیب تاریخ ارجاع این نوع موضوعات و موضوعات دیگر نیز به ترتیب وصول در کمیسیون مطرح میشوند.

ماده 14 - دبیر کمیسیون با هماهنگی رئیس کمیسیون، دستور جلسه را تنظیم میکند.

تبصره 1 - دفتر هیات دولت باید دستور جلسه هر کمیسیون را حداقل 48 ساعت قبل از تشکیل جلسه به اطلاع اعضاء دولت برساند.

تبصره 2 - اعلام دستور جلسه و وقت هر کمیسیون به منزله دعوت از اعضاء کمیسیون و پیشنهاددهندگان است. در صورتیکه پیشنهاد دهنده یا وزیری که موضوع به او مربوط میشود امکان شرکت در جلسه کمیسیون را نداشته باشد، باید حداکثر 24 ساعت قبل از تشکیل جلسه، دفتر هیات دولت را مطلع نماید، تا موضوع برای یکبار از دستور خارج و در جلسات بعد مطرح شود.

ماده 15 - دبیر کمیسیون موظف است برای هر یک از موضوعهائیکه مورد بحث قرار میگیرد گزارشی شامل خلاصه مطلب، نظرات دستگاههای مورد استعلام، نظر معاونت حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور و تلفیق نظرات کارشناسی ارائه شده در کمیسیونهای فرعی را ( که مطابق نظر کمیسیون اصلی و به مسئولیت دبیر کمیسیون تشکیل شده است ) ، تهیه و در جلسه کمیسیون مطرح نماید.

ماده 16 - رئیس کمیسیون نتیجه مذاکرات را اعلام می نماید و در مورد آن رای گیری بعمل میآید.نظر کمیسیون همراه با امضاء موافق یا مخالف اعضای کمیسیون در صورتجلسه درج میشود. رای اکثریت اعضاء حاضر در جلسه مناط اعتبار است.

تبصره - در هر کمیسیون فقط وزراء، معاونان رئیس جمهور، رئیس سازمان صدا و سیما و رئیس کل بانک مرکزی دارای حق رای می باشند.

ماده 17 - تصمیمات کمیسیون شامل موارد تصویب، عدم تصویب یا مسکوت ماندن موضوعات باید در جلسه هیات دولت مطرح گردد و هیات وزیران درباره آن اظهار نظر کند. مواردیکه تصویب برخی از مسائل به استناد اصل 138 قانون اساسی به کمیسیونهای مرکب از چند وزیر واگذار میشود، از حکم این ماده مستثنی است.

ماده 18 - در مواردیکه کمیسیونها بر اساس اصل 138 قانون اساسی مامور تصویب برخی از امور مربوط به دولت میشوند آراء اکثریت وزرای عضو کمیسیون جهت تصویب امور مزبور ضروری است.

فصل دوم : دفتر هیات دولت و بررسی حقوقی

الف : دفتر هیات دولت

ماده 19 - به منظور تنظیم جلسات و تهیه صورت مذاکرات و ترتیب کلیه امور مربوط به تشکیل جلسات هیات دولت و کمیسیونهای آن و همچنین ثبت و نگهداری و ابلاغ مصوبات هیات وزیران و تصمیمات نماینده یا نمایندگان ویژه ای که مطابق اصل 127 تعیین می شوند و نیز مصوبات کمیسیونهائی که مطابق اصل 138 تشکیل می گردند، همچنین تنظیم و تدوین پیش نویس لوایح و تصویب نامه ها دفتری زیر نظر معاون اول رئیس جمهور به نام دفتر هیات دولت تشکیل می گردد ریاست این دفتر با دبیر هیات دولت است که با حکم معاون اول رئیس جمهور منصوب میشود.

ماده 20 - دبیر هیات دولت مسئول حسن اجرای مقررات مربوط به کمیسیونهاست و موظف است همه ماهه وضعیت تشکیل کمیسیونها و موضوعاتی را که در دستور است و همچنین حضور و غیاب اعضاء کمیسیون را به رئیس جمهور و معاون اول وی گزارش نماید.

ب : بررسی حقوقی

ماده 21 - به منظور تطبیق پیشنهاد تصویب نامه ها و لوایح و ارائه مشاوره حقوقی به کمیسیونهای دولت و نمایندگان ویژه موضوع اصل 127 قانون اساسی، کمیسیونی به عنوان " کمیسیون حقوقی" با مسئولیت معاون حقوقی و امور مجلس ریاست جمهور تشکیل می گردد اعضاء کمیسیون مزبور از میان حقوقدانان مجرب تعیین و با حکم معاون حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور منصوب می شوند و هر یک از آنها مسئولیت مشاوره یکی از کمیسیونهای دولت را عهده دار می باشند.

فصل سوم : نحوه رسیدگی و تصویب پیشنهاد

ماده 22 - موضوعاتی می توانند در جلسات کمیسیونها و نهایتاً در هیات دولت مطرح شوند که منحصراً از طرف رئیس جمهور و معاونان رئیس جمهور و وزراء برای معاون اول رئیس جمهور ارسال شده باشد.این موضوعات ممکن است جنبه عادی، فوری، یا دو فوریتی داشته باشد، تشخیص نهائی امر با رئیس جمهور یا معاون اول اوست.

تبصره - دفتر هیات دولت موظف است فهرست موضوعات قابل طرح را هر هفته در سه بخش عادی، فوری و دو فوریتی تهیه کند و در اختیار اعضاء هیات دولت قرار دهد.

ماده 23 - در صورتیکه موضوع لایحه و یا تصویب نامه پیشنهادی با وظایف مستقیم دیگر وزارتخانه ها یا سازمان برنامه و بودجه و یا سازمان امور اداری و استخدامی مرتبط و یا قانوناً موکول به موافقت آنها بوده و یا بار مالی داشته باشد دفتر هیات دولت حسب مورد قبلاً نظر وزارتخانه یا سازمانهای مذکور را کسب و همراه با موضوع مربوط در کمیسیون یا کمیسیونهای ذیربط مطرح می نماید.
دستگاههایی که به موجب این ماده از آنها استعلام می شود باید دربارة موضوعات عادی حداکثر ظرف دو هفته و در خصوص موضوعات فوری ظرف یک هفته اعلام نظر نمایند. در مورد لوایح و تصویب نامه های اساسی و مهم که نیاز به فرصت بیشتر باشد، زمان مقرر با تائید دفتر هیات دولت به دو برابر افزایش می یابد.
چنانچه نظریه دستگاهها ظرف مهلت مقرر با امضاء وزیر یا معاون رئیس جمهور ارسال نشود، این امر به عنوان موافقت تلقی میشود و پیشنهاد برای بررسی به کمیسیون مربوط ارسال می گردد.

تبصره - موضوعات دو فوریتی حداقل 48 ساعت قبل از طرح در مرجع مربوط باید به دفتر هیات دولت رسیده باشد.

‌تبصره 2 - پیشنهادهای دارای بار مالی دستگاههای اجرایی باید توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور بررسی و قبل از تقدیم ‌لایحه بودجه سالانه کشور، جهت طرح در هیأت دولت ارایه شود.

ماده 24 - رسیدگی به موضوعات بر حسب نوع آنها به ترتیب زیر انجام می یابد:

الف - موضوعات عادی پس از ملاحظه معاون اول و دستور وی، جهت ثبت و درج در فهرست به دفتر هیات دولت ارجاع میشود. دفتر هیات دولت، پیشنهاد را به منظور بررسی حقوقی در اختیار معاونت حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور قرار میدهد تا نظرات خویش را کتباً ظرف یک هفته به دفتر هیات دولت ارسال نماید. پیشنهاد مذکور همراه با نظر معاونت حقوقی و امور مجلس به کمیسیون مربوط ارجاع و به ترتیب وصول و حداکثر ظرف 20 روز مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

ب : موضوعات فوری پس از ملاحظه و دستور معاون اول در خصوص تعیین فوریت، از طریق دفتر هیات دولت همزمان، برای معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری و کمیسیون مربوط ارسال میشود. معاونت حقوقی و امور مجلس، نظر خود را ظرف 48 ساعت به کمیسیون مربوط میفرستد و کمیسیون پس از دریافت نظر معاونت مذکور حداکثر ظرف یک هفته به ترتیب وصول پیشنهادها، آنها را مورد رسیدگی قرار میدهد.

ج : موضوعات دو فوریتی پس از ملاحظه معاون اول و دستور وی مبنی بر تائید دو فوریتی بودن آن از طریق دفتر هیات دولت، حتی الامکان 24 ساعت قبل از تشکیل جلسة هیات وزیران در اختیار رئیس کمیسیون مربوط و معاون حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور قرار می گیرد تا به هنگام طرح پیشنهاد در اولین جلسة هیات وزیران، نظرات خود را مطرح نمایند.

د : پیشنهاد آنی، با تشخیص رئیس جلسه هیات دولت در هنگام تشکیل هر یک از جلسات قابل طرح است.

ماده 25 - نتیجه بررسی کمیسیونها به ترتیب وصول به دفتر هیات دولت و با تفکیک نوع دو فوریتی، فوری، عادی در دستور هیات وزیران قرار می گیرد.
در صورتیکه کمیسیونها مطابق اصل 138 اجازه تصویب داشته باشند، متن مصوب از طریق معاون اول به تائید رئیس جمهور میرسد تا پس از تأیید جهت ابلاغ به دفتر هیات دولت فرستاده شود.

ماده 26 - اعضاء هیات دولت می توانند هنگام بررسی پیشنهادشان در کمیسونهای دائمی و ویژه با حق رای حضور یابند و در مواردی که کمیسیونهای مزبور لازم بدانند موظف به شرکت هستند. همچنین کمیسیونها باید هر یک از اعضاء هیات دولت را که پیشنهاد یا موضوع دستور با وظایف آنها مربوط میشود به کمیسیون دعوت کنند.در صورت دعوت کمیسیون و عدم حضور دعوت شدگان، مصوبه کمیسیون از لحاظ بررسی درکمیسیون قطعی تلقی میشود و پیشنهاددهنده فقط می تواند نظرات خود را در جلسه هیات دولت مطرح نماید.

ماده 27 - دفتر هیات دولت، دستور جلسات هیات دولت را طبق نظر معاون اول بصورت هفتگی تنظیم می کند و دستور هفتة بعد را حداکثر در پنجشنبه هفتة قبل از آن به اطلاع اعضاء هیات دولت میرساند. گزارشها و مسائلی که به نظر وزراء و معاونان رئیس جمهور لازم است در هیات وزیران طرح شود به اطلاع رئیس جمهور یا معاون اول میرسد تا در صورت تائید در موقع مناسب در جلسه مطرح گردد.

ماده 28 - توضیح گزارش کمیسیونها در هیات دولت با رئیس کمیسیونها یا نائب رئیس یا یکی از اعضاء کمیسیون خواهد بود. پس از توضیح، عند الاقتضاء، پیشنهاد دهنده دلایل و ضرورت تصویب پیشنهاد رابیان می کند. در مورد موضوعات عادی، پس از اظهار نظر سه موافق و سه مخالف رأی گیری می شود. در صورتیکه پیشنهاد موافقی نداشته باشد، مخالفان و اگر مخالفی نداشته باشد، موافقین بنا به تشخیص رئیس جلسه می توانند اظهارنظر کنند. چنانچه به تشخیص رئیس جلسه اظهار نظر دیگر اعضاء هیات دولت نیز ضرورت داشته باشد، مذاکرات تا اعلام کفایت آن از طرف رئیس، ادامه می یابد.

فصل چهارم : تنظیم و ابلاغ مصوبات

ماده 29 - تصمیمات نماینده یا نمایندگان ویژه موضوع اصل 127 قانون اساسی به دفتر هیات دولت ارسال می شود.

تبصره ‌ـ‌ تفویض اختیار دو‌لت، موضوع اصل (127) قانون اساسی به نماینده یا نمایندگان و‌یژه رییس جمهور محدو‌د به امور اجرایی است.

ماده 30 - مصوبات هیات وزیران و کمیسیونهای موضوع اصل 138 قانون اساسی، در صورتیکه صرفاً حق یا تکلیف برای وزارتخانه ها، سازمانها و موسسات دولتی و وابسته به دولت ایجاد نماید. ولو آن که در روزنامه رسمی منتشر نشده باشد و یا منتشر نشود، همچنین مصوبات طبقه بندی شده ( محرمانه - خیلی محرمانه - سری - بکلی سری) از تاریخ ابلاغ به وزارتخانه یا سازمان دولتی که مصوبه به عنوان و خطاب به آن صادر شده است، لازم الاجرا است.

تبصره - مصوباتی که علاوه بر دستگاههای اجرائی و کارکنان آن برای سایر مردم حق و تکلیف ایجاد می نماید، 15 روز پس از انتشار در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران لازم الاجرا است، مگر آنکه در خود مصوبه زمان یا کیفیت خاصی برای اجرای آن پیش بینی شده باشد.

فصل پنجم : لوایح و دفاع از آنها

ماده 31 - لوایح با توجه به ماده 88 آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی به امضاء مشترک رئیس جمهور و وزیر یا وزراء یا روسای دستگاههای مربوط می رسد و از طریق معاونت حقوقی و امور مجلس تقدیم مجلس می گردد.

ماده 32 - نمایندگان دولت جهت دفاع و اظهار نظر در مورد لوایح و طرحهائی که مشخصاً به حوزه مسئولیت هر یک از اعضاء دولت ارتباط دارد، با توجه به آئین نامه داخلی مجلس، وزیر مربوط یا معاون پارلمانی وی و یا مسئول اجرائی یا رئیس سازمان دولتی ذیربط می باشند، که در هر مورد صرفاً بیانگر نظرات دولت خواهند بود. در خصوص لوایح تقدیمی دولت، هیچ یک از مقامات و نمایندگان دستگاههای اجرائی که هنگام بررسی لوایح در کمیسیونها و جلسات علنی مجلس حضور می یابند مجاز به مخالفت با مفاد لایحه دولت نخواهد بود.

ماده 33 - چنانچه لایحه یا طرحی به چند دستگاه مربوط باشد. نمایندگان دستگاههای مذکور صرفاً در صورتیکه اظهاراتشان در جهت نظر دولت باشد می توانند با توجه به مقررات آئیننامه داخلی مجلس، در مورد طرح یا لایحه مربوط اظهار نظر نمایند در غیر اینصورت نماینده دستگاهی که با نظر دولت هماهنگی دارد بعنوان نماینده دولت صحبت خواهد کرد.

ماده 34 - معاونت حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور طرحهای قانونی را بطور منظم به اطلاع رئیس جمهور، اعضاء دولت و دفتر هیات دولت خواهد رساند، تا در صورتیکه کمیسیون مربوط دولت هر یک از طرحهای مزبور را اساسی و مهم تشخیص دهد پس از بحث درباره آن گزارش کمیسیون را که شامل نظریه و خلاصه ای از استدلالات و نیز بار مالی طرح است در هیات دولت مطرح نماید. در این موارد نظر دولت توسط نماینده یا نمایندگان دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه می شود. در مورد طرحهای دو فوریتی و سه فوریتی گزارش لازم مستقیماً توسط معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهور تنظیم و جهت اتخاذ تصمیم به دولت ارائه خواهد شد.

تبصره - هنگام بررسی طرحهای قانونی در جلسه علنی مجلس، در مواردی که دولت یا رئیس جمهور نظر مشخصی دارند، هیچ یک از نمایندگان دولت نمی توانند بر خلاف نظر دولت یا رئیس جمهور صحبت کنند.

تبصره 2 - هنگام بررسی طرحهای قانونی در جلسه علنی مجلس، در مواردی که دولت یا رئیس جمهور نظر مشخصی دارند، هیچ یک از نمایندگان دولت نمی توانند بر خلاف نظر دولت یا رئیس جمهور صحبت کنند.

ماده 35 - هماهنگی اظهارات نمایندگان دولت در مورد طرحها و لوایح در جلسات علنی مجلس ( بنحوی که اظهار نظری خلاف نظر دولت صورت نگیرد) با معاونت حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور می باشد.

ماده 36 - در صورتیکه به هر دلیل مسئول یا مسئولان ذیربط حضور نداشته باشند، نمایندة دولت در دفاع و اظهار نظر نسبت به لوایح و طرحهای مربوط، معاون حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور خواهد بود.

ماده 37 - در دفاع از لوایح برنامه ای، بودجة سالیانه و اصلاحیه و متمم بودجه، رئیس سازمان برنامه و بودجه بعنوان نماینده دولت و هماهنگ کننده نظرات اعضاء دولت صحبت خواهد کرد.

ماده 38 - با توجه به ماده 56 آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی تقاضای دستگاهها برای ارجاع لایحه طبق اصل 85 قانون اساسی به کمیسیونهای مجلس، موکول به تصویب هیات وزیران می باشد.

ماده 39 - تشخیص قید فوریت برای لوایح تقدیمی و قید اهمیت برای لوایح متضمن عهود ، مقاوله نامه ها، قراردادها، موافقتنامه های بین المللی و نیز تقاضای سلب فوریت از لوایح با تصویب هیات وزیران و در موارد فوری با رئیس جمهوری خواهد بود.

ماده 40 - استفسار از شورای نگهبان توسط دستگاهها با هماهنگی رئیس جمهور صورت خواهد گرفت.

ماده 41 (اصلاحی 11/02/1370)- تقاضای تشکیل جلسه غیر علنی مجلس شورای اسلامی توسط هر یک از وزراء با توجه به اختیاری که رئیس جمهور مطابق اصل "134" قانون اساسی در جهت هماهنگ ساختن تصمیم های وزیران دارد، با اطلاع مقام ریاست جمهوری صورت می گیرد.

فصل ششم : مصوبات و لوایح معوقه

ماده 42 - در صورت تغییر یا تعیین دولت جدید فهرستی از لوایح دولت قبل که به مرحله تقدیم به مجلس نرسیده و نیز لوایحی که تقدیم مجلس شورای اسلامی شده است توسط معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری تنظیم و جهت تصمیم گیری نهائی در دولت جدید مطرح خواهد شد. در ابتدای هر دوره قانونگذاری نیز در خصوص لوایح و طرحهای معوقه دوره قبل مجلس ( موضوع ماده 60 آئیننامه مجلس شورای اسلامی) به همین ترتیب عمل خواهد شد.

ماده 43 - دفتر هیات دولت فهرست مصوباتی را که در دولت قبل یا کمیسیونهای آن به مرحله ابلاغ نرسیده است تنظیم و جهت تصمیم گیری نهائی در دولت جدید به نظر معاون اول خواهد رساند.

ماده 44 - چنانچه ادامه سیر مراحل لازم مربوط به مصوبات و لوایح موضوع مواد 42 و 43 این آئیننامه بتصویب دولت جدید برسد، اقدامات لازم توسط مراجع مذکور در این آئیننامه معمول خواهد شد و در غیر اینصورت لایحه و تصویب نامه ای که به مرحله تقدیم با ابلاغ نرسیده است جهت بررسی مجدد به وزارتخانه مربوط ارجاع می گردد و لوایح تقدیمی، از مجلس پس گرفته می شود.

حسن حبیبی معاون اول رئیس جمهور