اصلاح موادی از آیین نامه اجرائی انتخابات ریاست جمهوری مصوب ( 1364 )

هیات وزیران در جلسه مورخ 1/2/1372 بنا به پیشنهاد شماره 44/4/1/588 مورخ 25/1/1372 وزارت کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمود:

آیین نامه اجرائی قانون انتخابات ریاست جمهوری - مصوب 1364 به شرح زیر اصلاح می شود:

1 - مواد ( 10 ) و ( 11 ) حذف می شوند.

2 - ماده ( 12 ) به شرح زیر اصلاح می شود:
ماده 12 - فرمانداران و بخشداران پس از بررسیهای لازم سی ( 30 ) نفر از معتمدین اقشار مختلف مردم شهرستان ر بخش را تعیین و پس از تاید هیات نظارت مربوط از اعضای اداری هیات اجرایی ( دادستان یا نماینده وی و رئیس ثبت احوال ) و سی ( 30 ) نفر معتمدین منتخب برای تشکیل جلسه انتخاب معتمدین اصلی وعلی البدل هیات اجرایی دعوت بعمل می آورند.

3 - ماده 14 به شرح زیر اصلاح می شود:
ماده 14 - پس از حضور حداقل بیست ( 20 ) نفر از معتمدین دعوت شده آنان از بین خود یا خارج هشت ( 8 ) نفر را به عنوان معتمدین اصلی و پنج ( 5 ) نفر را بعنوان معتمدین علی البدل اجرایی با رای مخفی و اکثریت نسبی آرا انتخاب می نمایند و مراتب صورتجلسه می شود و به امضای حاضران در جلسه می رسد.

4 - ماده ( 16 ) حذف می شود.

5 - در مواد ( 20 ) و ( 27 ) عبارت «شهربانی و ژاندارمری» به عبارت «نیروی انتظامی» تغییر می یابد.

6 - ماده ( 28 ) به شرح زیر اصلاح می شود:
ماده ( 28 ) برنامه روز اخذ رای :
اعضا شعبه ثبت نام و اخذ رای حداقل یکساعت قبل از وقت مقرر در محل شعبه حاضر می شوند. ابتدا از بین خود نسبت به انتخاب یک نفر رئیس ، یکنفر نایب رئیس و سه نفر منشی اقدام و سپس صندوق اخذ رای را در حضور نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار باز و پس از حصول اطمینان از خالی بودن آن ، لفاف و با مهر شعبه ثبت نام و اخذ رای لاک و مهر و مراتب را در صورت جلسه ثبت و اخذ رای در 5 نسخه منعکس و کار ثبت نام و اخذ رای را به شرح مراحل پنجگانه زیر آغاز می نمایند.
اول - مرحله مراجعه رای دهندگان .
دوم - مرحله کنترل
سوم- مرحله ثبت نام
چهارم - مرحله اخذ رای
پنجم - مرحله تکمیل صورتجلسه
اول - مرحله مراجعه رای دهندگان
1 - اعضای شعبه باید کوشش کنند محل اخذ رای حتی الامکان دارای درب ورودی و خروجی مجزا باشد و مامورین انتظامی موظفند طبق دستور نماینده فرماندار یا رئیس شعبه ثبت نام و اخذ رای از ازدحام در محل اخذ رای ممانعت نموده تا اخذ رای در کمال آرامش انجام پذیرد.
2 - رای دهندگان با در دست داشتن عین شناسنامه در محل شعبه ثبت نامه و اخذ رای حضور یافته و به ترتیب به منظور ثبت نام و دادن رای وارد محوطه اخذ رای می شوند.
دوم - مرحله کنترل :
کنترل در دو مرحله انجام می شود:
الف - کنترل شناسنامه : نماینده فرماندار یا رئیس شعبه یا هر یک از سه منشی شعبه ثبت نام و اخذ رای با ملاحظه شناسنامه رای دهنده موارد ذیل را مورد توجه قرار می دهند:
1 - شناسنامه به مهر انتخابات ریاست جمهوری همان مرحله ممهور نشده باشد.
2 - شناسنامه متعلق به شخص مراجعه کننده بوده و دارنده آن در روز اخذ رای وارد سن شانزده ( 16 ) سالگی شده باشد.
ب - کنترل انگشت :
نماینده فرماندار یا رئیس شعبه و یا هر یک از سه منشی ، انگشت سبابه دست رای دهنده را کنترل می نماید که آلوده به رنگ جوهر استامپ که احتمالا نشان دادن رای است نباشد.
تبصره : در صورتی که شناسنامه مراجعه کننده ممهور به مهر انتخابات جاری باشد و یا بر انگشت سبابه او اثر جوهر استامپ مشخص شده باشد، به دستور نماینده فرماندار از رای دادن وی جلوگیری بعمل می آید. سوم - مرحله ثبت نام :
1 - پس از انجام مرحله کنترل و حصول اطمینان از این که شناسنامه متعلق به مراجعه کننده بوده و او واجد شرایط رای دادن می باشد یکنفر از منشی ها نسبت به ثبت مشخصات سجلی رای دهنده براساس شناسنامه و سایر اطلاعات مورد نیاز بر روی برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رای دهنده روی برگ تعرفه ، آن را امضا می نماید.
2 - متصدی ثبت نام ، شناسنامه رای دهنده را به مهر انتخابات ممهور و به وی تحویل می نماید.
چهارم - مرحله اخذ رای :
1 - متصدی ثبت نام برگ رای را از محل پرفراژ ( نقطه چین ) از تعرفه انتخاباتی جدا نموده و به رای دهنده تسلیم می نماید و رای دهنده با علامت گذای در مقابل اسم یکی از نامزدها، برگ رای را بدون هرگونه نوشته و یا علامت دیگری و بدون اینکه آن را تا نماید داخل صندوق می اندازد.
2 - نماینده فرماندار و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رای باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رای نویسی مخفی و به صورت کامل آزاد و بدون اعمال نفوذ شخص دیگری انجام گیرد و هیچ یک از اعضای شعبه و نماینده فرماندار و مامورین انتظامی و نماینده هیات نظارت بر انتخابات و اصولا کلیه افرادی که به نحوی از انحا در شعبه وظیفه ای به عهده دارند حق توصیه به رای دهنده برای انتخاب فرد بخصوصی را ندارند. بدیهی است در صورتی که رای دهنده برای رای دادن نیاز به فرد دیگری داشته باشد باید از وجود افزاد خارج از شعبه که مورد اعتماد وی باشند استفاده نماید و اعضای شعبه نیز کنترل نمایند تا عمل خلاف قانون انجام نگیرد.
3 - نماینده هیات نظارت بر انتخابات یا بازرسان وزات کشور در صورت مشاهده تخلف یا اعمال نفوذ موظفند مراتب را به اعضای شعبه و نماینده فرماندار تذکر دهند و آنان ضمن تنظیم صورت جلسه باید فرد یا افراد خاطی را توسط مامورین انتظامی حاضر در شعبه تحویل مقامات قضایی دهند.
4 - نماینده فرماندار یا رئیس شعبه ثبت نام و اخذ رای مراقبت خواهند نمود تا هیچ فرد مسلحی وارد شعبه اخذ رای نشود. کنترل این امر توسط مامورین انتظامی ودر جلو درب ورودی خواهد بود.
پنجم - مرحله شمارش تعرفه و تکمیل صورتجلسه اعضای شعبه پس از انقضای مهلت اخذ رای و حصول اطمینان از این که کلیه مراجعه کنندگان رای خود را در صندوق های رای انداخته و فرد دیگری برای رای دادن در محل شعبه وجود ندارد بلافاصله با حضور نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار اقدامات زیر را انجام می دهند و پس از تکمیل قسمتهای دیگر صورتجلسه شعبه کار ثبت نام و اخذ رای را به پایان می رسانند.
1 - تعداد کل تعرفه و برگ رای تحویلی به شعبه ، تعداد تعرفه های مصرف شده ، تعداد تعرفه و برگ رای مصرف نشده باقیمانده را در صورتجلسه درج و کلیه اعضا، نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار زیر آن را امضا می نمایند.
2 - تعرفه های مصرف شده ، تعرفه و برگ را مصرف نشده باقیمانده را یکجا بسته بندی و همراه با یک نسخه از صورتجلسه شعبه داخل جعبه مناسب قرار داده و با مهر شعبه لاک و مهر می نمایند.
3 - یک نسخه دیگر از صورتجلسه شعبه را بدون اینکه درب صندوق اخذ رای باز شود از محل شکاف صندوق داخل صندوق رای قرار داده وسپس شکاف مذکور را با پارچه مسدود و لاک و مهر می نمایند.
4 - نسخه سوم صورتجلسه تنظیمی به رئیس شعبه و نسخه چهارم به نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نسخه باقیمانده توسط نماینده فرماندار به هیات اجرائی مربوط تحویل داده خواهد شد و صندوق یا صندوق های اخذ رای ، جعبه محتوی تعرفه ها و سایر لوازم انتخاباتی بلافاصله به وسیله رئیس شعبه ، نماینده فرماندار و نماینده هیات نظارت بر انتخابات با همراهی ماموران محافظ صندوق به مرکز شمارش آرا منتقل می شود.
تبصره - اگر در روز اخذ رای حوادث و اشکالات مربوط به انتخابات در محل شعبه پدید آید مراتب در انتهای صورتجلسه ( قسمت توضیحات ) منعکس می شود.

7 - ماده ( 29 ) حذف می شود.

8 - برنامه روز اخذ رای و قرائت آرا مرحله دوم به شرح زیر اصلاح می شود:
برنامه روز اخذ رای مرحله دوم :
برنامه مرحله اول اخذ رای با رعایت نکات زیر در مرحله دوم تکرار می شود:
1 - شناسنامه مراجعه کنندگان به دو مهر انتخاباتی که در جریان است ممهور نشده باشد.
2 - چنانچه شناسنامه رای دهنده دارای مهر مرحله اول انتخابات باشد به مهر مرحله دوم نیز ممهور می شود.
3 - چنانچه شناسنامه رای دهنده فاقد مهر مرحله اول انتخابات ریاست جمهوری باشد هنگام رای گیری مرحله دوم دوبار به مهر مرحله دوم ممهور می شود تا رای دهنده نتواند برای بار دوم رای دهد.

9 - ماده ( 30 ) حذف می شود.

10 - ماده ( 31 ) حذف و یک ماده به شرح زیر جایگزین آن می شود:
برنامه قرائت و شمارش آرا:
ماده 31 - بلافاصله پس از رسیدن صندوق یا صندوقهای رای به محل استقرار دستگاههای شمارشگر، قرائت و شمارش آرا به شرح موارد زیر انجام می شود:
1 - درب صندوق و صندوقهای رای توسط هیات اجرایی و با حضور رئیس شعبه و هیات نظارت شهرستان باز و از روی صورتجلسه داخل آن کد شعبه و تعداد تعرفه های مصرف شده به اپراتور اعلام و برگهای رای به وی تحویل می شود.
تبصره - در شهرستانهائی که بیش از یک مرکز شمارش و قرائت آرا دارند، صندوق یا صندوقهای رای توسط نمایندگان هیات اجرایی و نمایندگان هیات نظارت که باید تا دو روز قبل از اخذ رای ، هیات های مذکور آنان را تعیین و به فرماندار معرفی نموده باشند باز و کار شمارش انجام می شود.
2 - تعداد کل برگهای رای داخل صندوق یا صندوقها، تعداد آرا صحیح ، تعداد آرا باطله ماخوذه ، تعداد آرا باطله غیرماخوذه ، تعداد رای هر یک از نامزدها و جمع آرای ماخوذه ( مجموعه آرا صحیح باضافه باطله ماخوذه ) مربوط به هر شعبه توسط دستگاه مشخص و در قرم نتیجه قرائت و شمارش ارا شعبه در پنج نسخه ثبت و پس از تایید و امضا آن توسط اپراتور و رئیس شعبه تحویل رئیس شعبه می شود.
3 - رئیس شعبه بلافاصله یک نسخه از فرم نتیجه قرائت و شمارش آرای شعبه به همراه برگهای رای خوانده شده را داخل صندوق یا صندوقهای رای گذارده و درب آن را می بندند و پس از لاک و مهر ضمیمه یک نسخه از فرم نتیجه را قرائت و شمارش آزای شعبه همراه با جعبه محتوی تعرفه ها به هیات اجرایی شهرستان تحویل می دهد. نسخه سوم به نماینده فرماندار تحول داده می شود تا به هیات اجرایی بخش تحویل دهد. نسخه چهارم در اختیار نماینده هیات نظارت بر انتخابات قرار می گیرد و نسخه باقیمانده نزد رئیس شعبه ثبت نام و اخذ رای باقی می ماند. برگهای رای به تفکیک آرای صحیح باطله ماخوذه و باطله غیرماخوذه بسته بندی شده و داخل صندوق یا صندوق ها قرار می گیرد.
4 - پس از پایان قرائت و شمارش آرا کلیه شعب شهرستان ، هیات اجرایی شهرستان با استفاده از فرم نتیجه قرائت و شمارش آرای هر یک از شعب ، نتیجه کلیه اخذ رای شهرستان را صورتجلسه می نمایند. این صورتجلسه باید حاوی نتیجه کلی آرا به تفکیک شهر مرکز شهرستان ، بخش مرکزی و هر یک از بخش های تابعه باشند و به تعداد مورد نیاز تنظیم و یک نسخه آن تحویل هیات نظارت شهرستان و بقیه نسخه ها تحویل فرماندار شود.
تبصره - چنانچه پس از حصول نتیجه شمارش حداقل نود و پنچ درصد (95% ) صندوقهای رای یک شهرستان بقیه صندوقها به علت مشکلات ناشی از صعب العبور بودن مسیر شعبه اخذ رای تا مرکز شهرستان ، بروز حوادث غیرمترقبه و یا بروز هرگونه مانع پیش بینی نشده دیگر به مرکز شهرستان نرسید، این امر مانع از تنظیم صورتجلسه نتیجه کلی شهرستان نخواهد بود مشروط بر آن که تعداد صندوقهای واصل نشده در صورتجلسه قید شود.
5 - پس از اتمام کار قرائت و شمارش آرا و بدست آمدن نتیجه کلی اخذ رای شهرستان ، درب یا درب های محل نگهداری صندوق های رای مسدود و با مهر انتخابات و مهر هیات نظارت لاک و مهر می شود و بلافاصله جعبه های محتوی تعرفه ها نیز به منظور استخراج آمار و اطلاعات مورد نیاز مندرج در آنها تحویل اپراتور می شود و پس از پایان کار درب یا درب های محل نگهداری صندوق ها باز و پس از قرار دادن جعبه های محتوی تعرفه لاک و مهر شده در آن ، درب محل نگهداری صندوق ها و جعبه های محتوی تعرفه بسته و لاک و مهر می شود.
تبصره - درب محل نگهداری صندوق های رای تا زمان وصول دستور امحای اوراق انتخاباتی باز نخواهد شد مگر در صورت نیاز، به تشخیص هیات های اجرایی و نظارت شهرستان و یا دستور وزارت کشور و با حضور هر دو هیات اجرایی و نظارت شهرستان که پس از رفع نیاز مجددا درب یا درب های محل نگهداری بسته و به ترتیب قبل لاک و مهر می شود.

11 - ماده ( 32 ) به شرح ذیل اصلاح می شود.
ماده 32 - فرماندار پس از دریافت صورتجلسه نتیجه کلی اخذ رای شهرستان از هیات اجرایی بلافاصله نتیجه را با سریعترین وسیله مخابراتی به ستاد انتخابات کشور اعلام و پس از وصول نظریه ستاد انتخابات کشور مبنی بر انتشار آگهی نتیجه اخذ رای شهرستان ، در اجرای ماده ( 80 ) قانون انتخابات ریاست جمهوری نسبت به تنظیم آگهی مذکور و انتشار آن در سراسر شهرستان اقدام و دو نسخه از صورتجلسه نتیجه کلی اخذ رای شهرستان را به ستاد انتخابات کشور، و به هر یک از بخشهای تابعه نیز یک نسخه ارسال می نماید و نسخه آخر در بایگانی فرمانداری باقی می ماند.

12 - ماده ( 33 ) به شرح زیر اصلاح می شود:
ماده ( 33 ) مسئولیت نگهداری و حفاظت مدارک انتخابات و صندوقهای اخذ رای تا وصول دستور امحای اوراق انتخابات به عهده فرماندار خواهد بود.

13 - ماده ( 34 ) حذف می شود:

14 - ماده ( 35 ) حذف می شود.

15 - ماده ( 36 ) به شرح زیر اصلاح و یک تبصره به آن اضافه می شود.
ماده 36 - در پایان مهلت قانونی ( حداکثر دو روز پس از تاریخ انتشار آگهی نتیجه اخذ رای در شهرستان ) هیات اجرای شهرستان با حضور ناظر یا ناظرین شورای نگهبان تشکیل جلسه داده و به شکایات واصله رسیدگی می نمایند و مراتب را در پنج ( 5 ) نسخه صورتجلسه نموده و به فرماندار تسلیم می دارد.
تبصره - در صورتی که تا پایان مهلت قانونی هیچگونه شکایتی به هیات اجرایی نرسیده باشد مراتب عدم وصول شکایت نیز در پنج ( 5 ) نسخه صورتجلسه و به فرماندار تسلیم می شود.

16 - ماده ( 39 ) به شرح زیر اصلاح می شود.
ماده ( 39 ) وزارت کشور پس از دریافت نظریه شورای نگهبان مبنی بر صحت برگزاری انتخابات یا توقف یا ابطال تمام یا قسمتی از انتخابات ریاست جمهوری ، مراتب را به مسئولین اجرایی انتخابات ابلاغ می نمایند.

17 - دو ماده به شرح زیر به عنوان مواد ( 42 ) و ( 43 ) به آئین نامه اجرایی اضافه می شود.
ماده 42 - چنانچه در خارج از کشور و یا در همه یا تعدادی از شهرستانهای یک استان که با توجه به امکانات و یا هر دلیل دیگر قرائت و شمارش آرا با دستگاه شمارشگر مقدور و میسر نباشد، کار قرائت و شمارش آرا با دست و با رعایت مواد زیر انجام می شود.
1 - کلیه اصلاحات بعمل آمده در مواد 1 الی 27 آئین نامه معتبر و ملاک عمل است .
2 - در ماده 28 اصلاحات بعمل آمده در مراحل اول الی چهارم کلا معتبر و ملاک عمل است ولی مراحل پنجم و ششم این ماده به وضعیت قبل از اصلاح معتبر و ملاک عمل خواهد بود مشروط بر آن اصلاحات بعمل آمده در مواد 25 و 26 و 27 و 28 قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران رعایت شود.
3 - مواد 29، 30، 31، 32، 33، 34 و 35 آیین نامه بدون اصلاحات و به وضعیت قبل معتبر و ملاک عمل می باشد.
ماده 43 - حذف ، تغییر و یا اصلاح فرم های مربوط به این آیین نامه و یا الحاق فرم های جدید مورد نیاز به آن ، پس از تصویب وزیر کشور قابل اجرا است .

معاون اول رئیس جمهور
حسن حبیبی