آئین‌نامه تاسیس و نظارت بر دفاتر خدمات مسافرتی
مصوب 1362,09,16

هیئت وزیران در جلسه مورخ 1362/9/16 بنا به پیشنهاد شماره 83/543 مورخ 1362/2/19 وزارت ارشاد اسلامی به استناد بندهای "ش" و "ع" ماده یک و‌ماده شش قانون تأسیس وزارت ارشاد اسلامی مصوب 58/3/7 [1358]شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، آئین‌نامه تاسیس و نظارت بر دفاتر خدمات مسافرتی را بشرح‌ زیر تصویب نمودند.

ماده 1 ـ تاسیس هر نوع دفتر خدمات مسافرتی یا شعبه آن (‌اعم از بخش خصوصی یا دولتی) بوسیله هر شخص حقیقی یا حقوقی بمنظورارائه خدمات زیر‌منوط به اخذ پروانه طبق مقررات این آئین‌نامه میباشد.
‌الف ـ ترابری هوائی، صدور بلیط مسافرت هوائی، ذخیره جا، صدور بارنامه و یا هر نوع اقدام دیگر مربوط به ترابری هوائی مسافر یا کالا با رعایت ‌دستورالعملهای وزارت ارشاد اسلامی.
ب ـ انجام خدمات لازم در زمینه جهانگردی، تنظیم برنامه مسافرت افراد و گروهها و گشتهای داخلی و خارجی زمینی و دریائی و هوائی و بطورکلی هرگونه ‌فعالیت و خدمات مسافرتی با رعایت دستورالعملهای وزارت ارشاد اسلامی.

تبصره 1 ـ انجام کلیه امور مربوط به مناسک حج صرفا بعهده سازمان حج و زیارت میباشد.

تبصره 2 ـ دفاتری که از طرف سازمان حج و زیارت مسئول اعزام تورهای زیارتی بخارج کشور میگردند ‌علاوه بر رعایت مفاد این آئین‌نامه ملزم بهرعایت کلیه مقررات و دستورالعملهای سازمان مذکور نیز میباشند.

ماده 2 ـ وزارت ارشاد اسلامی مرجع صدور پروانه و ابلاغ کلیه آراء و تصمیمات متخذه کمیته فنی و کمیته عالی میباشد.

ماده 3 - هرگاه درخواست‌کننده پروانه دفتر خدمات مسافرتی شخص حقیقی باشد وجود شرایط زیر لازم است.
‌الف ـ تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران.
ب - متدین به دین مبین اسلام یا سایر ادیان رسمی کشور جمهوری اسلامی ایران.
ج ـ داشتن اهلیت قانونی و عدم اشتهار به فساد اخلاق و نداشتن پیشینه محکومیت کیفری که موجب سلب حقوق اجتماعی گردد همچنین عدم اعتبار بمواد‌مخدر.
‌د ـ سپردن ضمانتنامه بانکی معتبردروجه وزارت ارشاد اسلامی بمنظورحسن انجام کار از یک میلیون تا پنج میلیون ریال، به تشخیص کمیته فنی و قابل‌ تمدید براساس دستورالعمل مربوطه.
‌ه‍ـ - ارائه محل مناسب برای دفتر خدمات مسافرتی بر حسب دستورالعمل وزارت ارشاد اسلامی و تایید کمیته فنی.
‌و ـ انجام خدمت مقدس سربازی با معافیت دائم.

تبصره 1 ـ برای تاسیس دفتر خدمات مسافرتی در شهرستانها متقاضیان بومی حق تقدم خواهند داشت.

تبصره 2 ـ مبلغ مورد تضمین هر سه سال یکباربا توجه به شاخص قیمت کالاها و خدماتی که از طرف بانک مرکزی ایران منتشر میشود توسط کمیته فنی‌ تعیین خواهد شد.

تبصره 3 ـ دفتر خدمات مسافرتی منحصراً باید در محل تایید شده دائر گردد.

ماده 4 - هرگاه درخواست‌کننده پروانه شخص حقوقی باشد علاوه بر شرایط مندرج در بندهای (‌د) و (‌هـ) ماده 3 این آئین‌نامه داشتن سرمایه صددرصد ایرانی نیز‌الزامی است.

ماده 5 ـ هر شخص حقیقی نمیتواند بیش از یک پروانه دفتر خدمات مسافرتی داشته باشد.

ماده 6 ـ شرایط مدیرعامل، رئیس واعضاء هیئت مدیره بشرح زیر است.
‌الف ـ کلیه شرایط مندرج در ماده 3 این آئین‌نامه به استثنای بندهای (‌د) و (ه‍).
ب ـ داشتن حداقل 30 سال سن.

تبصره ـ صاحبان سهام دفتر خدمات مسافرتی بایستی دارای شرایط بند الف ماده 6 این آئین‌نامه باشند.

ماده 7 ـ درخواست‌کننده پروانه باید یکنفررا بعنوان مدیر فنی بوزارت ارشاد اسلامی معرفی نماید که دارای شرایط زیر باشد.
‌الف ـ کلیه شرایط مندرج در ماده 3 این آئین‌نامه به استثنای بندهای (‌د) و (‌ه‍(
ب ـ داشتن حداقل 22 سال سن.
ج ـ داشتن حداقل دیپلم متوسط یا معادل آن.
‌د ـ داشتن سابقه مفید یا اطلاعات کافی در زمینه شغلی مربوطه به تشخیص کمیته فنی.
‌ه‍ـ - موفقیت در امتحانات کتبی و مصاحبه.

تبصره 1 ـ مدیرعامل، رئیس یا یکی از اعضاء هیئت مدیره یا صاحبان سهام و همچنین شخص حقیقی دارنده پروانه در صورت داشتن شرایط مندرج در این ماده ‌میتواند بعنوان مدیر فنی نیزتعیین شود.

تبصره 2 ـ یک نفر نمیتواند مدیریت فنی بیش از یک دفتر خدمات مسافرتی را همزمان برعهده گیرد و خدمت او باید بطورتمام وقت باشد.

تبصره 3 ـ در صورتی که مدیر فنی هر یک از شرایط مندرج در این ماده را به تشخیص کمیته فنی از دست بدهد دفتر خدمات مسافرتی مربوطه موظف است‌ حداکثر ظرف یکماه مدیر فنی جدیدی که واجد شرایط مذکور در این آئین‌نامه معرفی نماید. پس از انقضاء مهلت مقرر تا تعیین مدیر فنی پروانه دفتر خدمات‌مسافرتی برای مدت 3 ماه بحالت تعلیق درآمده و چنانچه پس از پایان مدت تعلیق مدیر فنی معرفی نشود پروانه دفتر لغو خواهد شد.

ماده 8 ـ هر یک از صاحبان سهام و مدیران دفتر خدمات مسافرتی (‌مدیرعامل ـ رئیس و اعضاء هیئت مدیره) یکی از شرایط مندرج در ماده 6 را به تشخیص‌ کمیته فنی از دست بدهد پروانه دفتر لغو میگردد.

ماده 9 ـ بمنظوراجرای وظایف زیر کمیته‌ای مرکب از نمایندگان وزارت ارشاد اسلامی، سازمان هواپیمای کشوری و هواپیمائی جمهوری اسلامی ایران موسوم‌ به کمیته فنی رسیدگی به صلاحیت دفاتر خدمات مسافرتی تشکیل میگردد.
‌الف ـ رسیدگی و تصمیم‌گیری در مورد درخواستهای متقاضیان جهت اجازه تاسیس دفاتر خدمات مسافرتی با افتتاح شعب آن با توجه به ضرورتهای موجود‌ وابعاد سیاحتی، اقتصادی و دیگر موارد مربوطه ظرف مدت سه ماه.
ب ـ بررسی صلاحیت شغلی متقاضی پروانه و مدیرعامل ـ اعضای هیئت مدیره و مدیر فنی.
ج ـ تأیید نام دفتر خدمات مسافرتی.
‌د ـ رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد شکایات واصله و هرگونه تخلف دفاتر خدمات مسافرتی و شعب آن و سایر مواردی که بموجب این آئین‌نامه بعهده ‌کمیته فنی نهاده شده است و صدور رای مقتضی که عبارت است از تبرئه، اخطار کتبی، تعلیق (‌بمدت سه ماه) و لغو پروانه دفتر یا شعبه آن.

تبصره 1 ـ هر یک از نمایندگان فوق موظف به تهیه و پیگیری گزارش تخلفات دفاتر بر حسب تخصص خود و ارایه آن به کمیته فنی میباشند.

تبصره 2 ـ کمیته فنی هر دوماه یکباردروزارت ارشاد اسلامی تشکیل میگردد در صورت لزوم بنا به تشخیص وزارت مذکور جلسات فوق‌العاده تشکیل ‌خواهد شد .

تبصره 3 ـ مذاکرات و تصمیمات و صورتجلسات کمیته فنی محرمانه بوده و آراء متخذه از طریق وزارت ارشاد اسلامی به ذینفع ابلاغ میگردد.

ماده 10 ـ هر یک از اعضاء کمیته فنی دارای حق رأی بوده و تصمیمات با اکثریت آراء قابل اجرا است.

تبصره ـ بر حسب مورد و به تشخیص کمیته فنی ازرئیس یا دبیر سندیکای دفاتر خدمات مسافرتی، مدیر دفتر مربوطه و یا نماینده مراجع ذیربط جهت ادای‌ توضیحات بدون داشتن حق رأی دعوت بعمل میآید.

ماده 11 ـ آراء و تصمیمات متخذه کمیته فنی از طریق وزارت ارشاد اسلامی جهت اجراء به سازمانهای ذیربط دولتی اعلام میگردد. تعلیق یا لغو پروانه دفتر از‌طریق درج در روزنامه‌های کثیرالانتشار به آگاهی عمومی خواهد رسید.

تبصره ـ تأمین هزینه درج آگهی فوق بعهده سندیکای دفاتر خدمات مسافرتی و در صورت عدم عضویت دفتر مربوطه در سندیکا، هزینه فوق بعهده خود دفتر‌میباشد.

ماده 12 ـ در موارد تعلیق یا لغو پروانه، از تاریخ ابلاغ رای، دفتر یا شعبه آن موظف به اجرای مقررات زیر میباشد.
‌الف ـ در زمان تعلیق مدیر دفتر خدمات مسافرتی یا شعبه آن موظف است از قبول تعهدات جدید خودداری نموده و به انجام تعهدات قبلی طبق دستورالعمل وزارت ‌ارشاد اسلامی عمل نماید. در صورت عدم رعایت مراتب فوق به تشخیص کمیته فنی پروانه دفتر مربوطه لغو خواهد شد.
ب ـ در مورد لغو پروانه، مدیر دفتر یا شعبه آن فقط ملزم به انجام تعهدات قبلی با توجه به دستورالعمل وزارت ارشاد اسلامی بوده و در صورت انجام هرگونه‌ فعالیت در زمینه مربوط به این آئین‌نامه از طریق مراجع ذیصلاح تحت پیگرد قانونی قرارخواهد گرفت.

ماده 13 ـ هرگاه دفتر خدمات مسافرتی یا شعبه آن بیش از سه ماه بدون عذر موجه تعطیل باشد کمیته فنی پروانه آن را لغو خواهد کرد.

ماده 14 ـ چنانچه دفتر ظرف دو ماه پس از اخذ پروانه بدون عذرموجه شروع بکارننماید پروانه آن لغو خواهد شد.

تبصره ـ تشخیص موجه بودن عذر در مواد 14 و 13 بعهده کمیته فنی میباشد.

ماده 15 ـ اگر دارنده پروانه شخص حقیقی باشد در صورت فوت یا محجور شدن وی، جانشین یا وراث او باید تقاضای صدور پروانه مجدد را بنماید و در‌صورت وجود چند ورثه و عدم رضایت هر یک بشکل شخص حقوقی پروانه صادر شود. تا صدور پروانه جدید دفتر فقط می‌تواند به تعهدات گذشته عمل نماید نه‌بیشتر.

تبصره 1 ـ انحلال شخص حقوقی که بموجب قانون قطعی شده باشد سبب لغو پروانه میگردد.

ماده 16 ـ دفاتر خدمات مسافرتی موظف اند قبل از انتقال پروانه و یا تصویب و به ثبت رساندن هرگونه تغییر در امور مربوط به مدیریت سهام، شرکاء محل و نام ‌موافقت کمیته فنی را کسب نمایند در غیر اینصورت پروانه دفتر لغو خواهد شد.

ماده 17 ـ مدیر عامل دفتر مستقیماً مسئولیت اجرای صحیح مفاد این آئین‌نامه و کلیه دستورالعملهای وزارت ارشاد اسلامی را بر عهده داشته و در مواقع لزوم ‌باید پاسخگو باشد.

تبصره 1 ـ حضور مدیرعامل در محل دفتر ضروری است. رئیس یا نایب رئیس هیئت مدیره به ترتیب در غیاب مدیرعامل پس از اطلاع وزارت ارشاد اسلامی‌ جانشین وی شناخته شده و حداکثر تا 30 روز تمام میتواند انجام وظیفه نماید. در صورتیکه دفتر بیش از مدت یاد شده فاقد مدیرعامل باشد پروانه آن لغو‌خواهد شد.

تبصره 2 ـ دفاتر خدمات مسافرتی که دارنده پروانه آنها اشخاص حقیقی هستند در اجرای ماده 17 و تبصره یک آن موظف به معرفی شخص واجد شرایط بعنوان جانشین میباشند.

ماده 18 ـ باید نام، نشانی کامل، شماره تلفن و تلکس میزان سرمایه، شماره و نوع پروانه به دو زبان فارسی و ( انگلیسی یا آلمانی یا فرانسه و یا عربی) در سرلوحه‌نامه‌ها و مکاتبات دفاتر خدمات مسافرتی درج گردد.

ماده 19 ـ دفتر خدمات مسافرتی مکلف است اطلاعات مورد نیاز در زمینه فعالیت و امور پرسنلی خود را در اختیار وزارت ارشاد اسلامی قرار دهد.

ماده 20 ـ مرجع رسیدگی به اعتراضات واصله نسبت به آراء کمیته فنی در زمینه لغو پروانه کمیته عالی مرکب از افراد زیر میباشد.
1 ـ وزیر ارشاد اسلامی یا نماینده تام‌الاختیار وی.
2 ـ رئیس سازمان هواپیمائی کشوری.
3 ـ مدیرعامل شرکت هواپیمائی کشوری جمهوری اسلامی ایران.

تبصره 1 ـ مهلت وصول اعتراضات یکماه از تاریخ ابلاغ تصمیم کمیته فنی است.

تبصره 2 ـ کمیته عالی میتواند در صورت لزوم از نمایندگان کمیته فنی و شاکی جهت ادای توضیحات دعوت بعمل آورد.

تبصره 3 ـ تصمیمات متخذه با اکثریت آراء قطعی و لازم‌الاجرا است.

ماده 21 ـ از تاریخ تصویب این آئین‌نامه کلیه دفاتر خدمات مسافرتی که اجازه فعالیت از وزارت ارشاد اسلامی اخذ نموده‌اند ظرف سه ماه وضع خود را با مفاد آن ‌تطبیق دهند در غیراینصورت پروانه دفتر از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.

ماده 22 ـ دفاتر خدمات مسافرتی مکلف به رعایت کلیه دستورالعملهای وزارت ارشاد اسلامی در زمینه فعالیتهای خود میباشند و در صورت عدم رضایت‌ طبق ماده 8 این آئین‌نامه با آنها رفتار خواهد شد.

ماده 23 ـ شهربانی جمهوری اسلامی ایران و سایر مراجع قانونی ذیربط مکلفند به تقاضای وزارت ارشاد اسلامی از ادامه فعالیت دفاتر متخلف و موسسات غیر‌مجازی که به امور مسافرتی و جهانگردی مبادرت مینمایند جلوگیری بعمل آورند.

ماده 24 ـ مؤسساتی که به فعالیتهای غیرازموضوع این آئین‌نامه اشتغال دارند بهیچ عنوان نباید از نام دفتر خدمات مسافرتی استفاده کنند.

ماده 25 ـ مؤسسات دولتی مشمول این آئین‌نامه ملزم به احراز شرایطی که براساس دولتی بودن آنها موضوعیت ندارد نمیباشند.

ماده 26 ـ این آئین‌نامه مشتمل بر 26 ماده و 21 تبصره میباشد وازتاریخ تصویب لازم‌الاجراء بوده و کلیه مقررات و آئین‌نامه‌های مغایر با آن از درجه اعتبارساقط ‌است.

میرحسین موسوی - نخست‌وزیر