آئین نامه بازرسی کل کشور
مصوب 1360,09,09

ماده 1 ـ سازمان بازرسی کل کشور در موارد زیر اقدام به بازرسی میکند:
الف ـ بازرسی مستمر.
ب ـ بازرسی فوق‌العاده.
ج ـ رسیدگی به شکایات و اعلامات.

فصل یکم :

ماده 2 ـ به منظور انجام بازرسی مستمر بدستور رئیس سازمان حداقل سالی یکبار هیئت های بازرسی به وزارت خانه‌ها و سازمانها و مؤسسات مندرج در ماده 2 قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور در تهران و شهرستانها اعزام میشوند.

ماده 3 ـ هیئت بازرسی متشکل از تعداد لازم اعضاء واجد صلاحیت میباشد که تحت ریاست یک قاضی یا کسی که صلاحیت قضائی او با رعایت ضوابط استخدام قاضی از طرف شورای عالی قضائی گواهی شده باشد انجام وظیفه مینماید.

ماده 4 ـ اعضاء هیئتهای بازرسی تحت هدایت و راهنمائی رئیس هیئت وظائف خود را انجام میدهند و تقسیم کار بین آنها بعهده رئیس هیئت میباشد و نتیجه کاری که به‌ هر یک از اعضاء محول میشود باید به رئیس هیئت گزارش شود.

ماده 5 ـ سازمان میتواند بنا بر اقتضاء در هر استان بازرس یا هیئت بازرسی بطور ثابت مستقر نماید تا بموجب تعلیمات سازمان به انجام بازرسی و نظارت مستمر بپردازد.

ماده 6 ـ وظیفه‌هیئتهای بازرسی در بازرسیهای سالیانه بشرح زیر است:

الف ـ بررسی وضع سازمانها و مؤسسات مورد بازرسی از حیث حسن جریان امور اداری و نحوه انجام وظیفه و اجراء قوانین و طرح‌ها و برنامه‌های مربوط و تناسب سازمان هر یک با احتیاجات عمومی و نقائص هر یک از آنها و غیر آن.

ب ـ بررسی طرز رفتار رؤسا و کارمندان از حیث اخلاق و ایمان و روحیه و معلومات، نحوه انجام وظیفه، صحت عمل، استعداد، لیاقت، شجاعت در انجام وظیفه و طرز رفتار با مردم، آگاهی و تخصص در رشته مربوط و غیره.

ج ـ بررسی اوضاع عمومی و اجتماعی اعم از آنکه مربوط به تمام کشور یا یک منطقه باشد از قبیل روحیه عمومی، امور اقتصادی، کشاورزی و محصولات، تولیدات صنعتی، فرهنگ، بهداشت، ارتباطات و راهها، امور قضائی، امور انتظامی و مایحتاج عمومی در حدود اختیارات قانونی سازمان.

ماده 7 ـ بازرسی فوق‌العاده در موارد مذکور در بند ب ماده 2 قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور انجام میگیرد و رئیس سازمان در بازرسی های فوق‌العاده به اقتضای مورد بازرس یا هیئتهای بازرسی تعیین و اعزام مینماید.

فصل دوم :

ماده 8 ـ هرگاه رسیدگی به موضوعی از مقامات ذیصلاح به سازمان ارجاع گردد سازمان پس از رسیدگی و انجام وظائف قانونی نتیجه اقدامات خود را به مقام ارجاع کننده اعلام مینماید.

فصل سوم :

ماده 9 ـ هر کس میتواند شکایت خود را علیه سازمانها و مؤسسات مذکور در ماده 2 قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور و کارکنان آنها مستقیماً بسازمان تسلیم نماید.

ماده 10 ـ رئیس سازمان میتواند بدنبال شکایات و اعلامات مدلل بازرس یا هیئت بازرسی را برای رسیدگی اعزام و یا مأمور نماید.

ماده 11 ـ شکایات و اعلامات باید کتبی و مقرون به دلائل باشد در صورتیکه شکایت شفاهاً اظهار شود اظهارات شاکی وسیله بازرس مربوطه در صورتمجلس درج و به امضاء او میرسد.

ماده 12 ـ در صورتیکه رسیدگی به شکایات خارج از وظایف سازمان باشد مراتب به شاکی ابلاغ و شکوائیه بایگانی میشود.

ماده 13 ـ به اعلامات بدون امضاء یا با امضاء مستعار ترتیب اثر داده نمیشود مگر اینکه بطور مدلل حاوی موضوعات و مسائل مهمه باشد بنحوی که سازمان رسیدگی به آن را لازم تشخیص دهد.

ماده 14 ـ در مواردی که سازمان تشخیص دهد که موضوع جنبه فوری دارد و یا نیاز به مکاتبه و اعزام بازرس نیست از طریق تلفن و تلکس و یا تلگراف توضیح لازم را از مقام مربوطه میخواهد و سپس اخذ تصمیم مینماید.

ماده 15 ـ رئیس سازمان بازرسی در اجرای وظائف محوله میتواند برای رسیدگی به موضوعهای معینی افرادی را شخصاً برای بازرسی به نقاطی که مقتضی بداند بفرستد.

ماده 16 ـ بازرسها و هیئتهای بازرسی میتوانند اطلاعات و توضیحات لازم را از طریق مکاتبه یا مراجعه مستقیم از سازمانهای مذکور در ماده 2 قانون تشکیل سازمان بازرسی بخواهند و در صورت نیاز کارکنان سازمانهای مزبور یا افراد مطلع را برای اخذ توضیح دعوت نمایند، سازمانهای طرف مکاتبه مکلفند سریعاً به نامه‌های بازرسی پاسخ گویند.

ماده 17 ـ هرگاه بازرس یا هیئتهای بازرسی ضمن انجام مأموریت با موضوعاتی برخورد کنند که واجد اهمیت است ولی در احکام مأموریت آنها منظور نشده باشد مراتب را فوراً به سازمان گزارش کرده و کسب تکلیف مینمایند.

ماده 18 ـ در مواردی که جلب نظر کارشناس لازم باشد از کارشناس دعوت بعمل می‌آید حق‌الزحمه کارشناس با توجه به حجم کار از طرف سازمان تعیین و پرداخت خواهد شد.

ماده 19 ـ بازرس یا هیئتهای بازرسی نباید در اموری که جنبه خصوصی دارد مداخله نمایند.

ماده 20 ـ اقدامات بازرسان یا هیئتهای بازرسی در ضمن بازرسی باید بنحوی انجام شود که حتی‌المقدور موجب ایجاد وقفه در کارهای جاری قسمتهای تحت بازرسی نگردد.

ماده 21 ـ احکام مأموریت بازرسان یا هیئتهای بازرسی از طرف رئیس سازمان صادر میشود و در احکام صادره حوزه مأموریت و مواردی که باید رسیدگی شود صریحاً تعیین خواهد شد.

ماده 22 ـ کارمندانی که با انتخاب رئیس سازمان با موافقت وزیر یا مسئول مؤسسه مربوطه بعضویت هیئتهای بازرسی یا بعنوان بازرس انتخاب میشوند مکلف به قبول هستند و از تاریخ صدور ابلاغ تا پایان کار تحت نظر بازرسی کل کشور انجام وظیفه خواهند نمود و در مدت مزبور از طرف سازمانهای متبوعه کاری به آنها ارجاع نخواهد شد.

ماده 23 ـ هیئتهای بازرسی و بازرسان اعزامی مکلفند ورود خود را به ‌هر حوزه بلافاصله پس از ورود تلگرافی اطلاع داده و بعد از انجام مأموریت گزارش جامع مأموریت خود را تهیه و تسلیم سازمان نمایند.

ماده 24 ـ در بازرسی های مستمر رئیس هیئت بازرسی ورود خود را به ‌هر شهرستان قبلاً به استاندار و یا فرماندار محل اطلاع میدهد تا تسهیلات لازم را برای انجام وظائف هیئت فراهم نمایند.

ماده 25 ـ استانداران و فرمانداران موظفند پس از ورود هیئت جلسه معارفه با حضور مسئولین ادارات و نهادهای انقلابی تشکیل بدهند. در این جلسه از مقامات محترم روحانی دعوت بعمل می‌آید.

ماده 26 ـ در بازرسیهای مستمر و همچنین در مواردی که برای بررسی اوضاع کلی یک منطقه‌ هیئت بازرسی اعزام میگردد هیئت موظف است پس از اسقرار در محل، ورود و آمادگی خود را جهت دریافت شکایت با تعیین نشانی محل کار هیئت اعلام دارد.

ماده 27 ـ هیئتهای بازرسی جهت انجام مأموریت خود برای آگاهی به اوضاع منطقه از وجود اقشار مختلف مردم بخصوص زحمتکشان و ضعفا و محرومین استفاده خواهد نمود.

ماده 28 ـ هیئتهای بازرسی موظفند گزارشات هیئتهای بازرسی فعلی را مورد مطالعه قرار داده تا بتوانند تغییراتی که در این فاصله در اوضاع منطقه بعمل آمده در گزارش خود منظور دارند.

ماده 29 ـ سازمان موظف است راجع به‌ هر یک از مسائل مذکور در ماده 5 این آئیننامه و همچنین نقائص ناشی از تناقض یا نارسائی قوانین یا وجود مقررات زائد و مزاحم اقدامات و طرحهائی را که مفید و لازم تشخیص دهد به وزارتخانه‌ها و سازمانهای ذیربط پیشنهاد نماید.

ماده 30 ـ گزارشات بازرسی‌ها محرمانه بوده و هر گونه اطلاعی در رابطه با موضوع مأموریت و نتیجه بازرسی به‌ هر مقامی از ناحیه بازرسان ممنوع است.

ماده 31 ـ سازمان میتواند در صورت لزوم علل بروز وقایع مهم مملکتی را بطرق مقتضی بررسی کرده و مراتب را به شورای عالی قضائی گزارش نماید.

ماده 32 ـ کارمند یا کارمندانی که در اجرای ماده 9 قانون تشکیل سازمان بازرسی به تقاضای بازرس یا هیئت بازرسی متعلق میشوند در صورتی که گزارش نهائی بازرس یا هیئت بازرسی بر بی‌تقصیری آنها باشد یا قرار منع یا موقوفی تعقیب یا حکم برائت یا موقوفی تعقیب آنها از مراجع قضائی صادر شود بلافاصله بکار دعوت میشوند و حقوق ایام تعلیق آنها باید پرداخت گردد.

ماده 33 ـ بازرس یا هیئتهای بازرسی در مواردی که برای حسن جریان امور تعلیق کارمند را ضروری تشخیص دهند باید مستدلاً مراتب را به وزیر یا رئیس دستگاه مربوط اطلاع دهند وزیر یا رئیس دستگاه مربوط مکلف به قبول درخواست بازرس یا هیئت بازرسی است و نمیتواند بعذر اینکه درخواست مدلل نیست یا دلائل غیرکافی است از انجام تقاضا خودداری کند.

ماده 34 ـ هزینه سفر و فوق‌العاده مأموریت بازرسان موافق مقررات بدستور رئیس سازمان پرداخت میشود.

ماده 35 ـ این آئیننامه مشتمل بر 3 فصل و 35 ماده میباشد و پس از تصویب مقررات ضوابط مغایر با آن ملغی خواهد بود.

از طرف شورای عالی قضائی ـ ربانی املشی