هیئت وزیران در جلسه مورخ 17/3/1374بنا به پیشنهاد مشترک شماره 100/1449 مورخ 9/3/1374 وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه و وزارت امور‌اقتصادی و دارایی، به استناد تبصره (76) قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌نامه چگونگی اجرای طرحهای مربوط به وزارت نیرو موضوع تبصره یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه چگونگی اجرای طرحهای مربوط به وزارت نیرو موضوع تبصره (76) قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
مصوب 1374,03,17با اصلاحات و الحاقات بعدی
ماده 1 - در این آیین‌نامه واژه‌های اختصاری زیر، به جای عبارتهای مشروح مربوط، به کار می‌روند:
الف - وزارت: وزارت نیرو
ب - بانک: بانک کشاورزی
ج - سازمان: سازمان آب منطقه‌ای ذی‌ربط یا سازمان آب و برق خوزستان
د - کمیته مشترک: کمیته مرکب از نمایندگان وزارت و سازمان برنامه و بودجه
ماده 2 - اهم وظایف کمیته مشترک به شرح زیر میباشد:
الف - بررسی دلایل رد و یا قبول توجیه طرحهای ارسالی از طرف بانک.
ب - بررسی و تصویب طرحهایی که از نظر بانک موجه تشخیص داده شده‌اند.
ج - بررسی و موافقت با تأمین وثایق مورد نظر بانک از محل موجودی حساب مخصوص در مواردی که اعطای تسهیلات موضوع این آیین‌نامه به کشاورزان متقاضی از نظر ارایه وثایق با اشکال مواجه باشد.
د - بررسی شرایط اجرای هر طرح و امکانات کشاورزان و میزان ارزش آب استحصالی در درآمد کشاورزان و در صورت ضرورت موافقت با بخشودگی تمام یا قسمتی از سود یا سود واصل سهم‌الشرکه وزارت از قرارداد مشارکت مدنی و فروش اقساطی به عنوان کمک بلاعوض.
تبصره - کمیته مشترک میتواند به منظور تسریع در اجرای طرحهای موضوع این آیین‌نامه بخشی از وظایف خود را در محدوده هر استان با ضوابط و دستورالعمل مشخصی که به تصویب وزیر نیرو می‌رسد به نمایندگان وزارت و سازمان برنامه و بودجه یا نماینده مشترک دو دستگاه واگذار نماید.
ماده 3 - کلیه شبکه‌های آبیاری و زهکشی زیر سدهای مخزنی و انحرافی و شبکه‌هایی که آب آنها با استفاده از جریانات طبیعی رودخانه‌ها اعم از ثقلی و پمپاژ و یا آبهای زیرزمینی و یا تلفیقی از آبهای سطحی و زیرزمینی تأمین میگردد همچنین طرحهای انتقال آب، پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی و طرحهای کوچک جمع‌آوری و استحصال آب که به منظور تأمین آب شبکه‌های کوچک آبیاری و زهکشی اجرا می‌شوند مشمول تبصره (76) و مفاد این آیین‌نامه می‌باشند.
تبصره - شناسایی و تعیین مشخصات کلیه طرحهای قابل اجرای شبکه‌های آبیاری و زهکشی موضوع ماده (3) این آیین‌نامه بر عهده وزارت (سازمان) است. وزارت (سازمان) طرحهای یاد شده و کلیه اطلاعات مربوط را به صورت کتبی برای انجام اقدامهای بعدی به بانک معرفی و ارایه می‌کند.
ماده 4 - تمامی امور مربوط به بررسی و ارزیابی طرح، طول مدت و چگونگی بازپرداخت اصل و سود تسهیلات اعطایی بر عهده بانک است که در قالب ضابطه‌ها و معیارهای متداول اعتباری و بانکی انجام می‌گیرد و گزارش توجیهی لازم نیز توسط بانک تنظیم میشود.
ماده 5 - عملیات اجرایی پروژه‌های مصوب تا خاتمه عملیات و استحصال و انتقال آب به مقاطع مصرفی، در هر مورد بر عهده سازمان و یا سایر اشخاص حقیقی و یا حقوقی اعم از بخش خصوصی و یا تعاونی است که بنا به تشخیص و معرفی وزارت (سازمان) صورت می‌گیرد. وزارت (سازمان) به همراه معرفی طرح، نسبت به معرفی سازمان یا اشخاص حقیقی و حقوقی به عنوان مجری طرح نیز اقدام می‌کند، مجری طرح مکلف است کلیه همکاریهای لازم را با بانک در‌مورد ارایه اطلاعات مورد نیاز بانک به عمل آورد.
تبصره - در صورتی که با ترغیب و تشویق وزارت و بانک، کشاورزان حوزه عمل طرح شامل افراد متشکل در گروههای زراعت جمعی شرکتهای تعاونی روستایی، شرکتهای سهامی زراعی و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی، در هر یک از مراحل اجرایی طرح مایل به مشارکت در سرمایه‌گذاری و استفاده از‌تسهیلات موضوع این آیین‌نامه باشند مشروط بر واگذاری وکالت و نمایندگی اجرایی به سازمان (مجری)، می‌توانند به نسبت سهمی که از کل هزینه طرح قبول میکنند با بانک و سازمان مشارکت کنند.
ماده 6 - بانک موظف است گزارش توجیهی طرحهایی را که پس از بررسیهای انجام شده موجه تشخص می‌دهد، همچنین دلایل نداشتن توجیه طرحهایی که موجه تشخیص نداده است برای کمیته مشترک ارسال دارد. از تاریخ وصول طرح در استان توسط بانک ظرف 60 روز بانک موظف به پاسخگویی است در غیر‌اینصورت طرح در کمیته مشترک قابل طرحی برای تصمیم‌گیری خواهد بود.
تبصره 1 - طرحهایی که از نظر بانک موجه تشخیص داده شده‌اند با صدور مصوبه کمیته مشترک قابل اجرا خواهند بود.
تبصره 2 (منسوخه 04/07/1375)- طرحهایی که از نظر بانک کاملاً توجیه نشده‌اند حتی‌المقدور در ابتدا سعی میشود با نظر و توصیه‌های کمیته مشترک پس از بررسی طرح و اعمال تعدیلات لازم در زمینه‌های مورد اشکال فنی یا مالی، نسبت به رفع اشکال اقدام گردد، در صورت عدم امکان بر طرف ساختن اشکالات از نظر تطبیق طرح با ضوابط اعتباری بانک، در صورتی که هنوز نظر وزارت به هر علت بر اجرای طرح مزبور باشد، کل منابع مالی مورد نیاز طرح فقط از محل منابع مالی وزارت تأمین میشود و بانک در این مورد فقط به عنوان کارگزار اعتباری عمل می‌نماید.
ماده 7 - تنظیم روابط بانک با سازمان مجری طرح، براساس مقررات و آیین‌نامه‌های اعتباری بانک و مفاد این آیین‌نامه و قرارداد مشارکت مدنی است که در ارتباط با تأمین منابع مالی، نحوه اجرای طرح، و نظارت بر عملیات اجرایی و مصارف وجوه، میان بانک و دستگاه اجرایی طرح منعقد میشود. طول مدت قرارداد مشارکت مدنی حداکثر سه سال است.
ماده 8 (اصلاحی 04/07/1375)- سقف برداشت نهایی از اعتبار هر طرح مربوط به برنامه شماره 40202000 (ایجاد شبکه‌های آبیاری و زهکشی)، همچنین میزان برداشت از هر تخصیص اعتبار توسط وزیر نیرو به ترتیبی تعیین میشود که مجموع برداشتهای مورد اشاره از سی درصد (30% ) اعتبار هریک از طرحها مصوب برنامه مذکور تجاوز نکند، درصد یاد شده از محل اعتبار موضوع این آیین‌نامه با اعلام وزیر نیرو و درخواست سازمان توسط خزانه به حساب مخصوصی که نزد شعبه مرکزی بانک اختصاص می‌یابد تودیع میشود و با اعلام مراتب توسط وزیر نیرو و براساس اعلامیه انتقال وجه ارسالی از سوی خزانه مبالغ مزبور توسط ذی‌حساب و به حساب هزینه قطعی منظور میشود. موجودی این حساب به عنوان وجوه تخصیص یافته برای اجرای طرحهای مصوب کمیته مشترک تلقی میشود و بانک به میزان سهم وزارت در تأمین منابع مالی این طرحها از حساب یاد شده برداشت می‌کند.
ماده 9 - وجوه تخصیص یافته برای اجرای طرحهای مصوب کمیته مشترک موضوع تبصره (26) قانون بودجه سال (1373) کل کشور و همچنین مبالغ دریافتی از بابت بازپرداخت اقساط ناشی از سهم‌الشرکه وزارت از محل فروش اقساطی به حساب مخصوص موضوع ماده 8 این آیین‌نامه منتقل و برای اجرای طرحهای مصوب موضوع ماده (3) این آیین‌نامه قابل استفاده خواهد بود.
ماده 10 - منابع مالی لازم برای طرحهای مصوب کمیته مشترک با توجه به مفاد ماده (6) این آیین‌نامه، براساس مندرجات قرارداد منعقد شده میان بانک و دستگاه اجرای طرح به نسبت 2 سهم بانک و 1 سهم سازمان و کشاورزان ذی‌ربط در صورت مشارکت، تامین میشود. سهم سازمان به تدریج و متناسب با نیازهای اجرایی طرح، از حساب مخصوص موضوع ماده (8) این آیین‌نامه برداشت میشود و به همراه سهم متناسب بانک و کشاورزان ذی‌ربط در حساب وجوه مشارکت مدنی نزد بانک کشاورزی مستقر در مرکز استان متمرکز میشود.
تبصره - انعقاد قرارداد مشارکت مدنی در مورد طرحهای مصوب موکول به تأمین و تکافوی موجودی حساب مخصوص نزد شعبه مرکزی بانک برای پرداخت‌های حداقل سال اول اجرای هر طرح و پرداخت احتمالی تعهدات و تضمین‌های سررسید همان سال و مراعات ماه (11) و تبصره آن و مواد (15) و(16) این آیین‌نامه است.
ماده 11 (اصلاحی 04/07/1375)- در صورت عدم مشارکت کشاورزان قبل از اجراء طرح از جمله در مورد طرحهایی که از محل بودجه عمومی احداث شده یا در دست احداث است، سازمان نسبت به اجرای طرح اقدام نموده و پس از خاتمه عملیات سرمایه‌گذاری و اجرای طرح، اشخاصی را که مایل به خرید انشعاب و استفاده آب استحصالی ناشی از اجراء طرح هستند، به صورت کتبی و با تعیین میزان سهم مورد نیاز از آب استحصالی به بانک معرفی می‌نماید. بانک در مورد هر متقاضی، پس از انجام بررسیهای لازم و تحقیقات متداول بانکی و احراز شرایط و صلاحیت متقاضی از جمله در مورد تضمین بازپرداخت بدهی نسبت به تنظیم قرارداد فروش اقساطی سهم خود و سپس سهم سازمان از مشارکت مدنی اقدام می‌کند. مدت قراردادهای فروش اقساطی منعقد شده، بر حسب شرایط طرح مصوب متفاوت بوده و در هر حال از ده سال تجاوز نمی‌کند.
ماده 11 -برای تسریع در امر بهره‌برداری از طرحها و بازیافت سرمایه‌گذاری انجام شده، بانک و وزارت کوشش میکنند تا هر طرح حتی‌المقدور به بخشهای کوچکتری تقسیم شود، به گونه‌ای که عملیات هر بخش موضوع یک فقره قرارداد مشارکت مدنی جداگانه قرار گیرد تا به مجرد آماده بهره‌برداری شدن هر بخش، قراردادهای فروش اقساطی لازم با متقاضیان مربوط منعقد شود.
تبصره برای تسریع در امر بهره‌برداری از طرحها و بازیافت سرمایه‌گذاری انجام شده، بانک و وزارت کوشش میکنند تا هر طرح حتی‌المقدور به بخشهای کوچکتری تقسیم شود، به گونه‌ای که عملیات هر بخش موضوع یک فقره قرارداد مشارکت مدنی جداگانه قرار گیرد تا به مجرد آماده بهره‌برداری شدن هر بخش، قراردادهای فروش اقساطی لازم با متقاضیان مربوط منعقد شود.
ماده 12 - در صورتی که اعطای تسهیلات بانکی موضوع این آیین‌نامه به متقاضیان فقط از نظر وثایق مورد نظر بانک با اشکال مواجه شود، با تصویب کمیته مشترک میتوان تضمین لازم را از محل موجودی حساب مخصوص تأمین کرد.
تبصره -در مناطقی که اراضی منابع ملی یا طبیعی و بلامعارض در زیر شبکه‌های در دست احداث موضوع این آیین‌نامه موجود باشد در صورت واگذاری این اراضی به کشاورزان، اراضی فوق و حقابه‌های حاصل از اجرای طرح به عنوان وثایق مورد نیاز بانک مورد قبول خواهد بود.
ماده 13 (منسوخه 04/07/1375)- در صورتی که پس از اجرای طرح و قرارداد مشارکت مدنی، به هر علت خریداری برای سهم بانک از مشارکت مدنی پیدا نشود، سازمان موظف است سهم بانک را ضمن قرارداد فروش اقساطی بخرد.
ماده 14 (اصلاحی 04/07/1375)- کمیته مشترک میتواند با عنایت به شرایط اجرای طرح و امکانات کشاورزان و میزان تاثیر حقابه‌های حاصل در درآمد کشاورزان، تمام یا قسمتی از سود یا سود واصل سهم‌الشرکه وزارت از قرارداد مشارکت مدنی و فروش اقساطی را به عنوان کمک بلاعوض تلقی کند و مورد بخشودگی قرار دهد، در این صورت تنظیم قراردادهای مربوط با متقاضیان به گونه‌ای است که فقط متضمن وصول تمام اصل و سود سهم‌الشرکه بانک و سهم خارج از شمول بخشودگی اصل و سود سهم‌الشرکه وزارت باشد.
ماده 14 (اصلاحی 04/07/1375)- بانک موظف است هر ساله مبالغ دریافتی از بابت بازپرداخت اقساط ناشی از سهم‌الشرکه وزارت را (که از محل بودجه عمومی تأمین شده است) در حساب جداگانه‌ای نگهداری نماید تا به عنوان پشتوانه و توسه طرحهای یاد شده در اختیار وزارت قرار داده شود.
تبصره - از منابع سهم‌الشرکه وزارت نیرو، وصولی توسط بانک (2%) به عنوان کارمزد با بانک تعلق خواهد داشت.
ماده 16 (منسوخه 04/07/1375)- بانک مجاز است، در صورتی که اقساط قراردادهای فروش اقساطی سهم‌الشرکه بانک به سازمان به مدت 3 ماه معوق بماند، مبالغ مربوط را به همراه جرایم دیرکرد مربوط با اطلاع قبلی وزارت از موجودی حساب مخصوص برداشت کند.
ماده 15 (اصلاحی 04/07/1375)- سود مورد انتظامی بانک برای سهم خود از مجموع تسهیلات اعطایی به طرحهای موضوع این آیین‌نامه در مرحله مشارکت مدنی و در مرحله فروش اقساطی بر اساس تبصره (77) قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تعیین خواهد شد و از حداقل نرخ تعیین شده توسط شورای پول و اعتبار برای این قبیل فعالیتها در زمینه هزینه‌های سرمایه‌ای تجاوز نمی‌کند.
ماده 16 (اصلاحی 04/07/1375)- بانک موظف است حسابهای مربوط به اجرای طرحهای موضوع این آیین‌نامه را به صورتی نگهداری کند که در هر زمان اطلاعات مربوط به منابع و‌مصارف با تفکیک اصل و سود تسهیلات اعطایی به هر طرح و وضعیت موجودی برداشتهای حساب مخصوص به آسانی قابل تحصیل باشد.
معاون اول رئیس جمهور – حسن حبیبی