تصویب نامه در خصوص تعیین برنامه فرهنگی، اجتماعی و گردشگری مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی
مصوب 1394,03,19با اصلاحات و الحاقات بعدی

وزیران عضو شورای عالی مناطق آزاد تجاری –صنعتی و ویژه اقتصادی در جلسه 19 /3 /1394 به پیشنهاد دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی و به استناد بند (ج) ماده (4) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران – مصوب 1372 – با اصلاحات بعدی و بند (ب) ماده (3) و مواد (4) و (7) قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران – مصوب 1384 – و با رعایت تصویب نامه شماره 113200 /ت 49516 هـ مورخ 5 /6 /1392 تصویب کردند:
برنامه فرهنگی، اجتماعی و گردشگری مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی به شرح پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیأت دولت است، تعیین می شود.

این تصویب نامه در تاریخ 13 /9 /1395 به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.

معاون اول رئیس جمهور - اسحاق جهانگیری

منشور راهبری امور فرهنگی، اجتماعی و گردشگری
مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی

مقدمه
به منظور تعالی فرهنگی و توسعه پایدار مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی، منشور راهبردی امور فرهنگی، اجتماعی وگردشگری ملهم از سند چشم انداز ایران 1404، سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، بند (ج) ماده (4) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری- صنعتی مصوب 1372- و تبصره (1) ماده (1) و مواد (4) و (7) قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی مصوب 1384 به شرح ذیل تصویب شد.
منظور از مناطق در این منشور، مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی می باشد.

1 ) اهداف

الف – ساحت فرابخشی فرهنگ

1. افزایش همگرایی منطقه ای، ملی و اسلامی در جهت گسترش تفاهم، تعامل و هویت یابی فرهنگی و اجتماعی.

2. تقویت مستمر فرهنگ سازمانی و نظام اداری «دانایی مدار»، «کار محور»، «مردم سالار»، «مسئولیت پذیر» و «فرآیندگرا» در جهت کارآمدی دیوان سالاری.

3. پاسداشت ارزش های مشترک قومی، منطقه ای، ملی و دینی.

4. تقویت، تعمیق و احیای فرهنگ مذهبی و سنت های دینی نظیر وقف و ترویج گفتمان آزاد دینی و مذهبی، فلسفی - اجتماعی و فرهنگی - هنری تأثیرگذار به منظور افزایش سطح انسجام و وحدت ملی.

5. ارتقای احساس امنیت اجتماعی و اعتلای اخلاق و فرهنگ مدارا به منظور فرصت آفرینی های جدید توسعه اجتماعی.

ب – ساحت میان بخشی فرهنگ

1. اصلاح و استقرار نهادهای آموزشی و پژوهشی - کاربردی انسان محور (معلم و متعلم) و توسعه نگر مناطق در همه سطوح آموزش های عمومی، عالی، تخصصی و فوق تخصصی - بین المللی با تکیه بر فعال سازی اقتصاد فرهنگ و هنر.

2. ارتقای کیفیت زندگی شهروندی با پایدارسازی اقتصاد اجتماعی خانواده محور، ایجاد نشاط و سرزندگی های اجتماعی، بهبود بهداشت روحی، روانی و افزایش شاخص های امنیت محیطی و کاهش آسیب های اجتماعی با بهره مندی از همه ابزارهای فرهنگی و هنری به ویژه رسانه، سینما، تلویزیون، موسیقی و ادبیات.

3. ترویج فرهنگ توسعه دریا پایه و توسعه اقتصاد دریایی با تقویت امنیت اجتماعی و ایجاد نظامات ساحل نشینی با بهره مندی از برنامه های اجتماعی - فرهنگی، هنری و گردشگری دائمی در سواحل، جزایر و مرزها.

پ – ساحت بخشی (تخصصی) فرهنگ

1. توانمندسازی فرهنگی و اجتماعی مناطق به منظور ارتقای سرانه های فرهنگی، اجتماعی، گردشگری و هنری در حد استانداردهای تعیین شده.

2. احیای هنر، فراگیرکردن اجرای برنامه ها و زمینه سازی برای افزایش تقاضای خدمات و تولیدات هنری، ترویج پیام ها و ارزش های دینی و تقویت عنصر مطالعه، تولید و عرضه کتاب و توسعه صنعت چاپ همسو با بازارهای هدف بومی - ملی، منطقه ای و بین المللی.

3. احیاء و توسعه ظرفیت های فرابخشی ورزش، میراث فرهنگی، بهداشت، سلامت و صنعت گردشگری در مناطق با نگرش و عملکرد بومی - محلی، ملی و فراملی.

4. اهتمام به محیط زیست، حفظ میراث و جاذبه های طبیعی، حفاظت و بهره گیری از میراث فرهنگی و منابع طبیعی.

2) راهبردها

الف – ساحت فرابخشی فرهنگ

1. برنامه ها و فعالیت های فرهنگی و اجتماعی معطوف به تحکیم وحدت و وفاق ملی، افزایش تفاهم و تعامل های بین المللی (با اولویت کشورهای همسایه)، تقویت پیوندهای بین بخشی فرهنگی، هنری، اجتماعی، گردشگری، اقتصادی، بهداشتی، ورزشی و زیست محیطی.

2. بهره گیری از استعدادها و توانمندی های ملی و ایجاد زمینه های مناسب جهت مشارکت های مردمی و تشکل های مردم نهاد مرتبط با موضوعات فرهنگی، اجتماعی و گردشگری، هنری، محیط زیستی و بهداشتی.

3. اصلاح نگرش ها و انتظام بخشی به رفتارهای فردی، اجتماعی و ملی در حوزه شهری مناطق به منظور اعتلای ارزش های مشترک قومی، منطقه ای، ملی و دینی.

4. فراهم ساختن تسهیلات برای تقویت فرهنگ کار و کارآفرینی، مسئولیت پذیری، وجدان کاری و ارتقای نظم اجتماعی.

ب – ساحت میان بخشی فرهنگ

1. توجه به سنت ها و ارزش های بومی، قومی و محلی تاثیرگذار بر برنامه ها و کارکردهای فرهنگی، اجتماعی و گردشگری هر منطقه.

2. بهره مندی از ظرفیت مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزش رسمی و غیررسمی، ترویج همگانی و پیگیری اصلاح سیستم های یادگیری همراه کار و سفر با نگاه ویژه توانمندسازی نوجوانان وجوانان و تأمین نیروی متخصص مورد نیاز توسعه مناطق با رویکرد بین المللی.

3. بهره گیری از معارف قرآن کریم، سنت، سیره پیامبر اعظم و ائمه معصومین (ع) و اصحاب منتخب ایشان، سیره عقلا، عرف زندگی در توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مناطق.

4. گسترش همکاری با دستگاه های اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری - مصوب 1386- در جهت الگوسازی دستگاه ها.

5. طراحی، حمایت و گسترش الگوهای عقلانی و رفتارهای مطلوب در برگزاری مناسبت های ملی، انقلابی و مذهبی نظیر اعیاد اسلامی، عزاداری ها (عاشورا و...) و بهره مندی بهینه از آنها در افق ملی، فراملی و نشان سازی های پایدار (برندسازی) از آنها.

پ – ساحت بخشی (تخصصی) فرهنگ

1. تبیین و ترویج مبانی ارزش های ایرانی- اسلامی، معارف قرآنی و فضایل اخلاقی و ارائه آن در قالب های فرهنگی و آثار هنری.

2. جذب مشارکت های برنامه مدار، کارآمد و نظارت پذیر مردمی با تکیه بر اقتصاد بومی در حوزه فرهنگی، اجتماعی و گردشگری.

3. تعامل و ارتباط سازنده در حوزه فرهنگی، اجتماعی و گردشگری با کشورهای منطقه و سایر کشورها و سازمان های تخصصی بین المللی.

4. انسجام فرهنگی و وحدت رویه رفتاری با رعایت تفاوت های فرهنگی، تاریخی و اقلیمی هر منطقه از طریق گسترش مشارکت های مردمی و سازمان های مردم نهاد معتبر و اشخاص حقیقی نامدار با بهره مندی از نیروی انسانی بومی در کلیه حوزه های فرهنگی، اجتماعی، گردشگری، محیط زیست و سلامت.

5. ایجاد زمینه های حضور نخبگان ورزشی، اجتماعی، فرهیختگان مولد علم، هنر، استعدادهای درخشان و مهندسان خلاق اقتصاد دانش بنیان.

6. رشد استعدادها، خلاقیت های فرهنگی و گسترش فعالیت های هنری و ادبی ساکنان مناطق.

7. بهبود و احیای معماری ایرانی- اسلامی ویژه هر منطقه و تمهید افزایش تأثیرگذاری محیطی بر آرامش ساکنان و جذب گردشگران.

3) مأموریتها

الف – ساحت فرابخشی فرهنگ

1. تقویت احساس امنیت اجتماعی، تکریم خانواده محوری و نظام مردم سالاری دینی.

2. گسترش نهادسازی مردمی، افزایش مسئولیت اجتماعی، تحقق مشارکت حداکثری مردم در مسائل جاری و توسعه جوامع محلی.

3. تنظیم نظام نامه حقوق شهروندی و صیانت از حقوق مادی، معنوی مردم اعم از بومیان، مهاجران و گردشگران داخلی و خارجی.

4. الگو سازی مناسب فرهنگی، اجتماعی در جهت توسعه مناطق و ارائه و تأمین نیازهای.

5. اصلاح گفتمان، نگرش های فرهنگی، رفتارهای اجتماعی و سلوک اداری.

6. تقویت نظام پایش، ارزیابی و بازخورد در سیاستگذاری های فرهنگی و اجتماعی.

ب – ساحت میان بخشی فرهنگ

1. ترویج آموزش، پژوهش و اجرای رشته های ورزشی و برنامه های سلامت با تأکید بر طب سنتی، اسلامی و مکمل و کلی نگر.

2. ایجاد و گسترش تأمین اجتماعی مصرف کننده محور، توسعه انواع بیمه های کارآمد و آرامش آفرین، سلامت محور و پیشگیرانه مورد نیاز کارکنان، شهروندان و گردشگران با مشارکت ذینفعان بخش خصوصی و جوامع محلی.

پ – ساحت بخشی (تخصصی) فرهنگ

1. اعتلای فرهنگ و هنر و ادبیات به عنوان عناصر هویت بخش فرهنگ بومی - ملی.

2. توسعه فضاهای فرهنگی، هنری، ورزشی و نظارت و غنی سازی برنامه ها برای ارتقای اثربخشی آنها.

3. حفاظت، احیاء، ساماندهی و افزایش بهره وری از میراث فرهنگی، آثار و ابنیه، موقعیت ها، محیط ها، چشم اندازها و مناظر طبیعی و فرهنگی.

4. تعمیق نقش و گسترش گردشگری در توسعه محلی، ملی و بین المللی.

5. گسترش فعالیت ها، رشد استعدادها و شکوفاسازی خلاقیت های هنری و ادبی در مناطق.

6. بازاریابی و معرفی مراکز تاریخی، فرهنگی، طبیعی و جاذبه های گردشگری مناطق در ابعاد ملی و فراملی.

7. توسعه منابع انسانی صنعت گردشگری از طریق تولید و اجرای برنامه های آموزشی، پژوهشی و کارگاهی مستمر.

8. پاسداشت ورزش های پهلوانی و باستانی بومی - محلی با تأکید بر مزیت های جغرافیایی و حقوقی هر منطقه.

9. تقویت اقتصاد ورزش مبتنی بر باشگاه داری حرفه ای و استعدادیابی و پرورش ورزشکاران مستعد نوجوان و جوان و بانوان.

10. توسعه، صنایع فرهنگی، گسترش بهره مندی از سینما، تلویزیون، رسانه های صوتی - تصویری فضاهای مجازی، هنرهای دیجیتالی و رسانه های نوین تأثیرگذار در ساحت مشارکت های ملی و فراملی در جهت احیای اقتصاد خلاق و رونق بخشی به ابعاد گوناگون اقتصاد فرهنگ.

4) الزامات

1. حداقل یک نفر از اعضای هیأت مدیره سازمان های مناطق از میان چهره های شاخص و اثرگذار در حوزه فرهنگی اجتماعی انتخاب شود.

2. شرایط احراز مسئولیت و مدیریت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری و نظارت بر عملکرد و اثربخشی فعالیت ها در مناطق بر اساس دستورالعمل ابلاغی دبیرخانه شورای عالی مناطق خواهد بود.

3. تمامی درآمدهای حاصل از اجرای این تصویب نامه و حداقل ده درصد از درآمد هر منطقه در هر سال با رعایت قوانین و مقررات مربوط و در چارچوب بودجه مصوب سالیانه سازمان های مناطق به تحقق برنامه های فرهنگی (اصلاحی 10/11/1395)- اجتماعی و گردشگری اختصاص می یابد.

4. اعضای هیأت مدیره سازمان های مناطق، اجرای مفاد این تصویبنامه را بر عهده دارند. مصوبات هیأت مدیره نباید با مفاد این تصویب نامه مغایرت داشته باشد.

5. سازمان های مناطق ویژه اقتصادی غیردولتی مکلف به رعایت این تصویب نامه برابر اساسنامه و مقررات مربوط به خود می باشند و در خصوص الزامات نیز موظف به تهیه طرح پیشنهادی خود و اجرای آن پس از تأیید دبیرخانه شورایعالی مناطق می باشند.