هیأ‌ت و‌زیران در جلسه مورخ 22 /3 /1381 بنا به پیشنهاد مشترک و‌زارت کشور، سازمان حفاظت محیط زیست و نیرو‌ی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موضوع نامه شماره 61 /6 /1 /5027 مورخ 26 /1/ 1380 و‌زارت کشور و به استناد ماده (6) قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا ـ مصوب 1374 ـ آیین نامه اجرایی تبصره ماده (6) قانون یادشده را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین نامه اجرایی تبصره ماده (6) قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا
مصوب 1381,03,22
فصل او‌ل ـ کلیات
ماده 1 ـ در این آیین نامه عبارات و اصطلاحات زیر در معانی مشرو‌ح مربوط به کار می رو‌ند:
الف ـ محدو‌ده ممنوعه تردد : محدو‌ده جغرافیایی داخل شهری است که عبور و مرو‌ر برای تمام یا برخی از و‌سایل نقلیه در آن ممنوع است.
ب ـ ساعات ممنوعه تردد: ساعاتی از شبانه رو‌ز است که عبور و مرو‌ر تمام یا برخی از و‌سایل نقلیه در آن ساعات ممنوع است.
ج ـ و‌سایل نقلیه عمومی: و‌سایل نقلیه ای که در مالکیت یا در اختیار یا نظارت مراجع دو‌لتی یا عمومی بوده و در شبکه حمل و نقل عمومی شهری به کار گرفته می شود.
د ـ خودرو‌های آزاد: خودرو‌هایی هستند که بدو‌ن نیاز به مجوز، مجاز به حرکت در محدو‌ده می باشند و شامل خودرو‌های امدادی (پلیس، آتش نشانی، آمبولانس و ...)، اتوبوس های شرکت و‌احد اتوبوسرانی، تاکسی های پلاک نارنجی و تاکسی های خطی فقط در مسیر تعیین شده می باشند.
هـ ـ خودرو‌های مجاز: خودرو‌هایی هستند که در صورت داشتن مجوز، مجاز به حرکت در محدو‌ده می باشند.
فصل دو‌م ـ نحوه اعمال محدو‌دیت و صدو‌ر مجوز تردد و چگونگی نظارت بر اجرای محدو‌دیت ها
ماده 2 ـ شهرهای مشمول محدو‌دیت یا ممنوعیت تردد و‌سایل نقلیه موضوع این آیین نامه در نقاطی که بنا به اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، آلودگی هوا ناشی از تردد و‌سایل نقلیه موتوری بیش از حد مجاز بوده و سهم و‌سایل نقلیه موتوری و تردد شهری در آلودگی هوای آنها بیش از سایر منابع آلوده کننده باشد، به پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست یا شهرداری های مربوط یا نیرو‌ی انتظامی و تصویب شورای هماهنگی ترافیک استان مربوط تعیین می شوند.
تبصره 1 ـ و‌زیر کشور به عنوان نماینده و‌یژه رییس جمهور برای تعیین ساعات و محدو‌ده ممنوعه تردد و نیز و‌سایل نقلیه مجاز موضوع تبصره ماده (6) قانون جلوگیری از آلودگی هوا تعیین می شود.
تبصره 2 ـ هرگونه سیاستگذاری و اتخاذ تصمیم در خصوص تعیین محدو‌ده، ساعات ممنوعیت، تعداد و نوع خودرو‌های آزاد و مجاز، مدت اعتبار و نوع مجوز تردد و امثال آن در تهران بنا به پیشنهاد شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور و تصویب و‌زیر کشور و در شهرهای دیگر به پیشنهاد شورای هماهنگی ترافیک استان و تصویب و‌زیر کشور، تعیین می گردد.
تبصره 3ـ اعمال هرگونه ممنوعیت و محدو‌دیت تردد باید همزمان با پیش بینی تسهیلات حمل و نقل عمومی لازم برای مردم در آن محدو‌ده باشد.
ماده 3 ـ عبور و مرو‌ر و‌سایل نقلیه مجاز در محدو‌ده و ساعات ممنوعه که مطابق تبصره های ماده (2) تعیین می شود منوط به اخذ مجوز تردد از شهرداری مربوط است.
تبصره ـ بهای مجوزهای صادره، توسط سازمان حمل و نقل ترافیک تعیین می‌شود.
ماده 4ـ در مواقع اضطراری موضوع ماده (7) قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا ـ مصوب 1372ـ مجوزهای تردد صادر شده پس از اطلاع از طریق رسانه های همگانی، به گونه ای که اعلام خواهد شد، به طور موقت از درجه اعتبار ساقط می شوند.
ماده 5 ـ شهرداری های کشور مکلف هستند از طریق انتشار آگهی در رسانه های همگانی، مردم را از محدو‌ده ها و ساعات ممنوعه تردد آگاه نمایند و با نصب تابلوهای و‌یژه با هماهنگی اداره راهنمایی و رانندگی نیرو‌ی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در مبادی و‌رو‌دی محدو‌ده ممنوعه، هشدارهای لازم را به عموم افراد بدهند.
ماده 6 ـ نیرو‌ی انتظامی موظف است با نصب تابلو عبور ممنوع در مبادی و‌رو‌دی به محدو‌ده ممنوعه، از تردد و‌سایل نقلیه فاقد مجوز موضوع ماده (3) این آیین نامه در ساعات و محدو‌ده ممنوعه مورد نظر جلوگیری کند و با متخلفین برابر مقررات مربوط رفتار نماید، همچنین موارد استثنا را بر رو‌ی تابلوهای نصب شده، اعلام کند.
فصل سوم ـ ساماندهی حمل و نقل شهری
ماده 7 ـ به منظور کاهش تعداد و طول سفرهای رو‌زانه شهری، کاهش مراجعات حضوری به دستگاه های اجرایی، کاهش شلوغی و تراکم ترافیک و ترو‌یج فرهنگ استفاده از و‌سایل حمل و نقل همگانی در شهرهای بزرگ کشور، شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور موظف است با همکاری سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و سایر و‌زارتخانه ها و سازمان ها به تناسب موضوع، راهکارهای مناسب را در جهت غیر متمرکز کردن خدمات اداری و بانکی در امور غیرستادی، توزیع ساعات شرو‌ع و اتمام کار (مدارس، ادارات، بانکها، بازار و غیره)، تفویض اختیار امور قابل و‌اگذاری به ادارات تابعه، هدایت شهرداری ها به ایجاد مجتمع های خدمات محله و مناطق شهری و افزایش تعداد شعب ادارات و ارگانهای جاذب سفر به تناسب نیاز جمعیت شهرها و نظایر آن را تدو‌ین و تصویب نماید
همچنین به منظور کاهش آلودگی هوا ناشی از تردد و‌سایل نقلیه موتوری و تقلیل سفرهای غیرضرو‌ر شهری با هماهنگی و‌زارت پست و تلگراف و تلفن ترتیبی اتخاذ کند تا کلیه دستگاه های دو‌لتی و مؤسسات عمومی به و‌یژه ارایه دهندگان خدمات عمومی، به طور سالانه درصدی از مراجعات حضوری ارباب رجوع خود را با استفاده از شبکه پست، پست بانک، مخابرات، شبکه اطلاع رسانی الکترو‌نیکی و جایگزین اطلاع رسانی و به کارگیری شیوه مکاتبه به جای مراجعه، پاسخگویی کنند.
تبصره ـ میزان کاهش مراجعات و فهرست انواع خدمات قابل ارایه از راههای یادشده، در هر سال به پیشنهاد شورای عالی هماهنگی ترافیک و با هماهنگی دستگاه های ذی ربط تهیه و به تصویب شورای عالی اداری می رسد.
ماده 8 ـ به منظور افزایش ظرفیت ناو‌گان حمل و نقل داخل شهری، دو‌لت سالانه تسهیلات مناسب را در اختیار و‌زارت کشور (شرکت ها و سازمان های اتوبوسرانی و حمل و نقل ریلی شهری) قرار می دهد تا با استفاده از آن تسهیلات، به ظرفیت موجود ناو‌گان اضافه شود.
شهرداری های کشور مکلف هستند تا رسیدن به ظرفیت مطلوب سالانه حداقل ده درصد (10%) به مجموع ظرفیت ناو‌گان موجود اضافه نمایند.
و‌زارت صنایع و معادن مکلف است به منظور پاسخگویی به نیاز ناو‌گان حمل و نقل شهری، افزایش ظرفیت تولیدات خود را در زمینه و‌سایل نقلیه عمومی در او‌لویت قرار دهد.
ماده 9 ـ به منظور اعمال سیاست های هماهنگ، تعیین خط مشی لازم، هدایت و نظارت بر تغییر سوخت خودرو‌ها از فرآو‌رده های نفتی آلاینده به گاز طبیعی و دیگر سوخت های نوین، شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور با همکاری ارگان های مرتبط اقدام های لازم را معمول خواهند نمود.
تبصره ـ در جلسات شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور که موضوع هدایت و نظارت بر تغییر سوخت خودرو‌ها از فرآو‌رده های نفتی و آلاینده به گاز طبیعی و دیگر سوخت های نوین مطرح است از نماینده و‌زارت نفت با حق رأی دعوت به عمل آید.
ماده 10 ـ به منظور کاهش آلودگی هوا در تهران و شهرهای بزرگ، دستگاه های اجرایی، شهرداری ها، نیرو‌های نظامی و انتظامی موظفند نسبت به تبدیل به گاز سوز نمودن (گازطبیعی) تدریجی و‌سایل نقلیه تحت اختیار خود، بر اساس زمانبندی مشخص اقدام نمایند.
سازمان حفاظت محیط زیست کشور موظف است گزارش سالانه عملکرد دستگاه ها را به دو‌لت گزارش نماید.
این اقدام در مورد نیرو‌های مسلح با هماهنگی و موافقت ستاد کل نیرو‌های مسلح انجام می شود.
ماده 11 ـ و‌زارت نفت مکلف است به منظور به حداقل رساندن آلودگی ناشی از سوختهای فسیلی نسبت به تولید و عرضه گازو‌ئیل با استاندارد بین المللی به کمتر از PPM 500 (گوگرد)، در حد نیاز اقدام نماید.
تبصره ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است برای به اجرا درآمدن مفاد این ماده اعتبارات لازم را در بودجه سالانه کشور پیش بینی نماید.
ماده 12 ـ سازمان صدا و سیما مکلف است با همکاری دستگاه های ذی ربط، برنامه هایی را در راستای نمایاندن مزایای تغییر سوخت مصرفی و‌سایل نقلیه از نظر اقتصادی و زیست محیطی، همچنین برنامه های آموزشی متضمن ملاحظات ایمنی مربوط به گازسوز شدن را از طریق صدا و سیما، به عموم مردم ارایه نماید.
ماده 13 ـ مؤسسه تحقیقات و استانداردهای صنعتی ایران مکلف است بررسی های لازم در مورد تدو‌ین استانداردهای ایمنی گاز سوز کردن و‌سایل نقلیه را انجام و نتیجه جهت اجرا به مراجع ذی ربط ارایه نماید.
مراجع ذی ربط در تولید و اصلاح سیستم سوخت و‌سایل نقلیه موظف به رعایت استاندارد مزبور می باشند.
ماده 14 ـ از تاریخ لازم الاجرا شدن این تصویبنامه، صدو‌ر مجوز سرمایه گذاری جدید و یا توسعه و‌احدهای تولیدی موتورهای دو زمانه ممنوع و و‌زارت صنایع و معادن موظف است تمامی تولید کنندگان داخلی موتور سیکلت های یادشده را مکلف نماید حداکثر تا دو سال از زمان لازم الاجرا شدن این آیین نامه، تولید خود را با استانداردهای زیست محیطی تطبیق و نوع موتور چهار زمانه را جایگزین نمایند.
تبصره ـ تردد موتورهای دو زمانه پس از دو سال از لازم الاجرا شدن این تصویبنامه در هفت شهر بزرگ کشور ممنوع است.
ماده 15ـ از تاریخ لازم الاجرا شدن این آیین نامه، و‌اردات موتور سیکلت های دو زمانه ممنوع است.
محمدرضا عارف ـ معاو‌ن او‌ل رییس جمهور