آئین نامه اجرایی قانون اصلاح و حذف موادی از قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 1310 و اصلاحات بعدی آن

در اجرای تبصره 8 ماده یک قانون «اصلاح و حذف موادی از قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 1310 و اصلاحات بعدی آن» مصوب مردادماه 1365 بنا به پیشنهاد شماره 4998/10 مورخ 6/7/1365 سازمان ثبت اسناد و املاک کشور آئیننامه اجرائی قانون مذکور بشرح ذیل تصویب میشود:

ماده 1- پس از انتخاب و انتصاب یکی از کارکنان شاغل در ثبت محل و یا عندالاقتضاء واحدهای ثبتی دیگر بعنوان «عضو هیأت» (موضوع بند الف ماده یک قانون) مراتب توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور جهت تعیین و معرفی دو نفر دیگر از اعضاء هیئت به شورای عالی قضائی اعلام میشود.

ماده 2- بمنظور انجام کارهای مقدماتی و همکاری با «هیأت» در هر یک از واحدهای ثبتی یکی از کارمندان متعهد، مجرب و کاردان بعنوان «دبیر هیئت» انتخاب و یا صدور حکم لازم توسط مدیرکل ثبت منطقه مربوط منصوب میشود انجام این امور علاوه بر وظائف اصلی وی خواهد بود. برای انجام بقیه امور مربوط به اجرای این قانون حسب مورد از وجود کارکنان فعلی شاغل در ادارات ثبت به اقتضای پست سازمانی مورد تصدی و تکالیف محوله استفاده خواهد شد.

ماده 3- پس از تعیین قضات جلسات هیأت در اداره ثبت محل تشکیل خواهد شد جلسات با حضور حداقل دو نفر از اعضاء رسمیت داشته و تصمیمات هیئت با حداقل دو رأی معتبر و با رعایت مقررات‌ »قانون» لازم الاجراست.

ماده 4- جلسات هیئتهای موضوع بند الف ماده یک «قانون» در خارج از وقت اداری و در اداره ثبت محل تشکیل میشود.
تعداد جلسات مذکور بستگی به تعداد تقاضاهای واصله و حجم کار هیئتها خواهد داشت. به کلیه اعضاء هیأت در حدود مقررات و ضوابط قانونی فوق العاده حق حضور پرداخت خواهد شد و تصمیمات «هیئت» بایستی به ترتیب صدور با ذکر شماره و تاریخ در دفتر مخصوص «ثبت تصمیمات» تماماً قید و به امضاء هیئت برسد.

ماده 5- هرگاه در تصمیم «هیئت» بعلت سهو قلم مطلبی افتاده و یا اشتباه بینی رخ داده باشد مادامیکه تصمیم به مرحله اجراء در نیامده است هیئت مذکور مبادرت به تنظیم تصمیم اصلاحی خواهد نمود و مفاد تصمیم اصلاحی در ذیل تصمیم قبلی و ملاحظات دفتر ثبت تصمیمات با ذکر شماره و تاریخ قید امضاء میشود.

ماده 6- هیئتهای رسیدگی در صورت اقتضاء با دعوتنامه کتبی، متقاضی و با مالکین مشاعی و یا صاحبان عرصه و یا قائم مقام قانونی آنها و سایر افراد و مراجع و کسانی را که مقتضی بدانند جهت شرکت در جلسات رسیدگی و یا ادای توضیحات و شهادت و غیره دعوت خواهند نمود.
ابلاغ اخطاریه‌ها، دعوتنامه‌ها، آراء و سایر مکاتبات هیئت و ادارات ثبت در زمینه اجرای این «قانون» تابع مقررات «ابلاغ» در آئیننامه اجرای مفاد اسناد رسمی است.

ماده 7- در مواردیکه تشکیل بیش از یک «هیئت رسیدگی» در نقطه‌ای لازم باشد اداره کل ثبت منطقه مربوطه برحسب پیشنهاد اداره ثبت محل مراتب را جهت اتخاذ تصمیم به سازمان ثبت اسناد و املاک گزارش خواهد نمود.
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نیز بنا به تشخیص خود در صورت اقتضاء میتواند راساً مبادرت به تشکیل هیئتهای اضافی در نقاطی که مصلحت بداند بنماید.

ماده 8- هر یک از ادارات کل ثبت مناطق در سطح کشور مکلفند ضمن تمهید مقدمات اجرای «قانون» نسبت به تنظیم و انتشار آگهی پذیرش تقاضا (موضوع تبصره 6 ماده یک «قانون») برای کلیه واحدهای ثبتی تابعه خود در مهلت پیش بینی شده در «قانون» رأساً اقدام و مراتب را به اطلاع واحد ثبتی ذیربط برسانند.

ماده 9- آگهی موضوع تبصره 6 ماده یک «قانون» در هر صورت حداکثر ظرف مدت 3 ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن قانون مذکور در یک نوبت و آگهی موضوع بند ب ماده یک «قانون» حداکثر ظرف مدت یکماه از تاریخ وصول نظریه هیأت به دارات ثبت محل و در یک نوبت و آگهی موضوع تبصره 3 ماده یک «قانون» حداکثر ظرف مدت یکماه از تاریخ وصول تصمیم هیئت به ادارات ثبت منطقه محل در دو نوبت و به فاصله 15 روز به هزینه دولت و طبق روال معمول در مورد آگهیهای نوبتی و تحدیدی و سایر آگهیهای ثبتی در جراید کثیرالانتشار محلی و یا نزدیک محل منتشر و آگهیهای الصاقی آنها نیز مطابق رویه معمول در مورد آگهیهای ثبتی مذکور در فوق به نحو مقتضی در اماکن و معابر عمومی الصاق خواهد شد و مدت اعتراض به موضوع آگهی بند ب ماده یک «قانون» از تاریخ انتشار یکماه و آگهی موضوع تبصره 3 ماده یک «قانون» از تاریخ انتشار آگهی نوبت اول به مدت دو ماه خواهد بود.

ماده 10- در آگهی موضوع تبصره 6 ماده یک «قانون» بایستی موارد مصرح در تبصره ماده یک نیز قید شود و مشمولین تبصره 5 ماده یک باید براساس آگهی منتشره تقاضانامه و مدارک خود را طبق مقررات «قانون» به ادارات ثبت تسلیم نمایند و نظیر سایر متقاضیان در نوبت رسیدگی قرار گیرند.

ماده 11- بمنظور وحدت عمل و هماهنگی، فرم تقاضانامه و فرم رسیدی که به متقاضی در قبال تسلیم مدارک و درخواست داده میشود و همچنین فرم دفاتر ثبت تقاضانامه موضوع تبصره 7 ماده یک «قانون» و نیز دفتر ثبت تصمیمات هیئت، توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تهیه و در اختیار واحدهای ثبتی گذارده میشود.

ماده 12- قبض رسید تقاضانامه که شامل سه نسخه (سرقبض، نسخه دوم و ته سوش و یا نسخه سوم) میباشد دارای شماره مسلسل است که به هنگام تحویل قبوض به هر واحد ثبتی شماره آنها در دفتر مخصوصی ثبت و نام واحد گیرنده و تعداد قبوض نیز در آن قید میشود و پس از دریافت مدارک از متقاضی سرقبض رسید، پس از تکمیل و امضاء به متقاضی تسلیم و نسخه دوم قبض به پرونده تشکیلی منضم و ته سوش یا نسخه سوم آن جزو دسته قبض در محل مطمئنی نگهداری خواهد شد.

ماده 13- چنانچه احیاناً یکی از قبوض رسید بعللی باطل و از رده خارج گردید بایستی مراتب ابطال با قید شماره قبض به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور گزارش شود تا موضوع در ستون ملاحظات دفتر مخصوص تحویل قبوض منعکس گردد.

ماده 14- دفاتر ثبت تقاضانامه موضوع تبصره 7 ماده یک «قانون» مجلد و نخ کشی و پلمپ و کلیه صفحات آن برگ شماری و مجموع صفحات در صفحه اول و آخر دفتر با تمام حروف قید و توسط دادستان با نماینده وی معضی و مهر میشود.

ماده 15- پس از انتشار آگهی موضوع تبصره 6 ماده یک «قانون» فرم تقاضانامه توسط متقاضی و یا قائم‌مقام قانونی او تکمیل و همراه با سایر مدارک و مستندات به اداره ثبت محل تسلیم میشود. متقاضی موظف است نشانی دقیق محلی را که اوراق اخطاریه، دعوتنامه و سایر مکاتبات متبادله بایستی بوی ابلاغ شود در فرم تقاضانامه معین نماید و در صورت تغییر محل بلافاصله نشانی جدید خود را به ثبت محل کتباً اطلاع دهد.
تقاضانامه واصله بدواً توسط متصدی امور دفتری اداره ثبت در دفتر اندیکاتور ثبت و شماره و تاریخ دفتر اندیکاتور ذیل تقاضانامه قید و سپس تحویل دبیر هیئت میشود. دبیر هیئت نیز قبوض رسید تقاضانامه را با قید شماره و تاریخ دفتر اندیکاتور اداره تکمیل و سرقبض را به متقاضی تسلیم و سپس نسخه دوم قبض رسید را به مدارک و تقاضانامه ضمیمه و مشخصات آنرا به ترتیب نوبت و تقدم شماره قبض رسید و شماره و تاریخ دفتر اندیکاتور در نسختین «دفتر مخصوص ثبت تقاضانامه ها» موضوع تبصره 7 ماده یک «قانون» ثبت می نماید و به ترتیب شماره و تاریخ ورود به دفتر ثبت تقاضانامه تعیین وقت خواهد نمود
درخواستهائی مورد اقدام و طرح در هیئت قرار خواهد گرفت که در نخستین دفتر مخصوص ثبت تقاضانامه ها ثبت و قبض رسید در موعد مقرر تسلیم متقاضی شده باشد.

ماده 16- با اختتام صفحات نسختین دفاتر مخصوص ثبت تقاضانامه یک نسخه آن نزد رئیس واحد ثبتی مربوطه بنحو مقتضی نگهداری و نسخه دیگر آن به اداره کل امور املاک و نقشه برداری سازمان ثبت در مرکز ارسال و سپس از جلدین دفاتر سفید دیگری استفاده میشود. در ستون شماره ردیف نسختین دفتر جدید بایستی تسلسل شماره های ردیف نسختین جلد قبلی مراعات گردد.
هنگام نقل و انتقال مدیران واحدهای ثبتی بایستی دفاتر مذکور ضمن صورتجلسه ای به مدیر جدید واحد ثبتی تحویل شود.

تبصره در دفاتر مخصوص ثبت تقاضانامه ها ستونی تحت عنوان «نتیجه تصمیمات هیئت» پیش بینی شده است در نسخه ای که در ثبت محل باقی میماند دبیر هیئت باید نتیجه تصمیمات هیئت را نسبت به هر تقاضانامه در محل خود در این ستون قید نماید. در نسخه ای که بمرکز فرستاده میشود تکمیل ستون مذکور ضروری نیست.

ماده 17- دبیرهیأت با رعایت تقدم، برحسب شماره ردیف دفتر ثبت تقاضانامه پرونده های مربوطه، تعیین وقت مینماید و در دفتر اوقات نوبت داده میشود. پرونده با دعوت کتبی از متقاضی و با قائم‌مقام قانونی او و اعلام تاریخ رسیدگی هیأت بدوی به ترتیب دفتر اوقات و شماره ردیف دفتر ثبت تقاضانامه تحت رسیدگی قرار خواهد گرفت.
هیئت رأساً و با تحقیق و معاینه محلی و عنداللزوم با انتخاب و اعزام کارشناس و یا خبره محلی و یا مطلعین امورثبتی و یا استفاده از مأمورین شاغل در ثبت محل و عندالاقتضاء با مطالبه گزارش جریان پرونده ثبتی از اداره ثبت محل و یا بهر طریق دیگری که مقتضی بداند نسبت به احراز تصرفات مالکانه و تطبیق مورد تقاضا با وضع محل و تعیین سهم مشاعی و سایر وظائفی که در قانون بعهده هیئتهای رسیدگی محول شده است اقدام خواهد نمود.

تبصره - نمونه دفاتر تعیین وقت توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تهیه و در اختیار واحدهای ثبتی گذارده خواهد شد. هزینه های کارشناسی موضوع این ماده به میزانی که هیئت تشخیص و تعیین مینماید بعهده متقاضی است.

ماده 18- شورایعالی قضائی و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در مواقع ضروری و بر حسب اقتضاء میتوانند تقاضای رسیدگی به پرونده ای را بصورت فوق العاده و خارج از نوبت بنمایند. هیئتها مکلف بقبول این تقاضا هستند و رسیدگی به این موارد در جلسات فوق العاده صورت خواهد گرفت.

ماده 19 – چنانچه در آگهیهای منتشره مربوط به اجرای این «قانون» اشتباهی رخ دهد تشخیص مؤثر و یا غیر مؤثر بودن اشتباه بعهده مدیران واحدهای ثبتی ذیربط است. مدیران مذکور در صورت مؤثر بودن اشتباه دستور تجدید آگهی را صادر مینمایند.

ماده 20- پس از اتخاذ تصمیم هیأت نسبت به املاک ثبت شده، تصمیم متخذ به ثبت محل ابلاغ و مفاد آن در متن و ملاحظات ثبت دفتر املاک قید میشود و نسبت به صدور مالکیت جدید طی بخشنامه ای به دفاتر اسناد رسمی مربوطه و عندالاقتضاء سایر مراجع ذیربط اعلام خواهد شد.

ماده 21- پس از صدور رأی هیأت نسبت به املاکی که عملیات ثبتی آن خاتمه یافته است ادارات ثبت مکلف به صدور سند مالکیت برمبنای مفاد تصمیم هیئت میباشند.

ماده 22- املاک در جریان ثبت موقعی در هیأت طرح میشود که آگهیهای نوبتی آن در صورت نیاز منتشر و مدت اعتراض بدون واخواهی نیز سپری شده باشد.
بنابراین دبیرهیأت بایستی خاتمه پذیرفتن عملیات ثبتی ملک و یا در جریان ثبت بودن آنرا گواهی و به هیئت گزارش نماید تا به هنگام طرح پرونده مربوطه در حدود مقررات این آئیننامه منجر به قرار لازم و مقتضی از سوی هیئت گردد.

ماده 23- نسبت به املاکی که تحدید حدود نشده است پس از صدور تصمیم عملیات تحدیدی نسبت به مورد تقاضا، براساس نظر هیئت انجام میپذیرد.

ماده 24- در اجرای ماده 2 قانون «حذف و اصلاح موادی از قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 1310 با اصلاحات بعدی آن» مصوب مردادماه 1365 براساس درخواست و با معرفی دولت و یا شهرداریها، ادارات ثبت حدود و مشخصات عرصه متصرفی احداث کننده بنا و ساختمان را اعلام میدارند و پس از ارائه سند انتقال رسمی، واحدهای ثبتی نسبت به ادامه عملیات ثبتی و صدور سند مالکیت عرصه و اعیان مورد نظر اقدام خواهند نمود.
در مواردیکه نیاز به کارشناس رسمی باشد ترتیب انتخاب و تعیین کارشناس تابع مقررات آئین دادرسی مدنی و سایر مقررات مورد عمل و جاری در خصوص تعیین و انتخاب و اعتراض به نظر کارشناس خواهد بود.

ماده 25- هر یک از کارکنان واحدهای ثبتی به اقتضای پست سازمانی مورد تصدی و وظائف اداری خود مسئولیت اجرای صحیح و دقیق تصمیمات هیأت ها و اعمال دستورات مدیران واحدهای ثبتی و امورمحوله در این خصوص را به عهده دارند و در اجرای قانون و این آئیننامه مکلفند نهایت همکاری را به عمل آورند.

وزیر دادگستری جمهوری اسلامی ایران- حسن حبیبی