اساسنامه سازمان و اصول وظایف پاسبانی راه آهن دولتی ایران
مصوب 1320,09,03

هیئت وزیران در جلسه 3 آذرماه 1320 بر طبق پیشنهاد شماره (32967 /6713) 25 /8 /1320 وزارت راه نظر بماده 8 قانون سازمان بنگاه راه آهن دولتی ایران مواد ذیل را راجع بسازمان و اصول وظایف پاسبانی راه آهن دولتی ایران تصویب مینمایند.

فصل اول - سازمان

1- پاسبانی راه آهن دولتی که یکی از قسمتهای بنگاه راه آهن دولتی ایران میباشد یکنفر رئیس در مرکز خواهد داشت و در نواحی بنگاه راه آهن بقدر ضرورت دارای مامورین و پاسبانی خواهد بود که تحت نظر یکنفر پایه در پاسبانی انجام وظیفه مینماید.

2- پاسبانان راه آهن در حدود وظایف اختصاصی خود دارای حیثیت و اعتبار ضابطین دادگستری (افراد شهربانی و امنیه) میباشند.

3- قسمت پاسبانی راه آهن در انضباط و امور مربوطه بانتظامات و تنسیقات افراد و پایه وران مشمول مقررات و آئین نامه انضباطی مربوطه خواهند بود.

4- قسمت پاسبانی راه آهن در تمام مراحل و در انجام کلیه امور و وظایف مربوطه تابع بنگاه راه آهن دولتی ایران بوده و دستورات بنگاه راه آهن را بموقع اجراء میگذارد.

5- استخدام- انفصال و نقل و انتقال کلیه کارمندان پاسبانی اعم از پاسبان و پایه ور و غیره توسط رئیس بنگاه راه آهن انجام پذیر خواهد بود.

6- لباس پایه وران و پاسبانان راه آهن و علائم و نشان آنها مطابق صورت ضمیمه خواهد بود.

7- برای خدمت پاسبانی راه آهن تا ممکن است افراد محلی که واجد شرایط مقرره باشند استخدام و قبل از شروع بخدمت در تعلیم و تربیت اختصاصی آنها توسط بنگاه راه آهن دولتی ایران اقدام میشود.

8- کلیه اسلحه و ساز و برگ و سایر اسباب و اثاثیه و اوراق و اسناد فعلی پاسبانی راه آهن به بنگاه راه آهن دولتی ایران تحویل خواهد گردید و بنگاه راه آهن سازمان پاسبانی راه آهن را طبق این آئین نامه اجراء خواهد نمود.

فصل دوم - اصول وظایف پاسبانی راه آهن و مقررات انتظامی

9- پاسبانی راه آهن مامور اجرای کلیه مقررات قوانین و آئین نامه ها و احکام و دستورهای بنگاه راه آهن دولتی ایران بوده و فقط در مقابل بنگاه نامبرده مسئول شناخته میشود.

10- دستورها و مقررات انتظامی راه آهن در حدود نظاماتی که وضع و اعلان میشود در محوطه راه آهن برای عموم اهالی لازم الرعایه است در صورت تخلف از این مقررات پاسبانی راه آهن متخلف را برای تعقیب طبق قوانین و آئین نامه های مربوطه جلب خواهد نمود.

11- کلیه قوای تامینیه مکلف و موظفند که در مواقع لزوم با پاسبانان راه آهن برای انجام وظایف مقرره مساعدت و تشریک مساعی نمایند.

12- قسمت پاسبانی راه آهن مکلف است در حفظ امنیت خطوط راه آهن و محافظت مصالح و انبارها و ابنیه و اموال و کلیه متعلقات و مسافرین و اثاثیه آنها در طول خطوط و ایستگاهها و غیره مراقبت کامل بعمل آورده متخلفین از مقررات و مرتکبین جنحه یا جنایات یا متهمین بتخلف از مواد قانون کیفر بزه های مربوط براه آهن را جلب نموده و پس از تحقیقات مقدماتی یا پرونده آنها را تسلیم مقامات صلاحیت دار بنماید.
بزه کاران علاوه بر مجازاتهای قانونی بجبران خسارات وارده براه آهن نیز محکوم خواهند شد در مواردیکه بازداشت کارمندان بنگاه راه آهن در حین انجام خدمت لازم شود باید قبلاً برئیس مافوق آنها مراتب اعلام و با اطلاع قبلی آنها اقدام بعمل آید و هرگاه مامورین نامبرده در سرخدمت نباشند باید دستگیری و بازداشت آنها فوراً برئیس مافوق آنها اطلاع داده شود در هر صورت جلب و توقیف کارمندان باید با اطلاع بنگاه راه آهن انجام شود و چنانچه فوریت امر ایجاب نماید ممکن است پس از انجام عمل توقیف فوراً بنگاه راه آهن را از جریان آگاه سازند.

13- راجع بامور خلافی مربوطه براه آهن و مجازاتها و جرائم نقدی آن و همچنین تخلف از مواد قانون کیفر بزه های مربوطه براه آهن طبق قانون نامبرده و آئین نامه مربوطه و تعرفه مصوب وزارت راه بوسیله قسمت پاسبانی بموقع اجراء گذارده خواهد شد.

14- خساراتی که از وسائط نقلیه و یا حیوانات به بنگاه راه آهن میرسد صاحبان آنها مسئول جبران آن میباشند وسائط نقلیه و یا حیوانات را ممکن است وثیقه جبران خسارت و جریمه قرارداد و پاسبانی راه آهن در وصول خسارات و مطالبات بنگاه راه آهن اقدامات لازم معمول خواهد داشت.

15- عملیات پاسبانی راه آهن محدود خواهد بود بحوزه راه آهن ولی از نظر فوریت و احتراز از تأخیر در انجام امری از قبیل ادامه تحقیقات و تعقیب و دستگیری بزه کاران و غیره که تأخیر در اقدام باعث از بین رفتن آثار جرم و یا ایجاد خسارت براه آهن میشود پاسبانی راه آهن میتواند عملیات خود را در داخله شهرها و دهکده ها و غیره ادامه دهد و در صورت اقتضا نیز میتواند انجام یا تکمیل امری را بوسیله ادارات شهربانی یا امنیه محل خواستار شود.

فصل سوم
طرز استخدام کارمندان اداره پاسبانی راه آهن

ورود بخدمت

ماده 16- مامورین اداره پاسبانی راه آهن جزو کارمندان بنگاه راه آهن دولتی و مستخدم رسمی محسوب میشوند.

ماده 17- کلیه کارمندان اداره مزبور بدو طبقه تقسیم میشوند.
مامورین با لباس متحدالشکل 2- کارمندان عادی

ماده 18- ترتیب استخدام مامورین با لباس متحدالشکل طبق مقررات این آئین نامه و استخدام سایر کارمندان بر طبق مقررات استخدامی بنگاه راه آهن انجام خواهد پذیرفت.

ماده 19- مامورین با لباس متحدالشکل اداره پاسبانی راه آهن بسه طبقه و هر طبقه بدرجات معینه زیر تقسیم میشوند.
1- پاسبان
پاسبان درجه 3- پاسبان درجه 2- پاسبان درجه 1
2- سرپاسبان
سرپاسبان درجه 3- سرپاسبان درجه 2- سرپاسبان درجه1
3- پایه ور
1- رسدبان3-2) رسدبان2-3) رسدبان 1-4) سرمهر-5) یاور-6 ) پاسیار 2-7) پاسیار 1

ماده 20- میزان حقوق هر یک از درجات مذکوره در ماده 4 مطابق جدول پیوست این آئین نامه تعیین و در مواردیکه وضعیت ایجاب کند جدول مزبور بر حسب پیشنهاد رئیس بنگاه راه آهن و تصویب وزارت راه تغییر خواهد یافت.

شرایط استخدام

ماده 21- داوطلبان باید دارای شرایط زیر باشند.
الف- تبعیت ایران
ب- عدم محکومیت بقیام و اقدام بر علیه حکومت ملی.
ج- عدم محکومیت ببزه هائیکه مستلزم محرومیت از حق استخدام دولتی باشد.
د- عدم معروفیت بفساد عقیده و اخلاق
هـ- معتاد نبودن باستعمال افیون و الکل
و- مبتلا نبودن به بیماریهای واگیردار
ز- داشتن بنیه قوی و صحت مزاج
ح- قد کمتر از یک متر و 65 سانتیمتر نباشد.
ص- سن کمتر از 23 و بیشتر از 37 سال نباشد.
ط- دارا بودن برگ خاتمه تحت السلاح
ع- نسبت بپاسبانان دادن آزمون در حدود پایه شش دبستان
ف- نسبت بسرپاسبانان دادن آزمون پایه سه دبیرستان
ق- نسبت برسدبان 3 دارا بودن گواهی نامه رسمی پایه سه دبیرستان
ک- نسبت برسدبان 2 دارا بودن گواهی نامه رسمی پایه شش دبیرستان
ل- نسبت برسدبان 1 دارا بودن تحصیلات عالی

تبصره - داوطلبانیکه آشنا بیکی از زبانهای خارجه باشند حق تقدم خواهند داشت.

ماده 22- ابتدای خدمت مامورین مزبور پس از طی دوره تعلیمات اختصاصی شبانه روزی در آموزشگاه پاسبانی در بنگاه راه آهن خواهد بود هزینه تحصیلی مامورین مزبور از طرف بنگاه راه آهن دولتی پرداخته میشود.

ماده 23- مامورین پاسبانی راه آهن باید در ابتداء شروع بخدمت سوگند یاد کنند که بکشور و ملت و اصول حکومت ملی خیانت ننموده در پیشرفت صلاح و صرفه کشور و ملت مساعی باشند و قوانین و نظامات مربوطه بمشاغل خود را کاملاً رعایت کنند.

ماده 24- پاسبانان و سر پاسبانان در موقع ورود بخدمت ورقه تعهدنامه دایر بر اینکه تا مدت 4 سال حق استعفاء از خدمت را نخواهند داشت امضاء و با مصرفی یکنفر بایندان مصروف تسلیم نمایند بایندان باید ضمانت خود را در زیر ورقه تعهد خدمت داوطلب امضاء و تعهد نماید.

تبصره - چنانچه در ظرف یکماه پس از انقضاء مدت چهار سال درخواست استعفا از طرف متعهد نرسید تا انقضاء مدت چهارسال دیگر حق استعفاء نخواهد داشت و اداره پاسبانی راه آهن مکلف است در ظرف مدت یکماه مزبور ورقه تعهد دیگری برای مدت 4 سال دیگر از متعهد بگیرد.

ماده 25- در موقع استخدام پاسبانان و سرپاسبانان باید حتی المقدور سعی شود که از اهالی بومی هر منطقه انتخاب شوند و همچنین در موقع تعیین محل ماموریت این نکته باید کاملا رعایت شود.

ماده 26- پایه وران داوطلب نیز بشرح ماده 9 ورقه تعهد خدمت بدون قید مدت امضاء و تسلیم خواهند نمود.

تبصره - در صورتیکه پایه وران قبل از دو سال تمام خدمت در اداره پاسبانی راه آهن بخواهند استعفاء بدهند هزینه تحصیلی آنها مطابق هزینه که برای بنگاه راه آهن دولتی مصرف شده است از آنها مسترد خواهد شد.

ماده 27- پس از طی آموزشگاه در حین خدمت بدون طی درجه مادون بدرجه مافوق نمیتوان ارتقاء یافت.

تبصره - اشخاصیکه در جریان خدمت و ایفای وظیفه لیاقت و استحقاق خود را بمعرض ظهور رسانند مطابق مقررات فصل پنجم این آئین نامه نائل بترفیع خواهند شد.

ماده 28- بپاسبانان و سرپاسبانان سالی 15 روز و پایه وران سالی یکماه مرخصی با استفاده از حقوق داده میشود. ترتیب استفاده از مرخصی های سالیانه بوسیله احکام اداری تعیین خواهد شد.

فصل چهارم
ارتقاء

ماده 29- مدت خدمت در هر یک از درجات پاسبانی دو سال و شرط ارتقاء پاسبانی درجه1 بسرپاسبانی درجه 3 باضافه شرایط فوق داشتن لیاقت و دادن آزمون پایه سه دبیرستان خواهد بود.

ماده 30- مدت خدمت در هر یک از درجات سرپاسبانی 3 سال و شرط ارتقاء سرپاسبان درجه 1 برسدبان 3 باضافه شرایط فوق دارا بودن گواهی نامه رسمی پایه سه دبیرستان خواهد بود.

ماده 31- مدت خدمت در درجه رسدبان 3 سه سال رسدبان 1 سه سال سرمهر سه سال یاور4 سال پاسیار2 چهار سال- پاسیار1 چهارسال خواهد بود.

فصل پنجم
طریقه اعطاء پاداش و درجات

ماده 32- همه ساله در دی ماه کمیسیونی از طرف رئیس بنگاه راه آهن تعیین میشود که به پیشنهاد ترفیعات و اضافات پایه وران اداره پاسبانی راه آهن که قطعاً تا آخر شهریور آن سال باید فرستاده شده باشد رسیدگی نموده نظریات خود را گزارش مینماید. پیشنهادات کمیسیون در صورت تصویب از اول سال بعد در حدود اعتبارات و سازمان مقرر قابل اجراء است.
بند*الف*- درجه پاسبانان و سرپاسبانان طبق مقررات این آئین نامه در آخر هر سال بر حسب پیشنهاد رئیس اداره پاسبانی راه آهن از طرف رئیس بنگاه راه آهن تصویب و داده میشود.
بند*ب*- درجه پایه وران نیز پس از واجدبودن شرایط از طرف رئیس پاسبانی راه آهن در آخر هر سال با تعیین حقوق آنها برای تصویب وزارت راه به بنگاه راه آهن دولتی پیشنهاد خواهد شد.

تبصره - برای درجات اعطاء شده بپاسبانان و سرپاسبانان حکم اداری و برای پایه وران تا سر مهری فرمان وزارتی و از یاوری ببالا فرمان همایونی صادر خواهد شد.

ماده 33- رئیس بنگاه راه آهن مجاز است در مواردیکه پاسبانان و سرپاسبانان جدیت فوق العاده در اجراء وظیفه نموده و فداکاری نموده باشند بدون رعایت مواد 15و16 این آئین نامه یک درجه بهریک از آنها تاسرپاسبان یکمی در قبال خدمات شایانیکه کرده اند بدهد.

تبصره - طرز لباس و درجات پایه وران و سرپاسبانان و پاسبانان بترتیب منظور در دستور ضمیمه مقرر میگردد.

ماده 34- پرداخت پاداش نقدی طبق بند دوم از ماده 26 فصل هشتم آئین نامه استخدامی بنگاه راه آهن دولتی ایران بعمل خواهد آمد.

تبصره - طرز اعطاء فوق العاده های مختلفه و هزینه سفر بمأمورین پاسبانی راه آهن مطابق آئین نامه های مربوطه بنگاه راه آهن میباشد و اعطاء مدال و نشان تابع مقررات و آئین نامه های مربوطه خواهد بود.

فصل ششم
طریقه محاکمه و مجازات

ماده 35- مجازاتهای اداره پاسبانی راه آهن نسبت بمأمورین آن بطریق زیر خواهد بود.
الف- اخطار کتبی بدون درج در ورقه خدمت.
ب- توبیخ کتبی با درج در ورقه خدمت.
ج- محرومیت از مرخصی سالیانه.
د- بازداشت با خدمت تا بیست روز.
هـ- توقیف یک درجه بدون کسر حقوق از سه ماه تا یکسال.
و- توقیف یک درجه با کسر حقوق از یکماه تا یکسال.
ز- تنزیل یکدرجه.
ح- انفصال از خدمت اداره پاسبانی راه آهن.

ماده 36- اجرای مجازاتهای مقرره در فقرات الف- ب-ج- و- د- ماده فوق بدون محاکمه در اختیار رئیس اداره پاسبانی راه آهن و در بخشهای تابعه فقط فقرات الف – ب- ج و تا یک هفته بازداشت با خدمت از فقره د – در اختیار رؤسای بخشهای پاسبانی راه آهن خواهد بود و اجراء فقرات هـ الی ح چه در مرکز و چه در ولایات با اجازه رئیس بنگاه راه آهن دولتی ایران از طریق دادگاههای اداری انجام خواهد گرفت.

ماده 37- مامورینیکه تحت تعقیب جزائی قرار میگیرند باید بلافاصله موقتاً از خدمت منفصل و از پوشیدن لباس متحدالشکل ممنوع شوند اگر رأی دادگاه بتبرئه آنها صادر شد فوراً لباس خود را خواهند پوشید و بخدمت ادامه میدهند بدیهی است حقوق ایام تعلیق مطابق قانون بآنها پرداخته خواهد شد.

فصل هفتم
بازنشستگی

ماده 38- مقررات بازنشستگی مامورین اداه پاسبانی راه آهن و همچنین کسوراتیکه از حقوق آنها بابت بازنشستگی و بهداری و غیره کسر میشود تابع مقررات عمومی بازنشستگی بنگاه راه آهن دولتی ایران خواهد بود.

ماده 39- حقوق مامورین اداره پاسبانی راه آهن را که قبل از تصویب و اجرای این آئین نامه مشغول خدمت بوده اند با رعایت اعتبار بودجه میتوان ترمیم نمود.

آئین نامه لباس مامورین اداره پاسبانی راه آهن

1- لباس متحدالشکل مامورین پاسبانی راه آهن اعم از پایه ور سرپاسبان و پاسبان در زمستان از پارچه سرمه و تابستان زردرنگ خاکی خواهد بود.

2- لباس پایه وران بقرار ذیل است.

الف - نیم تنه- قد نیم تنه مساوی است با طول دست مچ بسته یقه برگردان دارای 4 تکمه زرد با علامت راه آهن و 4 جیب لبه دارد (دو جیب کوچک بالا و دو جیب بزرگ پائین روی لبه هر جیب یک تکمه کوچک با علامت راه آهن)
سر دست آستین دارای 3 دکمه کوچک سردوشی بعرض 5 سانتیمتر برنگ لباس با یک تکمه ریز در انتهای سردوشی پیراهن از پارچه نخودی رنگ ساده یقه دوبل سرخود و کراوات بلند از پارچه ساده یشمی رنگ.

تبصره - یراق درجات که روی سردوشی دوخته میشود تا سرمهری بعرض 15 میلیمتر و از یاوری تا پاسیار یکی بعرض 25 میلیمتر و علائم ممیزه درجات پایه وران بوسیله تاج روی سردوشی بطریق ذیل تعیین میگردد.
رسدبان 3- بدون تاج – رسدبان 2 یک تاج در وسط سردوشی – رسدبان 1 دو تاج سرمهر 3 تاج یاور یک تاج پاسیار 2 دو تاج – پاسیار 1 سه تاج.

ب - شلوار پیاده ساده لب برگردان.

ج - کلاه از پارچه لباس سرمه که در جلو دارای لبه و دور کلاه در قسمت بالا یرق بعرض 15 میلیمتر تا درجه سرمهر و 25 میلیمتر از درجه یاوری تا پاسیار یکی خواهد داشت و در قسمت جلوی کلاه نشان (علامت راه آهن).

د - کفش در زمستان کفش بندی چرمی سیاه ساده با سر پنجه و در تابستان کفش بندی تریاکی سر پنجه دار.

ه - کمربند- از چرم قهوه رنگ سیر بعرض 5 سانتیمتر قلاب دو میخه بند حمایل بعرض دو سانتیمتر و نیم از همان چرم متصل بکمربند.

ز - پالتو از پارچه سرمه یقه برگردان گشاد دارای سه تکمه دو طرفه زرد با علامت راه آهن بلندی پالتو تا 5 سانتیمتر زیر زانو- پشت پالتو صاف و دارای چاک از کمر بپائین- دارای دو جیب افقی لبه دار و سر دوشی مطابق سر دوشی نیم تنه آستین پاکتی بطول 15 سانتیمتر با سه تکمه ریز.

ح - پالتو بارانی گشاد از پارچه غیر قابل نفوذ سرمه رنگ یقه برگردان با کلاه از همان پارچه دارای چهار تکمه شاهی درشت مشگی 4 سوراخه در جلو و یک کمربند بدون سوراخ بعرض 4 سانتیمتر و قلاب ساده زرد با دو جیب اروقی- قد پالتو تا ده سانتیمتر زیر زانو سر آستین دارای یک برگه از همان پارچه بعرض 2و 2 /1 سانتیمتر و دو تکمه چهار سوراخه شاخی مشگی ریز – سردوشی و درجات مطابق نیم تنه خواهد بود.

تبصره - لباس سلام پایه وران مطابق لباس خدمت بوده فقط کمربند یراق زرد و بعرض چهار سانتیمتر و قلاب کمر (علامت راه آهن) و بند حمایل یراق بعرض 23 میلیمتر و کفش بندی از چرم برقی و جوراب مشگی لبه کلاه از چرم برقی قداره باریک و راست با جلد مشگی برقی بعرض سه و طول 50 سانتیمتر و با لب یکسر آویخته میشود- قبضه آن برنجی و علامت راه آهن در قسمت جلوی آن حک شده است پرت آیه – از یراق زرد بعرض دو و طول 40 سانتیمتر با یک منگوله بسته ترک دار که چهار ترک آن سیاه خواهد بود. پیراهن سفید بی آهار با یقه آهاری لب شکسته و کراوات – پاپیون ساده مشگی.

3- لباس سرپاسبانان و پاسبانان.

1- نیم تنه مطابق نیم تنه پایه وران یقه دوبل شکاری که 6 تکمه زرد با علامت راه آهن در جلو سر دوشی مطابق سردوشی پایه وران بانو ارزرد لیموئی بعرض ده میلیمتر و در انتهای سردوشی یک تکمه زرد ریز با علامت راه آهن خواهد داشت.

ب - شلوار کالیفه دار سواره بازنگال چرمی مشگی و پوتین مشگی بندی.
علائم ممیزه سرپاسبانان – یراق زرد رنگ بعرض دو سانتیمتر و بطول 6 سانتیمتر جناقی شکل روی بازوی چپ بطوریکه دهنه باز آن بسمت بالا قرار گیرد.
بترتیب درجات سرپاسبان 3 یک یراق – سرپاسبان 2 دو یراق- سرپاسبان 1 سه یراق متصل بهم دوخته میشود.

ر - علائم ممیزه پاسبانان – پاسبان درجه 1 دو نوار زرد لیموئی بعرض یک سانتیمتر و طول 6 سانتیمتر جناقی شکل روی بازوی راست دوخته شده و دهنه باز آن بسمت پائین خواهد بود و پاسبان درجه 2 یکنوار زرد و پاسبان درجه 3 بدون نوار خواهد بود.

ج - کلاه مطابق کلاه پایه وران ساده بدون یراق و نوار و نشان کلاه مطابق نشان پایه وران.

س - کمر مطابق کمر پایه وران.

ص - باتن لاستیکی بطول 45 و قطر 10 سانتیمتر.

ط - پالتو مطابق پالتو پایه وران بدون سردوشی با علائم ممیزه ردیف خود روی بازو.

هـ - پالتوی بارانی سرپاسبانان و پاسبانان مطابق پالتو بارانی پایه وران بدون سر دوشی و علائم ممیزه.

ل - یقه برگردان نیم تنه سرپاسبانان ساده و پاسبانان در دو طرف یقه روی پارچه- سبز رنگ بعرض و طول 4 در شش سانتیمتردرسمت راست با حروف برنجی شماره پاسبان و سمت چپ شماره بخش مربوطه نصب میشود.

تبصره - در مناطق حاره در فصل تابستان از 15 اردی بهشت تا اول آبان لباس پایه وران و سرپاسبانان و پاسبان طبق ماده 1 این آئین نامه از پارچه زرد رنگ با کلاه خود مناطق گرمسیری بدون یراق با نشان و لباس سرپاسبانان و پاسبانان آستین کوتاه تا بالای آرنج و یقه برگردان با زیاه تکمه و شلوار کوتاه تا بالای زانو با مچ پیچ زرد برنگ لباس و گیوه و کلاه خود مناطق گرمسیری با نشان بدون نوار خواهد بود.
و لباس تابستانی در مناطق معتدله از 15 خرداد تا 15 شهریور استعمال خواهد شد.