آئین نامه ایمنی معادن
مصوب 1379,12,10

فصل اول – تعاریف
۱- مسئول معدن یا سرپرست معدن:
شخصی است که توسط دارندة پروانة عملیات به این سمت منصوب می شود و مسئولیت کلیة عملیات معدن را بعهده دارد.
۲- مسئول فنی :
طبق مادة ۶۶ آئین نامة اجرایی قانون معادن مسئول فنی عملیات کسی است که ادارة کلیة امور فنی معدن بعهدة اوست و توسط دارندة پروانة عملیات از میان افراد واجد شرایط انتخاب و به وزارت معادن و فلزات معرفی می شود و طبق مادة ۶۵ آئین نامه اجرائی ضوابط و حدود صلاحیت مسئولین فنی معادن تا تصویب و ابلاغ قانون نظام مهندسی معدن توسط وزارت معادن و فلزات تعیین می شود.
۳- مسئول ایمنی:
مسئول ایمنی هر معدن نظارت بر ایمنی عملیات معدن را بعهده داشته توسط مسئول یا سرپرست معدن به این سمت منصوب می شود. طبق مادة ۶۵ آئین نامة اجرایی قانون معادن ضوابط و حدود صلاحیت مسئول ایمنی از طریق وزارت کار و اموراجتماعی با هماهنگی وزارت معادن و فلزات تعیین می شود. جانشین مسئول ایمنی نیز تابع همین شرایط است.
۴- مهندس ناظر:
شخصی است که طبق مادة ۶۹ آئین نامة اجرایی قانون معادن تعیین می شود و از طرف وزارت معادن و فلزات مأمور نظارت و کنترل عملیات معدنی است.
۵- پروانة اکتشاف – پروانة بهره برداری:
طبق مواد مندرج در قانون معادن و آئین نامة اجرایی آن تعریف می شود.
۶- تونل:
حفاری زیرزمینی افقی یا تقریباً افقی است.
۷- تونل شیب دار:
تونل هایی که تا حدود ۱۸ درجه شیب داشته باشند.
۸- چاه مایل:
حفاری مایلی که به سطح زمین راه داشته و دارای شیب بین ۱۸ درجه تا ۹۰ درجه باشد و برای باربری مورد استفاده قرار می گیرد.
۹- چاه یا چاه قائم:
حفاری قائم یا با شیب ۹۰ درجه است که به سطح زمین راه داشته باشد و معمولاً برای باربری مورد استفاده قرار می گیرد.
۱۰- دوبل:
حفاری زیرزمینی شیب دار و با سطح مقطع نسبتاً کوچک که معمولاً به طرف بالا حفاری می شود و برای منظورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
۱۱- پذیرگاه:
محل توقف، بارگیری و تخلیة واگنها و انجام وظایف مختلف زیرزمینی که معمولاً در محل ارتباط با چاه قائم یا چاه مایل در زیرزمین احداث می شود.
۱۲- گالری – راهرو:
انواع حفاریهای زیرزمینی و معمولاً با طول زیاد است.
۱۳- راه مورَب:
به انواع راهروهای شیب دار راه مورب گفته می شود.
۱۴- بونکر:
محلی برای تخلیه و انباشت سنگ می باشد .
۱۵- چال:
سوراخی که در سنگ برای قراردادن مادة منفجره حفر می شود.
۱۶- خرجگذاری:
قراردادن مواد منفجره در داخل چال است.
۱۷- فشنگ:
به هر قطعة مادة منفجرة جامد (معمولاً انواع دینامیت) گفته می شود.
۱۸- آتشبازی:
به عملیات خرجگذاری و انفجار مواد منفجره برای تخریب سنگ آتشبازی گفته می شود.
۱۹- آتشبار:
شخصی که مسئولیت عملیات آتشباری را بعهده دارد.
۲۰- مواد ناریه – مواد منفجره:
موادی که قابلیت انفجار داشته و در معدن برای تخریب سنگ مورد استفاده قرار می گیرد.
۲۱- گاز ذغال:
گازی که در کانارهای ذغالسنگ همراه با سایر هیدروکربورها وجود دارد و عمدتاً از متان تشکیل شده است. این گاز چنانچه به نسبت معینی با هوا مخلوط شود قابلیت انفجار پیدا می کند.
۲۲- کلیة تجهیزات، دستگاهها و ماشین آلات معدنی که در این آئین نامه از آنها نام برده شده: مانند شاول یا بیل مکانیکی، لودر، بلدوزر، پرفراتور، گریدر، واگن، لوکوموتیو، دستگاه گمانه زنی، دستگاه سیم برش، بالابر چاه، وینچ و غیره و کلیه قسمتها و قطعات آنها مطابق تعاریفی است که در متون و کتابهای معدنی آورده شده است.

فصل دوم – کلیات

ماده ۱- منظور از عملیات در این آئین نامه کلیه عملیات معدنی (اعم از اکتشاف یا بهره برداری و استخراج معدن) است که در قانون معادن و آئین نامه اجرائی قانون معادن پیش بینی شده است.

ماده ۲- در کلیه معادن که دارای حداقل ۲۵ نفر کارگر باشند، می بایست یک نفر ذیصلاح بعنوان مسئول ایمنی و یک نفر بعنوان مسئول بهداشت حرفه ای باستناد آئین نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار تعیین گردد بدیهی است در معادن کمتر از ۲۵ نفر کارگر وجود یک نفر مسئول ایمنی ضروری است اما این مسئولیت را می توان به مسئول فنی واگذار کرد که تعیین صلاحیت وی باستناد آئین نامه فوق الذکر خواهد بود.

ماده ۳- مسئول ایمنی هر معدن به عنوان ناظر و کنترل کننده عملیات و انطباق دادن معدن با بندهای مندرج در این آئین نامه و دیگر آئین نامه های مصوب شورایعالی حفاظت فنی تعیین می گردد، که با حضور و بازرسی از معدن توصیه ها و پیشنهادهای خود را جهت پیشگیری و رفع خطر تذکر داده و در صورت حساسیت موضوع آن را کتباً به مسئولین معدن گزارش می نماید و در صورت تشخیص خطر حتمی برابر مقررات این آئین نامه تا رفع خطر نسبت به توقف عملیات در محل خطر اقدام نماید.

ماده ۴- کلیه کارگاههای معدنی اعم از سطحی یا زیرزمینی لازم است در هر شیفت کاری حداقل یک بار توسط مسئول ایمنی یا جانشین وی مورد بازدید قرار گیرد.

ماده ۵- قبل از شروع به کار در هر شیفت کاری مسئول ایمنی معدن و یا جانشین او باید از کارگاه مربوطه بازدید نماید و پس از اطمینان از ایمن بودن آن به کارگران مجوز ورود داده می شود.

ماده ۶- وزارت معادن و فلزات می بایست رونوشت پروانه های اکتشاف و بهره برداری را به وزارت کار و اموراجتماعی ارسال نماید و دارندة پروانة اکتشاف یا بهره برداری مکلف است تاریخ شروع عملیات خود را به وزارتخانه های معادن و فلزات، کار و اموراجتماعی (ادارات کل کار و اموراجتماعی) اطلاع دهد.

ماده ۷- اکتشاف کننده یا بهره بردار باید مدارک مشروحة زیر را در سر معدن نگهداری کرده و برای ارائه به مهندسین ناظر وزارت معادن و فلزات و بازرسان کار وزارت کار و اموراجتماعی آماده داشته باشد.
الف * پروانة اکتشاف یا پروانه بهره برداری یا کپی آنها.
ب * نقشة محدوده به مقیاس حداقل ۲۵۰۰۰۰ /۱ و نقشة بهره برداری به مقیاس حداقل ۵۰۰۰ /۱ و برای معادنی که عملیات زیرزمینی دارند، نقشه به مقیاس حداقل ۱۰۰۰ /۱ از قسمت درون معدن و همچنین یک نقشه از کارگاهها و تأسیسات خارج معدن به مقیاس حداقل ۵۰۰ /۱.
پ * دفتر حاوی مشخصات کارکنان معدن و استخراج روزانه طبق نمونه ای که وزارت معادن و فلزات تعیین خواهد کرد.
ت * دفتر مخصوصی جهت ثبت نظرات و تذکرات و دستوراتی که در اجرای آئین نامه های مربوط نسبت به طرز کار و رعایت اصول فنی و حفاظت و بهداشت کار و سایر مواردی که از طرف مهندسین ناظر وزارت معادن و فلزات و بازرسان کار وزارت کار و اموراجتماعی داده می شود.
ث * دفتر مخصوص ثبت حوادث و گزارش اقدامات معموله طبق نمونه ای که از طرف وزارت کار و اموراجتماعی تعیین می شود.
ج * دفاتری مخصوص جهت ثبت کلیة اقدامات ایمنی و بهداشت کار که به ترتیب توسط مسئول ایمنی و مسئول بهداشت حرفه ای که در اجرای آئین نامه ها و مقررات مربوطه تکمیل می گردد.
چ * آئین نامة ایمنی معادن و کلیة آئین نامه های حفاظت فنی و بهداشت کار مصوب شورای عالی حفاظت فنی.

ماده ۸- رعایت مفاد کلیة مقررات و آئین نامه های مصوب شورای عالی حفاظت فنی در خصوص نکات ایمنی مرتبط با لوازم، کالاها و تجهیزات معدنی لازم الاجراء است.

تبصره کلیة سفارشات و نکات احتیاطی و ایمنی که از طرف سازندگان و تولیدکنندگان لوازم، کالاها و تجهیزات معدنی توصیه می شود لازم الاجراء است.

ماده ۹- تمام شاغلین در معادن زیرزمینی و کارگرانی که با تغییر شغل از قسمتی به قسمت دیگر معدن منتقل می شوند باید با راه های خروجی و اضطراری معدن آشنا شده و آگاهی کامل پیدا کنند.

ماده ۱۰- ورود کلیه افراد غیرشاغل در معدن منوط به کسب اجازه از سرپرست معدن یا جانشین وی می باشد.

ماده ۱۱- ورود و کار در کارگاهها و معادن زیرزمینی متروکه منوط به کسب مجوز از سرپرست معدن یا مسئول ذیربط بوده و باید با رعایت مقررات ایمنی و پس از حصول اطمینان از برقراری تهویة مناسب و سالم بودن وسایل نگهداری و عدم ریزش حفریات انجام گیرد.

ماده ۱۲- با تمهیداتی که از طرف سرپرست معدن انجام می گیرد، بایستی همواره تعداد و اسامی کارکنانی که در هر لحظه داخل معدن و بخصوص زیر زمین بوده مشخص باشد و تا زمانی که کارگران در زیرزمین مشغول کار هستند حداقل یک نفر از مسئولین می بایست در دفتر سرمعدن حضور داشته باشد.

ماده ۱۳- محل یا محل های حادثه ساز در معدن باید بوسیلة سیم خاردار یا وسایل محصور کنندة مناسب و علائم اخباری و هشدار دهنده از محل های مجاور مجزا باشد بطوری که مانع عبور اشخاص متفرقه و حیوانات گردد.

ماده ۱۴- معادن زیرزمینی (به استثنای جبهه کارهای در حال حفاری) باید به وسیله حداقل دو راه با شرایط زیر به خارج ارتباط داشته باشد.
الف*راههای مذکور در داخل معدن به هم ارتباط داشته باشد.
ب* عبور افراد از هر یک از آنها به آسانی میسر باشد.
پ* فاصلة بین آنها بیش از ۱۵ متر بوده و دهانة آنها زیر پوشش یک ساختمان واحد نبوده و مدخل آنها در نقاط سیل گیر و یا بهمن گیر و مانند آن نباشد.

ماده ۱۵- کارگاه می بایست طوری تجهیز شود که به کسی آسیبی نرسد. چنانچه فردی مشاهده کرد نقصی در کارگاه وجود دارد که آسیب به دیگران می رساند بلافاصله می بایست افراد را مطلع نموده و مراتب را به رئیس قسمت جهت رفع نقص اعلام نماید.

ماده ۱۶- هیچ کس نمی بایست بدون اجازه به محل ممنوعه وارد شده و این محل باید بوسیلة تابلوی اخباری هشداردهنده مشخص شود.

ماده ۱۷- نقاط نقشه برداری شده نباید توسط اشخاص غیرمسئول تخریب شود.

ماده ۱۸- رعایت مادة ۹۲ قانون کار جمهوری اسلامی ایران در مورد معاینات پزشکی و بهداشتی شاغلین در معدن الزامی است.

ماده ۱۹- با توجه به مادة ۹۰ قانون تأمین اجتماعی ارجاع مشاغل معدنی به کارکنان جدیدالاستخدام و یا کارکنانی که می خواهند به کار جدیدی گمارده شوند پس از انجام معاینات پزشکی از نظر قابلیت جسمانی و روانی متناسب با نوع کارهای مرجوع میسر است.

ماده ۲۰- استعمال دخانیات در کارگاه های زیرزمینی ممنوع است.

ماده ۲۱- به استناد آئین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاهها مصوب شورای عالی حفاظت فنی ورود افراد همراه با سیگار، کبریت، فندک یا هرنوع وسایل و لوازم آتش زا به معادن ذغالسنگ و سایر معادنی که خطر آتش سوزی یا انفجار داشته باشد مطلقاً ممنوع است.

تبصره در این گونه معادن همراه داشتن دوربین عکاسی یا فیلم برداری یا نظایر آنها که چراغ فلاشر آنها از نظر جرقه حفاظت شده نیستند نیز ممنوع است.

ماده ۲۲- روشن کردن آتش در سطح زمین تا شعاع ۲۰ متری از دهانه دویل ها، چاه ها و ورودی معادن زیرزمینی که احتمال خطر آتش سوزی و انفجار داشته باشد مطلقاً ممنوع است.

ماده ۲۳- در صورت بروز حادثه یا بیماری ناشی از کار می بایست برگه های مربوطه تکمیل و نسخه ای از آن را به ادارات کار و اموراجتماعی، مراکز بهداشت و سازمان تأمین اجتماعی محل ارسال نمود.

تبصره - برگة مربوطه به حوادث ناشی از کار از سوی وزارت کار و اموراجتماعی و برگة مربوط به بیماریهای ناشی از کار از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و به ترتیب می بایست توسط مسئول ایمنی و مسئول بهداشت حرفه ای تکمیل گردد.

ماده ۲۴- به استناد آئین نامه وسایل حفاظت انفرادی مصوب شورای عالی حفاظت فنی کلیة کارگران شاغل در معادن می بایست در هنگام ورود به معدن به وسایل حفاظت فردی مناسب و بر اساس نوع و شرایط کار مجهز گردند.

تبصره - کلیه مفاد آئین نامه مذکور در خصوص نحوه انتخاب، بکارگیری، تعمیر و تعویض وسایل مذکور الزامی است.

ماده ۲۵- به استناد فصل هشتم قانون کار جمهوری اسلامی ایران و آئین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاهها مصوب شورایعالی حفاظت فنی می بایست تسهیلات بهداشتی و رفاهی مناسب و کافی شامل روشوئی، حمام، توالت، رختکن، محل غذاخوری و نمازخانه و غیره در محل مناسبی از سطح زمین وجود داشته باشد.

فصل سوم -حفاری های معدنی و اکتشافی

ماده ۲۶- در حفاری های سطحی و معادن روباز شیب موقت دیواره ها و شیب کلی آنها با توجه به خصوصیات مکانیکی سنگ ها باید به گونه ای تعیین شود که خطر ریزش نداشته باشد. در جبهه کارهای فعال وقتی انتخاب شیب موقت برای پایداری کوتاه مدت مجاز است که اطمینان کافی از عدم ریزش وجود داشته باشد.

ماده ۲۷- عبور و مرور وسایل نقلیه در جاده های معدنی مشمول مقررات عمومی مربوطه کشور می باشد.

ماده ۲۸- در معادنی که از دستگاه سیم برش الماسه استفاده می شود، به منظور جلوگیری از پرتاب سگمنت (دندانه های الماسه روی سیم برش) و یا صدمات ناشی از شلاق زدن سیم پاره شده لازم است در مسیر سیم برش پوشش حفاظتی مناسب بکار گرفته شود.

ماده ۲۹- در هنگام برش، جداکردن و جابجائی بلوک های سنگ، استقرار ماشین آلات و افراد در پایین دست بلوک سنگ ممنوع است.

ماده ۳۰- در معادن روباز و کارگاه های حفاری سطحی برای جلوگیری از لغزش و سقوط کارگر، محل استقرار و عبور و مرور آنان باید دارای عرض و شیب مناسب باشد. در غیر این صورت کارگر باید به کمربند ایمنی و طناب نجات که به نقطه اتکاء مطمئنی متصل شده باشد مجهز گردد.

ماده ۳۱- کار در سطح هنگام باد، برف یا باران شدید و احتمال وقوع رعد و برق باید با احتیاط کامل صورت گیرد.

ماده ۳۲- در حفر ترانشه برای اکتشاف و نمونه برداری باید دقّت شود تا خطر ریزش دیواره وجود نداشته باشد و در صورت لزوم با وسایل مناسب نگهداری شود.در ترانشه ها و چاهک هایی که به عمق بیش از ۵ /۱ متر هستند بایستی برای بالا و پائین رفتن از نردبان استفاده شود.

ماده ۳۳- در ترانشه و چاهک هایی که خطر انباشتگی گاز وجود دارد ورود و کار افراد بایستی پس از تهویه و اطمینان از بی خطر بودن آن محل ها انجام گیرد.

ماده ۳۴- تمیز کردن یا میزان و مسطح کردن جبهة کار در معادن روباز و در اثنای کار ماشین حفاری بدون اخذ اجازه از مسئول دستگاه ممنوع است.

ماده ۳۵- دهانة چاههای قائم باید با در فولادی پوشانده شده و در اطراف آن نردة حفاظ نصب شود.

ماده ۳۶- دهانة چاههای مایل و تونل های شیب دار باید به درب مسدود کننده یا راه بند مجهز باشد.

ماده ۳۷- هنگام حفر چاه استفاده از سپر محافظ (سكّو) در فاصله ای کمتر از ۳۰ متر از جبهة کار الزامی است. این سکو می بایست علاوه بر کابل فلزی (سیم بکسل) تعلیق به کمک جک های مکانیکی افقی به دیوارة چاه تثبیت شود.

ماده ۳۸- هنگام حفرچاه از زیر سکوی کار تا جبهة کار می توان از نردبان طنابی استفاده کرد مشروط بر آن که طول آن از ۳۰ متر کمتر باشد.

ماده ۳۹- در تونل های شیب دار محل عبور افراد در تمام مسیر باید در یک سمت باشد.

ماده ۴۰- در تونل های افقی و شیب دار مجهز به نوار نقاله عرض راه عبور افراد می بایست در یک طرف حداقل ۶۰ سانتیمتر و در طرف دیگر حداقل ۴۰ سانتیمتر باشد.

ماده ۴۱- در تونل های افقی و شیب دار که باربری ریلی دارند باید عرض راه عبور افراد در یک طرف حداقل ۶۰ سانتی متر باشد.

ماده ۴۲- در حفریات شیب داری که برای عبور و مرور افراد اختصاص داده میشود بایستی در شیب های مختلف به شکل زیر تجهیز گردند:
الف* در شیب ۱۵ -۷ درجه – دستگیره سرتاسری
ب* در شیب ۳۰ -۱۵ درجه – پله های وسیع شیب دار و دستگیره
پ* در شیب ۴۵ – ۳۰ درجه – نردبان و یا پله های افقی و دستگیره
ت*- در شیب ۴۵ درجه و بیشتر از آن، قسمت عبور و مرور افراد بطور کلی مجزا و در این حالت مجهز به نردبان می گردد.

ماده ۴۳- در حفریات با شیب تند که مجهز به نردبان شده اند باید دقت کرد که:
الف* شیب نردبان ها از ۸۰ درجه بیشتر نباشد.
ب* فاصله پایه نردبان تا دیواره نباید کمتر از ۶۰ سانتیمتر باشد.
پ* در انتهای هر نردبان پاگردی به منظور استراحت و پیشگیری از خطرات سقوط ساخته شده باشد.
ت* نردبان باید حداقل تا یک متر بالای پاگرد ادامه یابد و در غیر این صورت به دستگیره های ثابتی مجهز باشد که امکان بالا و پائین آمدن افراد را فراهم نماید.
ث* فاصلة پاگردها از ۱۰ متر بیشتر نباشد.

ماده ۴۴- در تونل های شیب دار و چاه های مایل باید در فاصلة حداکثر هر ۵۰ متر یک جان پناه احداث شود. در محل سوزن های انشعاب ریل نیز باید جان پناه احداث شود.

ماده ۴۵- هنگام کار در سینه کارهای تونل های شیب دار، کارگران باید از خطر سقوط و افتادن واگن و ماشین آلات از بالا بطرف سینه کار محفوظ باشند. راه بند مسدود کننده عبور واگن باید در دو نقطه یکی در دهانه تونل شیبدار و دیگری در فاصلة ۲۰ متری از محل کار کارگران نصب شود.

ماده ۴۶- در جبهة کارهای معادن روباز و زیرزمینی، بخصوص پس از آتشباری، لازم است کلیة قسمتهای سست شده (لقی ها) در جبهة کار و دیواره ها و سقف ها با دقت لق گیری شده و یا به طور مطمئنی از ریزش آنها جلوگیری بعمل آید. ورود کارگران و شروع به کار آنان در محل باید پس از لق گیری بطور مطمئن انجام شود.

ماده ۴۷- حفاری های متروکه و کارگاههائی که استخراج آنها تمام شده باید مسدود شوند. این عمل باید طوری انجام گیرد که هیچ گونه اختلالی در تهویه معدن بوجود نیاید.

ماده ۴۸- در مورد فضای خالی شده در عملیات استخراج زیرزمینی باید امکان نشست سطح زمین و احتمال خطرات را در بیرون و یا درون معدن پیش بینی کرده و با تدابیری نظیر پرکردن محل استخراج و یا کنترل نشست سطح زمین و یا مانند آن از بروز خطر جلوگیری کرد.

ماده ۴۹- سنگ های استخراجی (کوپ ها) بایستی بطور منظم و روی بزرگترین سطح اتکاء خود انباشته شوند تا بدین وسیله از سقوط آنها و آسیب رسانی به کارکنان جلوگیری شود.

ماده ۵۰- از به کار بردن طناب، زنجیر، سیم بکسل و یا قلاب هائی که معیوب و پوسیده هستند جداً خودداری شود و برای بکسل کردن ماشین آلات، بلوک های سنگ های استخراجی و غیره از سیم بکسل با مقاومت مناسب استفاده شود.

ماده ۵۱- کلیة کارگران باید به اندازة کافی از حوزه عملکرد کابل ها و طناب ها و جک ها فاصله داشته باشند.

ماده ۵۲- کارگران نباید به هیچ وجه زیر بارهای معلق مخصوصاً کوپ های معلق قرار گیرند.

ماده ۵۳- لبه های سست و در حال ریزش و شکاف هایی که در لبه ها بوجود آمده باید دائماً تحت کنترل و بازرسی قرار گیرد.

فصل چهارم - ماشین آلات معدنی

ماده ۵۴- به استناد آئین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاهها مصوب شورایعالی حفاظت فنی، روغنکاری اجزاء متحرک ماشین آلات حفاری هنگام کار ممنوع است.

ماده ۵۵- به استناد آئین نامه ایمنی کار بر روی خطوط و تجهیزات برقدار مصوب شورایعالی حفاظت فنی در معادن روباز عبور ماشین حفاری از زیر کابل های انتقال برق هنگامی مجاز است که فاصلة بین بالاترین نقطة ماشین تا سیمهای هادی برق از ۵ /۱ متر کمتر نباشد.

تبصره - فاصلة مجاز بین بالاترین نقطة ماشین تا سیمهای برق به میزان ولتاژ جریان عبوری بستگی دارد.

ماده ۵۶- کلیة دستگاهها و ماشین آلات در حال کار در معدن روباز باید حسب مورد مجهز به برق گیر باشند.

ماده ۵۷- به استناد آئین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاهها مصوب شورای عالی حفاظت فنی کلیة قسمتهای متحرک و انتقال دهندة نیرو از قبیل تسمة فلکه، زنجیر، چرخ دنده و امثال آن و همچنین قسمتهائی از ماشینها که امکان ایجاد سانحه برای کارگران و یا درگیری اشیاء وجود داشته باشد باید دارای پوشش یا حفاظی مناسب و با مقاومت باشند.

ماده ۵۸- کلیة ماشینها و تجهیزات معدنی باید توسط افراد ماهر و آموزش دیده بکار برده شوند.

ماده ۵۹- هنگام کار با ماشین استخراج ذغالسنگ که با زنجیر یا سیم بکسل کشیده می شود، ورود افراد به محدودة ماشین و کار در پائین دست ماشین ممنوع است.

ماده ۶۰- استفاده از ماشینهای با موتور احتراقی در محیط های آلوده به گازهای قابل انفجار ممنوع است.

ماده ۶۱- متصدّیان دستگاههای برقی هنگام کار باید از وسایل حفاظت فردی مناسب شامل دستکش لاستیکی، کفش و کلاه ایمنی عایق در برابر الکتریسیته استفاده کنند.

ماده ۶۲- قبل از شروع بکار هر نوع ماشین، متصدی باید اطرافیان را از راه اندازی دستگاه آگاه نماید.

ماده ۶۳- برای کار با پمپ های دستگاه حفاری اکتشافی باید موارد زیر رعایت شود:
- موقعی که پمپ روشن است، متصدی باید از دستکش لاستیکی عایق الکتریسیته استفاده نماید.
- از سیستم اتصال به زمین تأیید شده استفاده شود.
- شاسی پمپ باید کاملاً به زمین محکم شود.

ماده ۶۴- برای کار با بیل های مکانیکی در معادن روباز باید موارد زیر رعایت شود:
- به غیر از مکانیک مجاز، مسئول ایمنی و مسئول فنی هیچ کس حق ندارد بدون اجازه متصدی وارد اتاقک فرمان شود.
- متصدی تنها در موارد اضطراری و به مدت کوتاه و به شرط آنکه کمک خود را جایگزین نماید مجاز به ترک ماشین در شیفت کار خود می باشد.
- هنگام توقف کار، ولو به مدت کوتاه، باید جام و چنگک بیل پائین آورده شده و روی زمین قرار گیرد و رها کردن آن بحالت آویزان و معلق ممنوع است.
- متصدّی ماشین، ضمن کار باید چنان زمین را صاف کند که احتیاج به دوباره کاری نباشد.
- انجام هرنوع حرکتی و هرگونه جابجائی بیل مکانیکی از قبیل راه اندازی، حرکت به جلو یا عقب، بارگیری به کامیون و غیره باید همراه با علامت های صوتی مانند بوق یا زنگ یا سوت باشد و همة افرادی که در معدن کار می کنند باید با علامت مربوطه آشنا باشند.

ماده ۶۵- بکارگیری جرثقیل و بازرسی فنی آن می بایست به استناد آئین نامة حفاظتی وسایل حمل و نقل و جابجا کردن مواد و اشیاء در کارگاهها مصوب شورایعالی حفاظت فنی انجام پذیرد.

تبصره - به استناد آئین نامه فوق الذکر ظرفیت مجاز انواع جرثقیل ها باید به وضوح بر روی آنها نوشته شده و جرثقیل مجهز به سیستم قطع کن یا آگاه کننده برای بار بیش از حد مجاز باشد.

ماده ۶۶- جام شاول (صندوقه بیل مکانیکی) در موقع کار هرگز نباید بالای سر افرادی که در محل کار می کنند چرخانده شود.

ماده ۶۷- جام شاول نباید بالای اطاق رانندة کامیون و کابل های اتصال برق حرکت داده شود.

ماده ۶۸- همواره باید کنترل کاملی بر روی بارهای معلق وجود داشته باشد.

ماده ۶۹- شاول نباید در فاصله کمتر از ۳ متر از خطوط برق ولتاژ بالا کار کند.

ماده ۷۰- متصدی باید قبل از حرکت جام (لودر، شاول و غیره) به اطراف و بالا به دقت نگاه کرده و اطمینان پیدا کند که همه چیز در وضعیت خوبی قرار دارد و در هنگام بلند کردن جام و متعلقات مربوطه و قبل از حرکت از فرد مسئولی که روی زمین علامت می دهد فرمان بگیرد.

ماده ۷۱- هرگز نباید از وسیلة نقلیة سنگین بیرون پرید. بایستی دستگیره ها و آهن های نصب شده برای پیاده شدن را با دو دست محکم گرفته و در حالی که صورت بطرف ماشین می باشد پیاده شد.

ماده ۷۲- جلو و عقب چرخ های ماشین آلات در حال توقف باید با دقت مسدود گردد تا از حرکت احتمالی آنها جلوگیری شود خصوصاً اگر این ماشین آلات در شیب قرار گرفته باشند.

ماده ۷۳- سوار شدن افراد غیرمجاز بر لودر، گریدر، بولدوزر، شاول و غیره ممنوع بوده و هیچکس حق ندارد بر روی جام و تیغه های لودر، گریدر و غیره سوار شود.

ماده ۷۴- در هوای تاریک گریدرزنی نزدیک لبه ها و کنار دیواره های بلند ممنوع است.

ماده ۷۵- در ماشین آلات سنگین چرخ لاستیکی که اجباراً بر روی لبه های تیز حرکت می کنند جهت جلوگیری از ترکیدگی لاستیک و ایجاد شرایط نا ایمن بعدی باید چرخها به زنجیر حفاظتی مجهز شوند.

ماده ۷۶- تسطیح مواد تخلیه شده در محل تخلیة بار بلافاصله پس از تخلیة بار ممنوع است.

ماده ۷۷- توقفگاه ماشین آلات معدنی باید به اندازة کافی از انبارهای سوخت فاصله داشته و از نگهداری مواد قابل اشتعال مانند بنزین، گازوئیل، نفت و روغن در داخل آن خودداری شود.

ماده ۷۸- داشتن گواهینامة ویژه جهت کار با ماشین آلات متحرک مانند بیل مکانیکی، تراکتور، لودر، بولدوزر و لوکوموتیوو غیره برای متصدیان اینگونه ماشینها الزامی است.

ماده ۷۹- نکات زیر می بایست به هنگام کار با دستگاههای چال زنی رعایت شود:
الف* مته ها کاملاً تیز باشند.
ب* دکمه های لباس کارگر بسته باشد.
پ* برای بیرون آوردن مته از چال فقط از آچار مخصوص استفاده شود.
ت* نباید پرفراتور (دستگاه چال زنی برای چالهای با قطر کم) را بدون مته روشن کرد.
ث* نباید در صورت تا خوردگی شیلنگ دستگاه را روشن کرد.
ج* تمام چال های حفر شده به دقت هواگیری شوند و دهانة چال های غیرافقی را با درپوش چوبی بطور موقت پوشاند.
چ* جبهة کار در معادن قبل از شروع به کار چال زنی لق گیری شود.
ح* چال زنی با دستگاههای الکتریکی به کمک دستکش عایق الکتریسیته انجام شود.
خ* محل استقرار واگن دریل(دستگاه چال زنی ارابه ای) مسطح و شیب آن مطمئن باشد به گونه ای که خطر لغزش یا واژگونی دستگاه وجود نداشته باشد
د* در دستگاههای چال زنی برقی اتصال زمین موثر و کلید ضد انفجار ورله حفاظتی وجود داشته باشد
ذ* قبل از تعمیر و باز کردن قسمتهای دستگاه برقی در سینة کار جریان برق قطع شود
ر* کابلهای دستگاه برقی در محلی قرار داده شوند که از خطر صدمة ناشی از عبور دستگاهها یا برخورد قطعات سنگ مصون باشند
ز* چال زنی باید با تزریق آب یا آب پاشی یا با استفاده از دستگاه غبارگیر انجام شود بطوری که میزان غبار تولید شده از حد مجاز کمتر باشد

فصل پنجم - نگهداری

ماده ۸۰- شبکه حفاری های زیر زمینی با توجـه به پایداری سنگـها و تغییر شکـل آنها بایستی بطور دائم بررسی و در صورت لزوم به وسائل نگهداری مناسب مجهز گردد.

ماده ۸۱- انجام حفاری های زیرزمینی بدون داشتن مشخصات فنی نگهداری از قبیل محل و نقشه کارگاه و نگهداری و مصالح بکار گرفته شده، فاصلة نصب وسایل نگهداری از یکدیگر و از جبهة کار که به تأیید مسئول فنی یا سرپرست معدن نرسیده باشد ممنوع است

ماده ۸۲- وسیلة نگهداری باید به شکلی کارگذارده شود که بین آن با سقف و دیواره ها اتکای کامل حاصـل شود و حفره های ایجاد شده کاملاً پر گردد

ماده ۸۳- کلیة وسایل نگهداری نصب شده در معدن باید دارای مقاومت و استحکام لازم باشد

ماده ۸۴- در موقع نصب، تعویـض و یا تعمـیر وسایـل نگهداری بایـد احتـیاط های لازم برای جـلوگیری از ریزش بعمل آید

ماده ۸۵- استاد کار هر قسمت موظف است در هر نوبت کار حداقل یکبار سقف، دیوارها، راهروها و وسایل نگهداری جبهة کار خود را کاملاً بازدید و در صورت مشاهدة عیب و نقص فوراً نسبت به رفع آن اقدام نماید. بعلاوه در پایان هر نوبت کار قبل از حصول اطمینان از استحکام کارگاه نباید محل کار را ترک کند

ماده ۸۶- مسئولین ایمنی و نظارت مجاز می توانند در مورد تغییر وسایل نگهداری آسیب دیده و همینطور در مورد سنگهای معلق و نااستوار سقف و جوانب گالری هائی که بدون وسایل نگهداری پیشروی می شوند، ضمن توقف کار سریعاً اقدامات ایمنی را انجام دهند.

ماده ۸۷- مسئولین ایمنی و نظارت چنانچه در محلی وسایل نگهداری را کافی و ایمن تشخیص ندهند لازم است ضمن گزارش نظر خود به مسئولین معدن برای تقویت وسایل نگهداری موضوع را تا رسیدن به نتیجة نهایی پیگیری نمایند

ماده ۸۸- بازیابی وسایل نگهداری، باید توسط کارگران ماهر و با تجربة کافی و با نظارت مسئول ایمنی معدن صورت گیرد

ماده ۸۹- بازیابی وسایل نگهداری لازم است با استفاده از وسایل و تجهیزات مناسب انجام شود و کارگران در حین بازیابی باید در محلی مطمئن مستقر شوند

ماده ۹۰- وسایل نگهداری چاهها و همچنین کارگاهها و حفریاتی که بطور مداوم فعال نیستند لازم است حداکثر هر دو ماه یک بار مورد بازدید و کنترل قرار گیرند.

ماده ۹۱- در کارگاه استخراج، استواری و پا برجا بودن کمر بالای سینة کار را باید از طریق بازدید و ضربه زدن مورد امتحان و کنترل قرار داده و در صورت مشاهده علائم خطر و شکستگی در کمر بالا و یا در سینة کار باید به ریختن سنگ های معلق اقدام نموده و چوب بست مربوطه را تقویت نمایند

ماده ۹۲- ستون های چوبی نگهداری را باید از پوست و گره تمیز نموده و استفاده از چوب های با قطر کم، شکسته و یا در جا خشک شده به عنوان ستون یا جزء دیگر چوب بست که تحت فشار طولی قرار گرفته ممنوع است

ماده ۹۳- استحکاماتی که در اثر عملیات انفجاری، برداشت و استخراج، جابجا نمودن نقاله و یا لوله های هوارسانی و غیره جابجا شده و یا صدمه دیده است باید بلافاصله جایگذاری و مستحکم گردد

ماده ۹۴- در هنگام تعویض وسایل نگهداری به منظور تعویض گالری و یا تعویض چوب بعلت کهنگی و پوسیدگی آن برداشت بیش از ۲ قاب چوبی و یا فلزی در یک زمان مجاز نبوده و قبل از برداشت هر قاب نگهداری لازم است قاب های طرفین آن به اندازة کافی تقویت و تخته کوبی گردند

ماده ۹۵- تعویض وسایل نگهداری در محل تقاطع حفاری ها طبق مشخصات فنی مربوطه که به تأیید سرپرست معدن رسیده است و پس از آشنائی کارگران با مشخصات فنی فوق و برنامه و چگونگی عملیات و با حضور مسئول ایمنی انجام می شود

ماده ۹۶- در کارگاههای استخراج زیرزمینی با توجه به احتمال نشست زمین و خطرات احتمالی طریقة کنترل سقف پس از استخراج شامل باقی گذاردن فضای خالی یا پر کردن یا تخریب می باشد باید موارد زیرین بطور دقیق در طرح کارگاه استخراج مشخص شود.
الف* درحالت باقی گذاردن فضای خالی ابعاد مجاز فضای خالی و پایه ها با توجه به مشخصات و پایداری سنگ ها باید تعیین شود
ب* در حالت پر کردن فضای خالی شـده باید مشخصـات مواد پرکننده، روش پـرکردن، فاصلـة زمانـی و طولی پرکردن تا جبـهة کار استخـراجی، میـزان تراکم مادة پرکننده باید تعیین شود
پ* درحالت تخریـب لازم است گام تخریـب، طرح نگهـداری در خط تخریب، تخـریـب اجبـاری در صورت لزوم، روش برداشتن پایه ها و دستورات ایمنی برای کارگران تخریب کننده به دقت مشخص شود و عمل تخریب باید توسط کارگران مجرّب و ماهر انجام شود.

فصل ششم - مواد آتشباری 

الف - مقررات عمومی

ماده ۹۷- آتشبار باید دورة آموزشی لازم را گذرانده و صلاحیت وی توسط سازمانهای مربوطه تأیید شود.

ماده ۹۸- هر آتشبـار باید دفتر مخصوصی جهت ثبت مقدار ناریة دریافتی و مصرفی داشته باشد . پس از اتمام هر دفتر، آتشبار باید آنرا به انبار تحویل داده ودر انبار حداقل تا شش ماه نگهداری شود.

ماده ۹۹- بکار بردن باروت در معادن زیرزمینی ممنوع است.

ماده ۱۰۰- قرار دادن ماده منفجره در مجاورت برف، یخ و آتش ممنوع است .

ماده ۱۰۱- بکار بردن مواد یخ زده یا فاسد ممنوع است

ماده ۱۰۲- بکار بردن فتیله ای که حتی یک بار رطوبت به آن نفوذ کرده و یا تحت تأثیر حرارت و برودت قرار گرفته و یا به نحو دیگری مشخصات فنی خود را از دست داده باشد ممنوع است

ماده ۱۰۳- پیـدا شدن یا مفقود شدن مواد ناریه و دستگاه آتش کن در داخل یا خارج معدن باید فوراً به مسئول مربوطه (استاد کار و مسئول ایمنی) گزارش شود

ماده ۱۰۴- آتشبـاری فقط با خرجگذاری در چال مجاز بوده و استفاده از مواد منفجره در خارج از چال با کسب مجوز از مسئول معدن و مسئول ایمنی میسر می باشد

ماده ۱۰۵- بـه منظور اطلاع از سالم بودن فتیله و همچنین سرعت اشتعال آن قبل از استفاده از هر صندوق باید از آن نمونه برداری و آزمایش شود.

ماده ۱۰۶- امحاء مواد ناریة فاسد می بایست منحصراً توسط مسئولین ذیربط و با رعایت اصول ایمنی مربوط به مخاطرات و آلودگی ناشی از عملیات امحاء انجام شود

ماده ۱۰۷- با توجه به نقش اصلی آب در خاموش کردن آتش لازم است در جایی که مواد منفجرة غیر امولسیونی قرار دارد جریان آب کافی وجود داشته باشد

ماده ۱۰۸- به منظور پیشگیری از سفت و خشک شدن مواد منفجره امولسیونی (مواد منفجرة مایع) باید تا تاریخ مشخصی پس از ساخت مصرف شود بطوریکه این مواد نباید بیش از ۶ هفته پس از ساخته شدن در انبار نگهداری شود

ب - انبارهای مواد ناریه

ماده ۱۰۹- انبار مواد ناریه باید طبق ضوابط و مقررات اعلام شده از طرف سازمان ذیربط و همچنین با توجه به مفاد آئین نامة مواد خطرناک و قابل اشتعال مصوب شورای عالی حفاظت فنی ساخته شود

ماده ۱۱۰- جایـگاه موقـت مواد ناریة محلی است که در آن حداکثر مصرف یک روز نگهداری می شود . جایگاه موقت فتیله و چاشنی باید مجزا از جایگاه موقت سایر مواد ناریه بوده و فاصلة بین آنها کمتر از ۱۵ متر نباشد .این جایگاه ها نباید در جاهای سرد و مرطوب، پررفت و آمد و در معرض بروز آتش سوزی و انفجار باشد. در و قفل و بست این جایگاهها باید کاملاً محکم بوده و بر روی درب ورودی تابلوی اخباری با عبارت « مواد ناریه » با خط خوانا نصب گردد

ماده ۱۱۱- آن مقـدار از مـواد نـاریة پیش بیـنی شده بـرای مصرف روزانه که به مصرف نرسیده است، یا مواد منفجره ای که به علت عدم نقص در عملیات انفجاری باقی مانده است باید فقط در جایگاه موقت نگهداری شود

ماده ۱۱۲- آتشبار نباید با همراه داشتن مواد منفجره به جایگاه موقت چاشنی و همچنین با همراه داشتن چاشنی به جایگاه موقت مواد منفجره وارد شود

ماده ۱۱۳- داخل انبار مواد ناریه وهمچنین محوطة اطراف آن تا فاصلة ۵۰ متری باید از وجود کلیة مواد سریع الاحتراق مانند مواد نفتی، تکه های پارچه، کاغذ، خار، بته و غیره پاکیزه نگهداری شود

ماده ۱۱۴- مقدار مواد ناریة وارده و صادرة انبار باید با ذکر دقیق زمان در دفتر مخصوص ثبت گردد

ماده ۱۱۵- در انبارها باید نکات زیر رعایت شود:
الف* صندوق حاوی مواد ناریه طوری قرار داده شود که فشنگ ها بصورت قائم قرار نگیرد.
ب* صندوق مواد ناریه و چاشنی در داخل انبار باز نشود
پ* صندوق مواد ناریه و چاشنی باید به آرامی جابجا گردد و از پرتاب کردن و یا لغزاندن آن خودداری شود
ت* با کفش میخ دار نباید وارد انبار مواد ناریه و چاشنی شد
ث- صندوق های محتوی مواد ناریه و چاشنی باید طوری روی هم چیده شوند که ارتفاع آنها از ۲ متر یا ۵ صندوق در هر ردیف بیشتر نبوده و بین هر دو ردیف فضای کافی برای تهویة مناسب وجود داشته باشد. ضمناً فاصلة ردیف صندوق های مجاور دیوارهای انبار با دیوار باید حداقل ۳۰ سانتی متر باشد. صندوقهای زیرین باید روی الوارهای مناسب چیده شود
ج* انبار باید به استناد آئین نامة پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی در کارگاهها به وسایل پیشگیری درآتش سوزی مجهز گردد.

ماده ۱۱۶- به منظور پیشگـیری از بروز و گستـرش آتش، ساختمان انبار باید به وسایل و تجهیزات اعلام و اطفاء حریق خودکار مجهز باشد

ماده ۱۱۷- درب انبار مواد ناریه باید بطرف بیرون باز شود.

ماده ۱۱۸- نشت کارتن های دینامیت باید با آب داغ تمیز شود

ماده ۱۱۹- راهروهای انبار مواد ناریه باید با علائم اخباری شبرنگ مشخص شود

ماده ۱۲۰- به استنـاد آئین نامة حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاهها بردن کبریت، فندک و هر وسیله ای که بتواند تولید جرقه و شعله نماید به انبار ممنوع است

ماده ۱۲۱- در انبـارهای مواد ناریه فقط باید از چراغ ایمنی برای روشنائی استفاده گردد و از بکار بردن هر نوع چراغ دیگر و سیم کشی برق خودداری شود

ماده ۱۲۲- نصب گرماسنج که حداقل و حداکثر درجة حرارت را در داخل انبار نشان دهد برای کنترل درجه حرارت ضروری می باشد

ماده ۱۲۳- درجة حرارت انبار نباید از ۳۰ درجه سانتی گراد بالاتر و از ۱۰ درجه سانتی گراد کمتر باشد

ماده ۱۲۴- انبـاردار مواد ناریه باید دارای صلاحیت کافی بوده و صلاحیت وی به تأیید رسیده باشد و دورة آموزشی لازم را در مرکز ذیربط گذرانده باشد

ماده ۱۲۵- ورود اشخاص غیر مجاز به انبار اکیداً ممنوع است

ماده ۱۲۶- آتشبار باید مواد منفجره و چاشنی پیش بینی شده مصرف روزانه را با تسلیم رسید فقط در مقابل در انبار دریافت نماید. ورود وی و سایر افراد به استثناء متصدی انبار به انبارهای مواد ناریه ممنوع است

ماده ۱۲۷- بـازکردن صندوق محتوی مواد ناریه باید حداقل در فاصلة ۵۰ متری از انبار و با وسایل مخصوص انجام شود

ماده ۱۲۸- قبل از انجام هرگونه عملیات تعمیراتی در انبار مواد ناریه باید کلیة مواد موجود را به محل امنی منتقل و پس از بازرسی و تمیز نمودن انبار شروع به تعمیر نمود

پ - حمل و نقل مواد ناریه

ماده ۱۲۹- حمل و نقل مواد ناریه به معدن باید طبق آئین نامه ارائه شده از سوی سازمان ذیربط انجام شود

ماده ۱۳۰- جابجا کردن مواد ناریه در داخل معدن و حمل آن از انبار به محل کار و نظیر آن باید تحت نظارت و با مسئولیت آتشبار انجام گیرد

ماده ۱۳۱- حمـل مواد منفجره به مقدار مورد احتیاج باید در کیسة برزنتی یا جعبة مخصوصی که بدین منظور ساخته شده صورت گیرد. کیسه ها یا جعبه ها باید دارای بست و قفل بوده و کلید آن باید در اختیار آتشبار باشد. حداکثر ظرفیت هر کیسه ۱۵ کیلوگرم و حداکثر ظرفیت هر صندوق ۲۵ کیلوگرم است.حمل بیش از یک کیسه یا یک صندوق به وسیلة یک نفر ممنوع است

ماده ۱۳۲- مواد منفجره پودری یا مایع باید توسط وسایل نقلیه مخصوص حمل شود

ماده ۱۳۳- قـراردادن چاشنی همراه با ماده منفجرة اصلی در یک کیسه یا یک صندوق یا یک وسیله نقلیه ممنوع است

ماده ۱۳۴- قراردادن لوازم و اشیاء متفرقه درون کیسة برزنتی یا جعبة محتوی مواد ناریه ممنوع است

ماده ۱۳۵- در صورت حمل مواد ناریه به وسیله لوکوموتیو در داخل معدن، قطار مربوطه باید دارای واگن مخصوص بوده و روی آن علائم خطر نصب شود
الف* حمل چاشنی بوسیلة واگن حامل مواد منفجره ممنوع است
ب* بغیر از راننده و آتشبار و کمک او، استفادة سایر افراد از قطار حمل مواد ناریه ممنوع است
پ* قطار حامل مواد ناریه باید حداقل ۵ دقیقه با قطارهای نفربر فاصلة زمانی داشته باشد

ماده ۱۳۶- هنگام حمل مواد ناریه با وسایل حمل و نقل در چاه های معدنی، باید کلیة مقررات مربوط به حمل افراد در چاه رعایت شود و نباید اشخاص دیگری غیر از آتشبار و کمک او از وسایل حمل و نقل مواد ناریه استفاده نمایند. حمل مواد ناریه و چاشنی توأماً ممنوع است. متصدی بالابر چاه باید قبلاً مأموران پذیرگاهی را که محموله در آنجا تخلیه می شود مطلع نماید

ماده ۱۳۷- در زمان رعد و برق و در خلال آن حمل و نقل مواد ناریه ممنوع است

ت -آتشباری

ماده ۱۳۸- آتشباری در معدن باید به وسیلة آتشباری که از طرف مسئول معدن به این سمت گمارده شده است انجام گیرد

ماده ۱۳۹- هر آتشبار می تواند یک نفر کمک داشته باشد و لیکن مسئولیت انجام عملیات ازهر حیث بر عهدة آتشبار است

تبصره - استفاده از یک نفر کمک آتشبار در معادن ذغال و زیرزمینی الزامی است

ماده ۱۴۰- عملیـات آتشـباری باید پس از اتمام عملیات حفاری و تخلیة جبهة کار از کلیة تجهیزات و مواد قابل اشتعال و دور کردن افراد غیر مجاز از محل انجام شود

ماده ۱۴۱- حمل مواد ناریه به محلی که کارگران هنوز مشغول چالزنی هستند ممنوع است

ماده ۱۴۲- وسایلی که ممکن است در اثر آتشباری آسیبی به آنها برسد باید به نحو مناسبی حفاظت شوند

ماده ۱۴۳- آتشبار نباید غیر از وسایلی که مسئول معدن اجازة استفاده از آن را داده است از وسایل دیگری برای انجام عملیات استفاده نماید

ماده ۱۴۴- آتشباری باید طبق طرح مصوب مورد تأیید مسئول معدن شامل نقشة قرارگیری چالها در جبهة کار، نوع مواد منفجره و چاشنی، عمق- شیب و مقدار مواد منفجره و طریقة خرجگذاری هرچال، شماره تأخیر چاشنی ها یا ترتیب انفجار چال ها، طریقة بستن مدار در چاشنی های الکتریکی و سایر مشخصات موردنیاز برای آتشباری و با نظارت مسئول ایمنی انجام گیرد

ماده ۱۴۵- چاشنی گذاری فشنگها باید فقط در محل آتشباری بلافاصله قبل از خرج گذاری صورت گیرد.

ماده ۱۴۶- در نزدیکی جبهة کار باید محل مطمئنی که در معرض ریزش سنگ نباشد برای چاشنی گذاری انتخاب شود

ماده ۱۴۷- آتشبـار مجاز است فقط تعداد چالی را که می تواند در یک مرحله منفجر نماید و یا ماشین آتش کن توانائی انفجار آن رادارد خرجگذاری نماید

ماده ۱۴۸- قبل از خرجگذاری و تا لحظة انفجار تا ۳۰ متری محل آتشباری نباید هوای فشرده آزادانه جریان داشته باشد

ماده ۱۴۹- چنانچه دو جبهة کار به فاصلة کمتر از ۱۰ متر از یکدیگر قرار گرفته باشند آتشباری هم زمان آن دو جبهه ممنوع است

ماده ۱۵۰- آتشبار باید قبل از خرجگذاری چال را کاملاً تمیز نماید و از آزاد بودن چال برای فشنگ گذاری مطمئن شود

ماده ۱۵۱- سنبـة مورد استفاده برای خرجگذاری باید چوبی، مقاوم و کاملاً راست و صاف باشد. بکار بردن سنبه های فلزی ممنوع است

ماده ۱۵۲- اتصال چاشنی به فتیلة اطمینان باید منحصراً توسط انبردست مخصوص انجام گیرد

ماده ۱۵۳- طول فتیلة اطمینان باید به اندازه ای باشد که آتشبار بتواند پس از آتش کردن، خود را به محل امنی برساند و در هر صورت طول این فتیله نباید از یک متر کمتر و مقداری از فتیله که از چال بیرون می ماند از ۲۰ سانتی متر کمتر باشد

ماده ۱۵۴- در آتشباری با فتیله اطمینان , انفجار بیش از ۱۰ چال در یک نوبت ممنوع است

ماده ۱۵۵- آتشبار باید طرف دیگر فتیلة اطمینان را که به چاشنی متصل می شود، به صورت عمودی و طرفی را که برای آتش کردن در نظر گرفته می شود، بصورت مورّب قطع کند.

ماده ۱۵۶- در آتشباری با چاشنی می بایست چاشنی ابتداء در فشنگ مادة منفجره و سپس در داخل چال قرار داده شود . در هر حال باید حداقل یک فشنگ فعال خرجگذاری شود.

ماده ۱۵۷- خالی کردن چال خرجگذاری شده به هر علت ممنوع است.

ماده ۱۵۸- در آتشباری با چاشنی معمولی در چال های با قطر وطول کم باید دقت شود فشنگ ها کاملاً بهم بچسبد و فضای خالی بین آنها باقی نماند . در چال های عمیق معادن روباز، خرجگذاری را می توان با استفاده از فتیلة انفجاری یا چاشنی اضافی بطور منقطع انجام داد

ماده ۱۵۹- فشنگ چاشنی دار باید به آرامی و بدون وارد کردن هرگونه فشار در داخل چال قرار داده شود

ماده ۱۶۰- اتصال چاشنی می بایست با رعایت فاصلة لازم از فشنگ انجام شود و سپس چاشنی در داخل فشنگ مادة منفجره قرار گیرد

ماده ۱۶۱- در کلیه چال هائیکه در یک نوبت آتشباری می شوند باید از یک نوع چاشنی الکتریکی (ساخت یک کارخانه) استفاده شود

ماده ۱۶۲- قبل از اتصال کابل هدایت برق به دستگاه آتش کن، مدار انفجار باید توسط اهم متر آزمایش نموده و پس از حصول اطمینان از صحت مدار، سیم های اصلی هدایت برق را به دستگاه متصل کرد

ماده ۱۶۳- اتصال کابل هدایت برق به سیم چاشنی ها و همچنین به دستگاه آتش کن منحصراً ً توسط آتشبار و پس از اتمام خرجگذاری و آزمایش مدار و دور شدن کمک آتشباران از جبهة کار انجام گیرد

ماده ۱۶۴- پس از خرجگذاری باید چال ها را به طول معین و با موادی که طبق طرح تعیین شده است مسدود نمود

ماده ۱۶۵- زمان و محل عملیات آتشباری باید با اطلاع مسئول معدن و مسئول ایمنی باشد

ماده ۱۶۶- آتشبار موظف است اقدامات زیر را هنگام عملیات آتشباری بعمل آورد:
الف* از برقراری تهویه در جبهة کارهای زیرزمینی اطمینان حاصل نماید .
ب* گل یا مواد مسدود کنندة چال ها را به اندازة کافی در اختیار داشته باشد
پ* دستگاه آتش کن برقی را قبل از هر نوبت عملیات آتشباری آزمایش و نتیجه را در دفتر مخصوص ثبت نماید
ت* قبل از آتشباری از ورود اشخاص به محل عملیات جلوگیری نماید. در معادن زیرزمینی حداقل فاصلة اشخاص تا محل عملیات ۸۰ متر می باشد
ث* چند دقیقه قبل از انفجار با صدای بلند یا هر وسیله مطمئن دیگر شروع انفجار را به سایرین خبر دهد. همچنین پس از انفجار با همان وسیله خاتمه عملیات را اعلام نماید
ج* بعد از همه محل کار را ترک کند

ماده ۱۶۷- در صورتی که آتشبار جهت حفاظت از پناهگاه خاصی استفاده می کند، فاصلة پناهگاه تا محل آتشباری باید حداقل ۸۰ متر باشد در معادن زیرزمینی در صورت نبودن پناهگاه فاصلة آتشبار از محل آتشباری در تونل های مستقیم باید حداقل ۲۰۰ متر باشد

ماده ۱۶۸- آتشبار باید پس از حصول اطمینان از انفجار کلیة چال ها و سپری شدن مدت کافی (حداقل ۱۵ دقیقه) باتفاق استادکار محل را بازدید و در صورتی که خطری از نظر گازهای سمی و مضر موجود نبوده و کارگاه را ایمن تشخیص دهد اجازة ادامة کار بدهد

ماده ۱۶۹- در آتشباری با تأخیر انفجار در چال ها، آتشبار باید تعداد انفجارها را بادقت شمارش نماید. چنانچه متوجه شود که چالی آتش نگرفته است، در آتشباری با فتیلة اطمینان پس از نیم ساعت و در آتشباری با چاشنی الکتریکی پس از ۱۵ دقیقه اقدامات لازم برای از بین بردن خطر چال آتش نگرفته را آغاز نماید.

ماده ۱۷۰- برای از بین بردن خطرات ناشی از چال آتش نگرفته باید به ترتیب زیر عمل شود:
الف* از نقطه ای به فاصلة حداقل ۴۰ سانتی متر از دهانه چال آتش نگرفته و به موازات آن چال جدیدی حفر و پس از خرجگذاری آن را آتش نمود
ب* بارگیری سنگ هایی که در انفجار اخیر فرو ریخته می شود باید با حضور استاد کار انجام گیرد تا در صورتی که فشنگ های منفجر نشده ای باقی مانده به جایگاه موقت نگهداری مواد تحویل گردد
پ*- تا خاتمة کلیة عملیات فوق، ورود سایر افرادی که در این مورد وظیفه ای ندارند ممنوع است

ماده ۱۷۱- آتشبار نباید چال های خرجگذاری شده را رها نموده و قبل از آتشباری آنها به کار دیگری مشغول شود

ماده ۱۷۲- کلیة چال های خرجگذاری شده باید در یک نوبت منفجر شود

ماده ۱۷۳- حفر چال جدید در ته چال قبلی ممنوع است .استادکار موظف است این قبیل چال ها را با قطعه چوبی مسدود نماید

ماده ۱۷۴- چنانچه هنگام لق گیری و خاک برداری به وجود چال منفجر نشده پی برده شد و یا احتمال چال منفجر نشده وجود داشته باشد باید بلافاصله کار متوقف و کلیة افراد محل را ترک نموده و مراتب به اطلاع مسئولین رسانده شود

ماده ۱۷۵- اقدام لازم برای از بین بردن چال منفجر نشده منحصراً با نظارت آتشبار انجام شود

ماده ۱۷۶- چنانچه آتشبار نتواند برای از بین بردن چال منفجر نشده اقدام کند لازم است بلافاصله مسئول معدن یا مسئول ایمنی معدن را در جریان امر قرار دهد

ماده ۱۷۷- اگر به عللی یک یا چند فشنگ چاشنی گذاری شده مورد استفاده قرار نگیرد، آتشبار موظف است بلافاصله و قبل از آتش کردن چال ها، چاشنی این فشنگ ها را خارج کرده و آنها را به جایگاه موقت نگهداری مواد منتقل نماید

ماده ۱۷۸- در حال چاشنی گذاری در چال ها اگر احتمال رعد و برق وجود داشت باید کار را تا قطع کامل رعد و برق تعطیل کرد

ماده ۱۷۹- در زمان اتصال چاشنی ها به همدیگر تا شعاع ۳۰ متری از محل نباید از رادیو، وسایل ترانزیستوری و کلیة وسایل پخش امواج الکتریکی استفاده شود

ماده ۱۸۰- برای منفجر کردن مواد ناریه بطریق الکتریکی نباید از سیم های بدون روپوش استفاده کرد. استفاده از برق شبکة معدن برای انفجار چاشنی ممنوع است:

ث - مقررات ویژه معان ذغالسنگ

ماده ۱۸۱- استفاده از فتیلة معمولی و فتیلة انفجاری در معادنی که در آنها گاز ذغالسنگ وجود دارد ممنوع است و آتشباری باید فقط با چاشنی الکتریکی ایمن صورت گیرد. همچنین در این معادن استفاده از چاشنی تأخیری معمولی در کارگاه های استخراج ممنوع است

ماده ۱۸۲- در معـادن دارای گاز ذغـال یا گرد ذغالسنگ منحصراً باید از دستگاههای آتش کن مخصوص این معادن استفاده شود

ماده ۱۸۳- در موارد زیر آتش کردن چال ممنوع است:
الف* وقتی که غلظت گاز ذغال در محل انفجار از یک درصد بیشتر باشد .
ب* موقعی که خطر سرایت انفجار به محل های متروکه و حفریات و شکستگی هایی که در آنها گاز ذغال جمع شده موجود باشد

ماده ۱۸۴- کابل هدایت برق برای آتشباری باید دارای روپوش عایق باشد.

ماده ۱۸۵- در معادن دارای گاز ذغال منحصراً باید از مواد منفجره مجاز (ضد گاز ذغال) برای آتشباری در جبهة کارهای ذغالدار استفاده شود

ماده ۱۸۶- میزان مصرف مواد منفجره برای هر چال نباید از مقداری که کارخانة سازنده تعیین کرده است تجاوز نماید.

ماده ۱۸۷- در معادن دارای گرد ذغالسنگ قبل آتش کردن چال ها باید محوطة اطراف جبهة کار به اندازة کافی آب پاشی شود.

ماده ۱۸۸- قـبل از خرجگذاری آتشبار باید هوای اطراف جبهة کار را تا شعاع ۳۰ متری آزمایش نماید تا در صورتی که عیار گاز از یک درصد تجاوز کند از خرجگذاری خودداری نموده و مراتب را به مسئول ایمنی معدن اطلاع دهد

ماده ۱۸۹- چال ها باید پس از خرجگذاری با مواد غیر سوختی و غیر سیلیسی مسدود شوند

ماده ۱۹۰- استفاده از مواد منفجره فقط باید بصورت فشنگ باشد.

فصل هفتم - باربری در معادن

الف - باربری ریلی در راه افقی.

ماده ۱۹۱- راههای افقی باربری با راه آهن باید دارای شیب مناسبی باشد که حرکت واگن خود به خود انجام نگیرد.

ماده ۱۹۲- حداقل فاصلة بین دیواره راهها با بدنة وسیلة نقلیه نباید در یک طرف از ۲۰ و در طرف راهرو از ۶۰ سانتی متر کمتر باشد. در تونلهای با سطح مقطع کوچک می توان این فاصله را تا ۴۰ سانتی متر کاهش داد مشروط بر آن که در فواصل هر یکصد متر جان پناه هایی با ابعاد و با ظرفیت حداقل چهار نفر احداث گردد و محل این جان پناه ها باید به ترتیبی علامت گذاری شود که از دور مشخص باشند

ماده ۱۹۳- راههای باربری باید تمیز و خالی از قطعات سنگ و سایر موانع دیگر باشد

ماده ۱۹۴- سوار شدن روی وسیلة نقلیه باستثنای وسیله ای که برای نفربری کارگران اختصاص دارد ممنوع است

ماده ۱۹۵- برای کنترل حرکت واگن ها و همچنین متوقف کردن آنها در مواقعی که آنها را به یکدیگر وصل یا از یکدیگر جدا می کنند باید کفشک ترمز همچنین بستها یا وسایل مناسب دیگر باندازة کافی تهیه و بکار برده شود

ماده ۱۹۶- وسایل اتصال واگن ها به یکدیگر باید از نوعی باشد که برای بستن یا باز کردن آنها کارگر مجبور به قرارگرفتن بین دو واگن نباشد

ماده ۱۹۷- در جلوی وسیلة کشش باید چراغ با نور کافی نصب گردد

ماده ۱۹۸- در پشت آخرین واگن هر قطار باید چراغ قرمز نصب شود

ماده ۱۹۹- در مواقعی که از لوکوموتیو دیزلی استفاده می شود باید لوکوموتیو کاملاً سالم بوده و بدون دود کار کند

ماده ۲۰۰- سوار شدن افراد در واگن های باربری، لوکوموتیوها و شاسی های مخصوص حمل چوب و غیره ممنوع می باشد

ماده ۲۰۱- نقل و انتقال دستی واگن ها در شیب زیاد ممنوع است

ماده ۲۰۲- هنگامیـکه نقـل و انتقال واگن ها به صورت قطار و به وسیلة لوکوموتیو انجام می پذیرد اتصال واگن ها به یکدیگر باید به وسیلة زنجیر یا قلاب انجام شود

ماده ۲۰۳- واگن ها باید متناوباً و به نوبت در تعمیرگاه مربوطه تحت سرویس و روغن کاری و تعمیر قرار گیرند. کارهای انجام شده باید با ذکر شمارة واگن، تاریخ تعمیر و سرویس و نام خانوادگی شخصی که مجری آن بوده است در دفتر مخصوص ثبت گردد

ماده ۲۰۴- متصل و جدا نمودن واگن ها در حین حرکت قطار ممنوع می باشد

ماده ۲۰۵- سوار شدن کمک راننده لوکوموتیو فقط روی صندلی مخصوص وی که بطور موقت به لبة واگن آخرین قطار نصب می گردد، مجاز می باشد

ماده ۲۰۶- در مواقعی که نقل و انتقال واگن ها با دست و نیروی انسان انجام می پذیرد باید روی لبة جلویی واگن چراغ روشن آویزان نمود و در صورتی که شیب خط آهن بیش از ۰۰۵/۰نباشد فاصلة واگن ها در حدود ۱۰ متر و چنانچه خط آهن دارای شیب زیاد می باشد فاصلة آنها نباید کمتر از ۳۰ متر باشد

ماده ۲۰۷- به منظور بلند کردن و روی ریل قراردادن واگن ها و لوکوموتیوهایی که از روی ریل منحرف و یا خارج شده اند لازم است که روی هر لوکوموتیو و همچنین جنب دهانة تونل جک مخصوص اینکار وجود داشته باشد

ماده ۲۰۸- در موارد زیر استفاده از واگن ها ممنوع است:
الف* در صورت عدم روغنکاری و باز بودن جای روغن، سالم نبودن محور چرخ ها و یا وجود شکستگی در چرخ ها.
ب* در صورت سالم نبودن زنجیر و قلاب و دیگر اجزائی که مربوط به اتصال واگن ها می باشد
پ* در صورت ناقص بودن سپرهای طرفین واگن ویا ترمز(در واگن های ترمزدار).
ت* در صورت مشاهدة نقص در سیستم تخلیه در واگن های مخصوص که دریچة زیر واگن از طریق لوله باز و بسته می شود.

ماده ۲۰۹- خط سیر جرثقیل های مراکز بارگیری در گالری ها باید طوری تعیین گردد که جای کافی برای عبور و مرور افراد باقی بماند و شروع حرکت قطار یا واگن باید توسط بوق ویا سیستم خبری دیگری اعلام گردد

ماده ۲۱۰- دریچة دهانة بونکرها به جز هنگام بارگیری باید بسته باشد.

ماده ۲۱۱- برای جلوگیری از حرکت احتمالی واگن در شیب می بایست مانعی زیر چرخ های واگن قرار داده شود

ماده ۲۱۲- در بخشی از گالری که واگن توسط وینچ و یا دست کشیده می شود واگن باید مجهز به چراغ باشد

ماده ۲۱۳- جلو محل های واگن برگردان می بایست توسط مانع ایمن شود تا از ورود دیگر واگن ها به محل و خطر برخورد با آن جلوگیری بعمل آید

ماده ۲۱۴- وینچ می بایست مجهز به ترمز یا وسیلة خود بازدارنده باشد و نیروی محرکه تجهیزات آن باید بطور خودکار قطع شود

ماده ۲۱۵- در تونل های اصلی و میانی تونل های معادن ذغالسنگی که از نظر گاز خیزی جزء طبقه ۳ یا بالاتر از آن مندرج در جدول مادة ۳۱۴ این آئین نامه محسوب می شوند باید لوکوموتیوهای مجاز برای معادن گازدار مورد استفاده قرار گیرند

ماده ۲۱۶- در گالری هـای پیشـروی که تهـویة آنها توسط وانتیـلاتـورهای محلی انجام می گیرد، استفاده از لوکوموتیو دیزلی به شرطی مجاز می باشد که مقدار گاز متان در جریان هوای خروجی آن گالری بیش از ۵/.درصد نباشد

ماده ۲۱۷- خط ترمز قطار در هنگام باربری در شیب های عمده نباید بیش از ۴۰ متر باشد (از نقطة ترمز تا توقف کامل).

ماده ۲۱۸- در هنگام شارژ باطری های لوکوموتیو، درب جعبة باطری ها و همچنین دریچة المنت های باطری باید باز بماند. بستن درب جعبة باطری لوکوموتیو پس از اتمام تصاعد خروج کامل گاز از المنت های باطری مجاز می باشد درهر حال بستن درب جعبه زودتر از یکساعت پس از اتمام شارژ ممنوع است. قبل از خارج نمودن باطری از اطاق شارژ باید ایزوله کردن و عایق بندی بین المنت ها و بدنة جعبة باطری مورد کنترل قرار گیرد. زیر شارژ گذاردن باطری های معیوب و یا کثیف ممنوع است

ماده ۲۱۹- در تونل هائی که بعلت وجود گاز و گرد ذغالسنگ خطرناک می باشند تعمیر لوکوموتیوهای خازنی (تعمیرات مربوط به وسایل برقی لوکوموتیو ) بجز عمل تعویض فیوز آن ممنوع می باشد و فقط در تعمیرگاههای مربوطه می توان اقدام به تعمیر آنها نمود

ماده ۲۲۰- با در دست داشتن چراغ های دارای شعله از قبیل چراغ های بنزینی و یا کاربیتی، ورود به اطاق شارژ ممنوع است

ماده ۲۲۱- تجهیزات و لوازم الکتریکی موجود در اطاق شارژ باید ضد انفجار باشند

ماده ۲۲۲- برای حفاظت و جلوگیری از سوختگی ناشی از الکترولیت، در اطاق شارژ همیشه باید محلول و یا پودر خنثی کننده اثر اسید سولفوریک و هیدرات پتاسیم و کلسیم در دسترس قرار داشته باشد

ماده ۲۲۳- در هنگام حرکت، لوکوموتیو باید در سر قطار واگن ها قرار گیرد. قرار گرفتن لوکوموتیو در انتهای قطار واگن ها فقط در مواقع مانور و جابجا کردن واگن ها در سر دوراهی ها و هنگام تخلیة بار، در فاصلة ۳۰۰ متر و با سرعت کمتر از ۲ متر در ثانیه مجاز است.

ماده ۲۲۴- استفاده از لوکوموتیو در موارد زیر ممنوع است:
الف* نقص داشتن و یا عدم وجود سپرهای جلو یا عقب
ب* ناقص بودن زنجیر و قلاب اتصال
پ* نامرتب بودن ترمزها
ت* عـدم وجود ماسه دان و یا فقـدان ماسه درآن (این مورد در لوکوموتیوهای کمتر از ۲ تنی مطرح نمی باشد).
ث* خرابی و یا عدم نور کافی چراغ لوکوموتیو
ج* خرابی دستگاه علائم خبری(بوق، زنگ و غیره)
چ - مشاهدة نقص در وسایل ضد انفجار لوکوموتیو (در تونلهای خطرناک از نظر وجود گاز).
ح* عدم وجود جک همراه لوکوموتیو.
خ* مشاهدة نقص در لوازم برقی (مربوط به لکوموتیوهای برقی).

ماده ۲۲۵- پائین پریدن راننده و واگذاری رانندگی لوکوموتیو در حال حرکت به دیگری ممنوع است .

ماده ۲۲۶- اشخاصی می توانند به عنوان رانندة لوکوموتیو انتخاب گردند که تعلیم و آموزش مربوطه را دیده و پس از امتحان باخذ گواهی و مجوز از سازمان ذیصلاح نائل آمده باشند

ماده ۲۲۷- قبـل از آن که واگن خارج شده از خط را بلند کرده و روی خط قرار دهند باید در مورد جلوگیری از حرکت فوری آن پیش بینی لازم بعمل آید.

ب - باربری بوسیله نقاله ها

ماده ۲۲۸- در مـواردی که باربری داخل معدن به وسیلة ناو زنجیری یا نوار نقاله انجام می گیرد باید نکات زیر رعایت گردد:
الف* راه اندازی دستگاه تنها باید به وسیله متصدی مربوطه انجام شود.
ب* به مقدار کافی ومتناسب با طول دستگاه وسایلی تعبیه شود که در موارد اضطراری بتوان در هر لحظه دستگاه را متوقف ساخت
پ* پس از خاتمة کار باربری موتور آنها باید متوقف شود
ت* در محل تقاطع اینگونه وسایل نقلیه با راههای دیگر راه جداگانه ای برای عبور افراد وجود داشته باشد.

ماده ۲۲۹- در گالری هائی که به نقالة تسمه ای (قابل احتراق) مجهز گردیده اند، در انتها و سر نقاله (از طرف ورود جریان هوا، در فاصله ۵-۳ متری) در محل کلید و لوازم الکتریکی و سراسر طول نقاله در فواصل هر ۱۰۰ متر باید تعداد ۲ عدد کپسول آتش نشانی و یک جعبه محتوی ماسه نصب نمایند. گنجایش جعبة ماسه نباید کمتر از ۲۰ دسیمتر مکعب باشد.

ماده ۲۳۰- در محل تقاطع گالری ها باید پلهای کوچکی جهت عبور و مرور از روی نقاله ساخته شود

ماده ۲۳۱- گالری هایی که در آنها نقالة تسمه ای مونتاژ و مورد بهره برداری قرار دارد، هر پست باید از ذغالسنگ و سنگهای ریخته شده در اطراف نقاله تمیز گردد

ماده ۲۳۲- نظافت نفاله ها و روغنکاری قسمتهای متحرک آن در هنگام کار ممنوع است

ماده ۲۳۳- سوار شدن افراد بر روی تسمة نقاله ای که برای رفت و آمد افراد به سیستم های ویژه مجهز نشده و مورد تأیید مسئول ایمنی معدن نباشد ممنوع است

ماده ۲۳۴- نقاله های تسمه ای باید به دستگاه و یا وسیله ای که مانع خروج تسمه از مسیر خود بشود مجهز باشند

ماده ۲۳۵- در هر پست باید حداقل یکبار طرز کار قرقره های نقاله توسط مسئول مربوطه مورد بازدید و کنترل قرار گیرد

ماده ۲۳۶- امکان روشن کردن و متوقف نمودن نقاله از هر نقطه باید پیش بینی شده باشد

ماده ۲۳۷- موتور و سر نقاله ها باید محصور و از محیط اطراف مجزا باشند.

پ - باربری ریلی در راه مورب

ماده ۲۳۸- باربری با واگن در راه مورب باید حتماً به وسیلة کابل انجام شود. چرخ چاه دستگاه باربری باید بطور محکم و در محل مناسب در بالای راه مورب نصب شده باشد.

ماده ۲۳۹- در راه مورب در صورت خروج واگن از خط باید پس از حصول اطمینان از بسته بودن ترمز چرخ چاه واگن را از بالا وارد راه مورب کرده و به کمک چرخ چاه دوباره روی خط قرار داد. شروع مجدد کار باید پس از اطمینان از این که افراد در محل های امنی قرار گرفته اند انجام گیرد.

ماده ۲۴۰- چرخ چاه باید دارای ترمزی باشد که در حال توقف بسته بماند و متصدی آن نباید به هیچ عنوان بدون این که چرخ چاه را از منبع انرژی مجزا کرده باشد محل خدمت را ترک نماید.

ماده ۲۴۱- پذیرگاه بالائی راه مورب باید دارای نردة مناسبی باشد که مانع از خرکت خود بخود واگنها به راه مورب گردد. باز کردن نرده باید بعد از حصول اطمینان از این که واگنها به کابل بسته شده انجام گیرد

ماده ۲۴۲- بین پذیرگاه ها باید وسیلة تبادل علائم موجود باشد

ماده ۲۴۳- در گالریهای شیب دار، هنگام کار دستگاههای باربری(مانند جرثقیل و غیره) نزدیک شدن افراد متفرقه ای که در کار دستگاهها دخالتی ندارند به محوطه ای که در آنجا واگن ها از سیم بکسل و یا زنجیر جدا و تخلیه می گردند ممنوع است و به این منظور باید در محل فوق الذکر تابلوی مخصوص نصب نمایند

ماده ۲۴۴- برای واگن ها و شاسی هائی که ناچار به توقف در سطح شیب دار گالری می باشند پیش بینی موانع ایمنی و اتصال مستحکم آنها به سیم بکسل الزامی است

ماده ۲۴۵- حمل مواد معدنی در معادن بوسیلة سطل دستی و کوله بار و امثال آن ممنوع است.

ت - باربری در چاه

ماده ۲۴۶- دهانة چاه باید در تمام ساعات کار بقدر کافی روشن و دارای نردة مجهز به درهای مناسب باشد

ماده ۲۴۷- اگر عمق چاه به اندازه ای باشد که ارتباط مستقیم بین متصدیان پذیرگاه های مختلف چـاه به وسیـله
صدای افراد بطور واضح برقرار نشود باید این ارتباط به وسیلة علائم زنگ دار برقرار گردد

تبصره در چاه هائی که از وسائل حمل و نقل برای رفت و آمد کارگران استفاده می شود علاوه بر علائم ارتباطی زنگ دار باید بین متصدیان تمام پذیرگاه ها و متصدی چرخ چاه ارتباط تلفنی نیز برقرار باشد

ماده ۲۴۸- تمام قسمتهای مربوط به دستگاه باربری در چاه از قبیل کابل، ماشین ها، ترمزها و پاراشوت ها باید همه روزه بازرسی شوند و هر هفته یک مرتبه دستگاه های ایمنی مربوطه (پاراشوت- ترمز) آزمایش گردند و همچنین هر ماه یک مرتبه قسمت های حساس از قبیل اتصالی ها و قرقره ها از وجود روغن اضافی پاک شوند

ماده ۲۴۹- چرخ چاه باید مجهز به عمق نمائی باشد که حین عبور وسیلة حمل و نقل از طبقات مختلف معدن زنگ اخباری را به صدا در آورد

ماده ۲۵۰- عمق نما باید هر بار که برای عمق های مختلف میزان می شود آزمایش گردد

ماده ۲۵۱- کلیة وسائل باربری چاه ها باید بوسیلة مسئول مربوطه هر هفته بازدید و نتیجه در دفتر مخصوص ثبت گردد. در صورت مشاهدة نقص باید مراتب به طور کتبی به مسئول ایمنی و مسئول معدن گزارش شود تا نسبت به رفع آن اقدام گردد

ماده ۲۵۲- سرعت حرکت وسیلة حمل و نقل هنگام حمل مسافر نباید از ۸ متر در ثانیه تجاوزکند

ماده ۲۵۳- در چاه هائی که از چرخ چاه کلاج دار استفاده می شود هر موتور باید دارای ضامنی باشد که باز کردن ترمز و آزاد کردن کلاج بطور همزمان امکان نداشته باشد.

ث - بالابرها

ماده ۲۵۴- بالابرهای دائم باید دارای ویژگی های زیر باشند:
- هدایت شده باشند.
- سقوط اشیاء از داخل آنها ممکن نباشد
- بار در داخل آنها بی حرکت بماند.

ماده ۲۵۵- بالابرهای مخصوص حمل اشخاص باید دارای سرپنا ه و پاراشوت بوده و به علاوه دستگاه محرکة آنها مجهز به تنظیم کنندة سرعت باشد. پلاک نشان دهندة ظرفیت سرنشین های این وسائل باید بطور آشکار در محل متناسبی نصب گردد. ظرفیت مذکور باید حداکثر برابر با یک سوم ظرفیت باری باشد که با این وسائل می توان حمل کرد.

تبصره در بالابرهای جدید به شرط رعایت مسائل ایمنی به تضمین سازنده وجود پاراشوت الزامی نیست

ماده ۲۵۶- ماشین های چرخ چاه باید دارای ترمزی باشد که در صورت لزوم بتواند کابل را بی حرکت کند و چرخ چاه دستی باید مجهز به وسیله ای باشد که آن را از گردش در جهت مخالف باز دارد ضمناً در ماشینهای حمل اشخاص در صورت امکان جداکردن چرخ چاه از موتور، داشتن ضامن ویژه ای به منظور جلوگیری از بروز هرگونه خطر الزامی است.

ماده ۲۵۷- ماشینهای چرخ چاه باید به دو دستگاه ترمز جداگانه شامل ترمز عادی و ترمز ایمنی که هر یک بطور مستقل قادر به توقف ماشین باشد مجهز گردند. کفشک این ترمزها ممکن است مشترک باشد ولی وسایل فرمان آنها باید کاملاً مجزا و در دسترس متصدی ماشین قرار گرفته باشد همچنین باید حداقل یکی از ترمزها از نوع وزنه ای بوده تا در صورت قطع نیروی محرکه حداقل یکی از این دو ترمز چرخ چاه را متوقف کند.

ماده ۲۵۸- در ماشینهایی که دارای جعبه دندده می باشد باید با یکی از ترمزها بتوان مستقیماً چرخ چاه را متوقف کرد.

ماده ۲۵۹- ترمز ایمنی باید به نحوی باشد که در هر یک از موارد زیر بطور خودکار وارد عمل گردد:
الف* هرگاه اتاقک بالابر از چاه خارج و به قرقره ها نزدیک شود.
ب* هرگاه سرعت حرکت در نزدیکی پذیرگاه مقصد از ۵ /۱ متر در ثانیه کمتر نشود.

ماده ۲۶۰- باید وسیله ای وجود داشته باشد که هم زمان با بکار افتادن ترمز ایمنی، نیروی محرکة ماشین را بطور خودکار قطع کند .

ماده ۲۶۱- بالابرهای دائمی که برای حمل اشخاص هم به کار برده می شوند بهتر است مجهز به وسیلة نشان دهندة موقعیت اطاقک بالابر در چاه بوده و به علاوه باید بتواند با علامت صدا دار نزدیک شدن آن را به پذیرگاه اعلام کند.

ماده ۲۶۲- ماشینهایی که سرعت حرکت آنها از شش متر در ثانیه بیشتر است باید مجهز به وسایل زیر نیز باشند:
الف* وسیله ای که ترمزها را به نرمی وارد عمل کند.
ب* وسیلة محدود کنندة سرعت در حدی که معمولاً عمل می کند.
پ* دستگاه ثبت کنندة سرعت.

ماده ۲۶۳- هنگام حمل اشخاص باید علائم مخصوصی در پذیرگاه ها روشن شود و بطور واضح حمل مسافر را اعلام نماید

ج - کابل ها(سیم بکسل ها)

ماده ۲۶۴- جنس کابل باید متناسب با شرایط محیط کار انتخاب شود و در مقابل عواملی از قبیل اسید و غیره مقاوم باشد.

ماده ۲۶۵- هنگام تحویل گرفتن هر کابل نو باید قطعه ای از آن را (بطول ۴ متر) برای آزمایشات مقایسه ای در محلی خشک نگاهداری نمود.

ماده ۲۶۶- میزان مقاومت کابل نو (در مقابل پاره شدن ) را هنگام تحویل گرفتن باید از طریق آزمایش خود کابل و یا آزمایش تمام عنصرهای آن معین و در ضمن میزان افزایش طول کابل را قبل از پاره شدن تعیین نمود و در هر حال باید هر یک از عنصرهای کابل از حیث کشش، خمش و پیچش نیز آزمایش شود.

ماده ۲۶۷- کابل هائی که علاوه بر بارکشی برای حمل اشخاص نیز بکار برده می شوند باید در سال اول کار هر سه ماه یک بار و در سال بعد هر دو ماه یک بار به اندازة ۲ متر از پائین آن بریده و آزمایش شود

ماده ۲۶۸- ضریـب اطمینان کابل باید حداقل ۶ باشد یعنی میزان بار مفید و بار مرده و کل وسیلة باربری نباید از یک ششم مقاومت کابل تجاوز کند در صورت افزایش عمق چاه از ۵۰۰ متر برای هر یکصد متر اضافی می توان یک دهم از این ضریب را کسر کرد و در هر حال وزن مذکور نباید از یک پنجم مقاومت کل کابل تجاوز کند.

تبصره بالابرهای مالشی (نوع کپ) از شمول این ماده مستثنی می گردد بطوری که ضریب اطمینان این تجهیزات باید برای عمق کمتر از ۵۰۰ متر ۷ و برای عمق بیش از ۵۰۰ متر ۶ در نظر گرفته می شود

ماده ۲۶۹- مدت استفاده از کابل بالابرهای مخصوص حمل اشخاص نباید از دو سال تجاوز کند.

ماده ۲۷۰- قبل از بکارگیری کابل نو برای حمل افراد لازم است آزمایشهای ایمنی مطابق دستورالعمل سازنده انجام گیرد. بست ها و اتصالی های مربوط به کابل ها باید دارای مقاومت کافی و مورد نیاز اینگونه وسایل بوده و ضریب اطمینان آنها از ضریب اطمینان کابل کمتر نباشد. مدت به کارگیری آنها نباید از ده سال تجاوز کند.

ماده ۲۷۱- کلیـة بازرسی ها و آزمایش های کابل و وسایل باربری مربوطه باید توسط اشخاص و سازمانهای صلاحیت دار و با روش های فنی معتبر انجام گیرد

ماده ۲۷۲- هر گاه پس از هر آزمایش مشاهده شود که تقلیل قابل ملاحظه ای در مقاومت کابل حاصل شده و یا بیش از ده درصد عنصرهای مشهود آن در طول سه گام پاره شده و یا تغییر محسوسی در شکل ظاهری کابل از نظر خوردگی یا سائیدگی یا تقلیل قطر و یا بازشدن پیچش آن حاصل شده باشد، آن کابل باید تعویض گردد.

ماده ۲۷۳- در هر معدن که باربری از طریق چاه با وسایل بالابر انجام می گیرد بهره بردار موظف است دفتری برای ثبت موارد زیر در سر معدن اختصاص دهد:
الف* نام و نشانی کارخانة سازندة کابل و وسایل مربوطه.
ب* مشخصات کابل، نوع سیم های بکار برده شده و ساختمان آن و نتیجة آزمایش های انجام شده دربارة کابل نو و محاسبة مقاومت کل کابل و همچنین نتیجه آزمایش هائی که برطبق مقررات مربوطه انجام می شود.
پ* تاریخ شروع استفاده از کابل و نوع باربری آن.
ت* وزن مردة کلیة وسائلی که کابل متحمل می شود بانضمام وزن خود کابل و همچنین حداکثر وزن باری که حمل می شود
ث* تاریخ و نوع تعمیرات و تاریخ سر و ته کردن کابل
ج* تاریخ و علت خارج کردن کابل از سرویس
چ* مقدار عملکرد کابل در حرکت بطرف پائین و در حرکت بطرف بالا و میزان تن کیلومتر انجام شده.

ماده ۲۷۴- جابجایی اجسام بلند از طریق بستن این اجسام به یک رشته طناب، کابل یا زنجیر به دلیل خطر لغزش ممنوع است

ماده ۲۷۵- دانستن وزن صحیح با جهت انتخاب زنجیر، کابل یا طناب مناسب ضروری است

ماده ۲۷۶- برای کوتاه کردن زنجیر و سیم بکسل ها نباید آنها را گره زد و همچنین بارهای لبه تیز ساخته شده از مواد سخت را باید قبل از تماس با حلقه های زنجیر و یا سیم بکسل با حفاظ هایی پوشاند

ماده ۲۷۷- هیچگاه نبایستی جرثقیل در فضا بصورت آزاد رها شود. رانندة جرثقیل مادام که بار در هوا معلق است نباید محل کار خود را ترک نماید.

فصل هشتم - تهویه

الف - هوای معدن

ماده ۲۷۸- تمام قسمت های درونی معدن، غیر از قسمت هایی که مسدود گردیده، باید به وسیلة گردش منظم هوای سالم تهویه شود بطوری که جریان هوا محسوس باشد. هوای معدن باید از نظر گرما و رطوبت قابل تحمل بوده و همواره مقدار گرد وغبار و گازهای مضر آن کمتر یا برابر حد مجاز باشد.

ماده ۲۷۹- کارکردن در محل هایی که هوای آن کمتر از ۱۹% اکسیژن داشته و یا تشعشع مواد رادیواکتیو آن از ۳۰۰ میکروکوری در لیتر تجاوز نماید و یا میزان گازهای مضر آن از حد مجاز زیادتر باشد ممنوع است

ماده ۲۸۰- میزان گازهای مضر در هوای معدن نباید از مقادیر حدود تماس شغلی عوامل بیماری زا مصوب وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی زیر تجاوز کند

	تماس کوتاه مدت	متوسط سنجش زمانی
	STEL	TWA
۱- منواکسید کربن(co)	Ppm ۲۰۰	ppm ۳۵
۲- گاز سولفور هیدروژن(sh۲)	Ppm ۱۵	ppm ۱۰
۳- گاز دی کسید گوگرد(so۲)	Ppm ۵	ppm ۲
۴- گاز دی اکسید کربن (co۲)	Ppm ۳۰۰۰۰	ppm ۵۰۰۰
۵- گازهای اکسید ازت (no۲)	Ppm ۵۰NO	ppm NO-۱
۶- گاز هیدروژن h۲ نیم درصد ۷- گاز ازتn۲ ۷۹ درصد

تبصره ۱- میزان گاز دی اکسید کربن در مکان های متروکه و درحال تعمیر تا حد دو درصد مجاز است.

تبصره ۲- میزان مجاز گاز ذغال براساس مقادیر ذکرشده در بخش مربوطه تعیین شده است.(ماده ۳۰۴ بند پ فصل هفتم)

ماده ۲۸۱- اندازه گیری هایی که توسط مسئولین مربوطه از مشخصات هوای معدن بعمل می آید باید با درج تاریخ و ساعت دردفتر مخصوصی، که نزد سرپرست معدن یا مسئول ایمنی معدن حفظ می شود، ثبت گردد. این دفتر تا شش ماه پس ازپرشدن نیز حفظ شود.

ماده ۲۸۲- مسئولین اندازه گیری، فواصل زمانی اندازه گیری و دستگاه های مناسب برای اندازه گیری مشخصات هوای معدن باتوجه به انواع گازهای متصاعده، باید توسط سرپرست معدن یا مسئول ایمنی معدن تعیین و دردفتر مخصوص تهویه ثبت شود.

ماده ۲۸۳- اندازه گیری مشخصات هوای معدن، علاوه بر ثبت در دفتر مخصوص تهویه، لازم است هربار روی تابلوهایی که به این منظور اختصاص داده شده و درمحل ورودی معدن و یا پذیرگاه های طبقات و یا محل های اندازه گیری نصب می گردد، ثبت شود.

ماده ۲۸۴- درصورت افزایش درجة حرارت جبهة کار ازمیزان استاندارد(به مدت طولانی)، متناسب با مقدار افزایش درجه حرارت می بایست ساعت کار عادی را براساس آئین نامه کارهای سخت و زیان آور مصوب شورایعالی حفاظت فنی و با اطلاع سرپرست معدن کاهش داد.

ماده ۲۸۵- دستگاه های گازسنج و اندازه گیری مشخصات هوا باید بطور متناوب طبق دستورالعمل کارخانة سازنده یا دستورالعملی که به تأیید مسئول ایمنی معدن و مسئول معدن رسیده است، توسط افراد آموزش دیده مورد بازدید و کنترل قرار گیرد.

ماده ۲۸۶- اندازه گیری مواد زیان آور در معادن(گرد و غبار و گازهای مضر) شامل تعیین وسایل مورد نیاز و روش اندازه گیری جهت تعیین حد آستانة مجاز(۸ ساعته) می بایست انجام پذیرد.

تبصره - تعیین مقدار مجاز لحظه ای می بایست در زمان های معین توسط مسئولین ذیربط در معدن انجام شود.

ب - تهویه

ماده ۲۸۷- درهر معدن زیرزمینی باید با برقراری جریان تهویة مناسب، مشخصات هوای معدن در قسمت های مختلف در شرایط مجاز نگهداری شود.

ماده ۲۸۸- هرمعدن زیرزمینی باید دارای نقشة تهویه، که به تأیید سرپرست معدن یا مسئول فنی و مسئول ایمنی معدن رسیده باشد. محاسبات و نقشة تهویه باید حداقل هر شش ماه یک بار و همچنین هنگام تغییر در شبکة حفاری های معدن تجدید شود. در نقشة تهویه لازم است شبکه معدن، مشخصات مسیرهای تهویه، مشخصات بادبزن های اصلی و فرعی، جهت های جریان هوا، مقدار هوا، محل های درب ها و پنجره ها و سایر خصوصیات تهویه نشان داده شود.
نسخه هایی از نقشة تهویه و همچنین نقشة رفع سوانح باید نزد سرپرست معدن، مسئول ایمنی، مسئول نجات، مسئول تهویه و سایر مسئولین مربوطه موجود بوده و بعلاوه در دفتر معدن نصب شده باشد.

ماده ۲۸۹- در معادنی که تعداد کارگران زیرزمینی آن درهرنوبت کار از ۱۰۰ نفر تجاوز کند و همچنین درکلیة معادن ذغالسنگ و معادنی که احتمال وجود گازهای مضر و خطرناک در آنها می رود مسئولیت امر تهویة معدن باید برعهدة یک فرد صلاحیتدار گذاشته شود.

ماده ۲۹۰- راهروهای مخصوص گردش هوا باید مرتباً بازدید شده و همیشه تمیز و بدون مانع بوده و درصورت ریزش فوراً تعمیر شود.

ماده ۲۹۱- درمواقعی که تهویة معدن بطور طبیعی انجام می شود باید درفصولی که جهت جریان هوا تغییر می کند ترتیبی داده شود که از اختلال در تهویة معدن جلوگیری شود.

ماده ۲۹۲- در مواردیکه تهویة طبیعی کافی نباشد باید از وسائل تهویة مصنوعی استفاده شود. گردش هوائی که توسط این وسائل ایجاد می شود تا آنجا که ممکن است باید با گردش طبیعی هوا مطابقت داشته باشد.

ماده ۲۹۳- بادبزن های اصلی تهویه باید در محفظة غیرقابل اشتعالی نصب شود و در محل مناسبی مجاور دهانة چاه یا دهانة تونل قرار گیرد و در مواقع لزوم تعویض جهت جریان هوا امکانپذیر باشد.

ماده ۲۹۴- بادبزن ها باید هرهفته به وسیلة مسئول مربوطه بازدید شود.

ماده ۲۹۵- بادبزن های اصلی معدن باید دارای دستگاه تعیین اختلاف فشار بوده و همچنین مجهز به وسیله ای باشد که توقف بادبزن ها را اعلام نماید.

ماده ۲۹۶- درطرح تهویه باید کوشش شود که درهای تهویة کمتری بکار رود.

ماده ۲۹۷- دیواری که برای نصب تهویه ساخته می شود باید از اطراف در داخل سنگ های تونل فرورفته و کاملاً محکم و نفوذناپذیر باشد. محل عبور افراد باید از محل عبور وسایل نقلیه مجزا گردد. بلندترین نقطة وسیله نقلیه تا بالای چارچوب در باید حداقل ۵۰ سانتی متر و از پهلوها حداقل ۲۵ سانتیمتر فاصله داشته باشد.

ماده ۲۹۸- استفاده از پرده های پارچه ای ازقبیل برزنت و غیره بجای درهای تهویه ممنوع است.

ماده ۲۹۹- حتی المقدور ۲ درب برای راهروهایی که به نصب درب تهویه نیاز دارند و ۲ یا ۳ درب برای راهروهای پرعبور و مرور باید کار گذاشته شود. فاصلة نصب درب های متوالی از یکدیگر در راهروهای باربری باید از طول یک قطار واگن بزرگتر و در سایر راهروها حداقل ۵ متر باشد. همواره باید به هنگام عبور و مرور، باید حداقل یکی از درهای متوالی را بسته نگهداشت.

ماده ۳۰۰- چنانچه راهروهای ورودی و خروجی اصلی تهویه نزدیک به هم باشند دیوارها و درهای بین آن دو باید طوری ساخته شوند که در مواقع انفجار یا آتش سوزی به آسانی خراب نشوند.

ماده ۳۰۱- راه های متروکه باید به ترتیبی مسدود شوند که کارگران نتوانند از آنها عبور نمایند و درعین حال خللی در تهویه بوجود نیاورند.

ماده ۳۰۲- هنگامی که درجریان تهویة عادی قسمتی از معدن خللی حاصل شود و مدت آن بیش از ۳۰ دقیقه بطول انجامد، کار درآن قسمت باید تا برقراری مجدد تهویه تعطیل گردد.

ماده ۳۰۳- هرگونه تغییر در سیستم تهویة معدن باید فقط به دستور مسئول مربوطه انجام شود.

ماده ۳۰۴- تعمیرات و تغییر کلی در دستگاه تهویة معدن باید هنگامی صورت گیرد که کلیة کارکنان معدن به استثنای کارکنانی که انجام تعمیرات به عهده آنها است ازدرون معدن خارج شده باشند.

ماده ۳۰۵- اگر وقفه ای در کار بادبزنها ایجاد شود باید فوراً مسئول ایمنی و مسئول معدن را مطلع نمود تا اقدامات لازم را برای حفظ نفرات بعمل آورند و درصورت لزوم معدن یا قسمت هائی را که تهویة آن دچار اشکال شده است از کارگران تخلیه نمایند. شروع مجدد کار باید با اجازة مسئول ایمنی و مسئول معدن باشد.

ماده ۳۰۶- در روزهای بعد از تعطیل و یا پس از هرگونه وقفة طولانی که در کار بادبزن های اصلی معدن به وجود آید، مسئول ایمنی و مسئول معدن باید پس از حصول اطمینان از تهویة کافی به کارگران اجازة ورود به معدن را بدهند.

ماده ۳۰۷- رساندن جریان هوای تازه به جبهة کارها از مسیری که در آن ریزش یا تخریب اتفاق افتاده و هوا آلوده شده ممنوع است.

تبصره رساندن جریان هوای تازه برای کارهای موقت جهت رفع سوانح وتخریب کارگاهها، از این قاعده مستثنی می باشد.

ماده ۳۰۸- حداقل سرعت مجاز هوا ۲۵/۰ متربرثانیه است و حداکثر سرعت مجاز در قسمت های مختلف معدن بشرح زیر می باشد:

۱	چاه تهویه (بدون تجهیزات)	سرعت دلخواه
۲	کانال تهویه و چاه تهویة بزرگ (با تجهیزات)	۱۵ متربرثانیه
۳	چاه باربری	۱۰ متربرثانیه
۴	چاه نفررو و تونل میان بر و چاه مورب	۸ متربرثانیه
۵	برای حفریات معدنی دیگر که در امتداد ذغالسنگ و یا سنگ حفر شده باشد.	۶ متربرثانیه
۶	کارگاه استخراج	۴ متربرثانیه

ماده ۳۰۹- در محاسبات تهویه همواره حداکثر هوای موردنیاز، برای هر جبهة کار و برای کل معدن و درنوبت کاری که حداکثر تعداد کارگران مشغول به کار هستند منظور می شود.

تبصره - هوای مورد نیاز برای هرفرد حداقل ۶ مترمکعب در دقیقه است

ماده ۳۱۰- نصب تور سیمی در مقابل پروانة بادبزن الزامی است و بکار انداختن بادبزن بدون حفاظ ممنوع است.

ماده ۳۱۱- بادبزن های موضعی باید به طریقی نصب شوند که هوای تازه را به جبهة کار برسانند. ظرفیت هوادهی بادبزن محلی نباید از ۷۰ درصد هوایی که از طریق تهویة عمومی معدن به محل نصب آن می رسد بیشتر باشد. هرگاه چند بادبزن محلی به صورت موازی در یک محل نصب شده باشند، جمع هوادهی مجموع بادبزنها باید حداکثر ۷۰ درصد مقدار هوایی باشد که ازطریق تهویة عمومی به محل نصب بادبزنها می رسد.

ماده ۳۱۲- حداکثر فاصلة دهانة لولة تهویه تا جبهة کار باید در معادن فاقد گاز ۱۲ متر و در معادن گازدار ۸ متر باشد.

ماده ۳۱۳- ایستگاه های اندازه گیری مقدار هوا می بایست در محل های اصلی ورودی، خروجی و در قسمت هایی که مسیر آن مستقیم و کیفیت لارده گذاری آن خوب است ایجاد گردد و همچنین در محلهای مذکور باید تابلویی که بتوان حداقل، موضوعات زیر را بر روی آن یادداشت نمود نصب گردد. تاریخ و ساعت اندازه گیری، سطح مقطع عرضی گذرهوا، مقدار واقعی و محاسبه ای هوا، سرعت جریان هوا.

پ - مقررات ویژه معادن گازدار و گرد ذغالدار

ماده ۳۱۴- هرگاه درمعدنی حتی یک بار و در یک نقطه از آن گاز ذغال مشاهده گردد و یا امکان نشت گاز ذغال وجود داشته باشد، آن معدن جزو معادن گازخیز شمرده می شود. در اینگونه معادن و معادن دارای گرد ذغالسنگ علاوه بر لازم الاجراء بودن کلیة مواد مربوط به قسمت های الف و ب موارد بند پ لازم الاجراء می باشد.

ماده ۳۱۵- معادن گازدار برحسب مقدار گاز متان به چهار طبقه تقسیم می گردند که در جدول زیر نشان داده شده است.

مقدار گاز متان به ازاء یک تن تولید روزانه به متر مکعب	نوع طبقه بندی
متر مکعب بر تن تا ۵	طبقة یک
متر مکعب بر تن ۱۰ -۵	طبقة دو
متر مکعب بر تن ۱۵ -۱۰	طبقة سه
بیشتر از ۱۵ متر مکعب	طبقة چهار

ماده ۳۱۶- حد مجاز گاز ذغال در قسمت های مختلف معدن بشرح زیر می باشد:
الف* در مسیر هوای برگشتی از هر جبهة کار کمتراز ۱ درصد.
ب* در مسیر هوای خروجی از شبکة معدن کمتر از ۷۵/۰ درصد.
پ* در مسیر هوای تازه برای تهویة هر جبهة کار کمتر از ۵/۰ درصد.
ت* در محل های تعمیراتی، متروکه و ریزشی و در مدت کوتاه کمتر از ۲ درصد.

ماده ۳۱۷- در معادن گازدار و گرد ذغال دار تهویه به طریق طبیعی مجاز نیست.

ماده ۳۱۸- تمام تکنسین ها و سرکارگران معدن باید آموزش های لازم را برای اندازه گیری گاز دیده باشند. کارگران نیز باید بانحوة اندازه گیری گاز متان و دی اکسید کربن آشنا بوده و بخوبی ازخطرات این گازها آگاهی داشته باشند.

ماده ۳۱۹- تکنسین های گروه تهویه و مسئولان اندازه گیری گاز موظف هستند قبل از شروع هر نوبت کاری در محل حاضر شده و کارگاهها و محل های مشکوک را بازدید نموده و عیار گاز ذغال را بوسیلة دستگاه گاز ذغال سنج اندازه گیری نمایند.

تبصره - درصورت بالابودن عیار گاز ذغال از حد مجاز مربوطه باید از ورود کارگران به آن محل جلوگیری کرده و تحت نظر مسئول مربوطه نسبت به افزایش میزان تهویه به منظور پایین آوردن عیار گاز ذغال تا حد مجاز اقدام نمود.

ماده ۳۲۰- محل ها و فواصل زمانی اندازه گیری گاز توسط سرپرست معدن یا مسئول ایمنی تعیین می شود. درهرحال حداقل تعداد دفعات اندازه گیری گاز، در محل های فاقد گازسنج اتوماتیک ثابت، باید به قرار زیر باشد:
- هوای برگشتی از هر جبهة کار فعال، در معادن طبقة ۱ و ۲ دوبار درهرنوبت کاری و در معادن طبقة ۳ و ۴ و معادن خطرناک ازنظر پرتاب ناگهانی، سه بار در هرنوبت کاری(موضوع جدول مادة ۳۱۴ همین فصل).
- هوای برگشتی ازهر جبهة کار غیرفعال یک بار در روز
- در جایگاه ماشین آلات (مثل وینچ و غیره) یک بار در روز
– هوای خروجی یک بار در روز.

ماده ۳۲۱- علاوه بر اندازه گیری های منظم جاری، تمام کارکنان نظارت فنی (مسئولین ایمنی، مهندسین و تکنسین ها) موظف هستند هنگام بازدید از جبهة کارها، غلظت گاز را اندازه گیری نمایند.

ماده ۳۲۲- بعد از هر توقف بادبزن و نیز پس از رفع اشکال در امر تهویه و عادی شدن آن، عیار گاز درنزدیکی و در فاصلة حداقل۲۰ متری دستگاههای الکتریکی اندازه گیری شده و درصورت مجازبودن راه اندازی شوند

ماده ۳۲۳- اگر عیار گاز در محلی بیش از حد مجاز باشد باید بلافاصله جریان برق را قطع، کار را تعطیل و کارگران را از محل خارج کرد. شروع مجدد کار پس از انجام تهویة کافی و رسیدن عیار گاز به حد مجاز امکان پذیر است.

ماده ۳۲۴- آتشباری در شرایطی که عیار گاز بیش از ۱ درصد می باشد ممنوع است.

ماده ۳۲۵- در معادن دارای گاز ذغال و گردوغبار خطرناک، انجام هرنوع عملی که ایجاد جرقه یا شعله نماید ممنوع است و کلیة تجهیزات و دستگاهها باید ضد جرقه باشند.

ماده ۳۲۶- قطع سیستم تهویه یا خاموش کردن بادبزن های اصلی یا تعویض سیستم کار آنها به استثناء موارد اجتناب ناپذیر و سوانح، فقط به دستور کتبی مسئول یا سرپرست معدن و اطلاع مسئول ایمنی انجام گیرد.

ماده ۳۲۷- قسمت هایی که بهره برداری آنها به پایان رسیده یا موقتاً تعطیل شده و یا مورد استفاده قرار نمی گیرند نیز باید مانند سایر قسمت ها بخوبی تهویه شوند و یا به وسیلة مصالح مناسب بطور نفوذ ناپذیر کاملاً مسدود گردند.

ماده ۳۲۸- تهویة موضعی بوسیلة لولة تهویه منشعب در معادن طبقه ۳ و ۴(موضوع جدول مادة ۳۱۴ همین فصل) و معادن خطرناک ازنظر پرتاب ناگهانی گاز ممنوع است.

ماده ۳۲۹- در معادن گازخیز چنانچه رساندن عیار گاز به حد مجاز با دستگاههای تهویه دشوار باشد باید قبل از استخراج عمل تخلیة گاز (دگازاژ) از لایة موردنظر و لایه های مجاور بعمل آید.

ماده ۳۳۰- در معادنی که احتمال خودسوزی دارند باید حداقل یک بار در هر نوبت کاری عیار دی اکسید کربن در جبهة کارها اندازه گیری شوند.

ماده ۳۳۱- در معادن دارای گردوغبار زیان آور و خطرناک، برای هر جبهة کار باید برای برطرف نمودن گردو غبار مقدار هوای اضافی درنظر گرفته شود.

ماده ۳۳۲- ذغالسنگ هائی که هنگام استخراج گرد تولید می نمایند، باید باندازة کافی با آب مرطوب شوند و هنگام استخراج و در محل های بارگیری به واگن نیز باید آب پاشیده شود.

ماده ۳۳۳- در جبهة کارها و مناطقی که در آنها خطر انفجار گرد ذغالسنگ وجود دارد باید مرتباً گرد ذغالسنگ موجود روی سقف و زمین و دیوارها و وسایل نگهداری را جمع آوری و خارج نمود و به منظور پیشگیری از بروز انفجار، مقدار مواد سوزا در گرد وخاک انباشته نباید از ۳۰ درصد بیشتر باشد. بعلاوه روی سطوح باید آب، آهک، یا خاک نرم و یا مواد دیگر پاشیده شود.

ماده ۳۳۴- در معادنی که درآنها خاک پاشی معمول است باید ویژگیهای محل و تاریخ خاک پاشی و نمونه برداری از مخلوط خاک و گرد ذغالسنگ موجود در محل و همچنین نتایج آزمایشهای مربوطه به قابلیت اشتعال نمونه گرفته شده، دردفترمخصوصی ثبت شود.

ماده ۳۳۵- چنانچه میزان مواد سوختی در نمونة گرفته شده، از ۳۰ درصد تجاوز نماید باید بلافاصله با خاک پاشی مجدد عیار آن پایین آورده شود.

ماده ۳۳۶- در محل های حساس معدن ازقبیل درب های تهویه، پمپ ها، تأسیسات اصلی برق و محل های بارگیری ذغالسنگ باید حداقل نیم تن خاک مخصوص خاک پاشی به عنوان ذخیره نگهداری شود.

فصل نهم - روشنائی

ماده ۳۳۷- درمعادن ذغالسنگ باید منحصراً ازچراغ ایمنی باطری دار استفاده شود.

ماده ۳۳۸- هرکارگر باید دارای پلاکی با شماره اختصاصی و چراغی به همان شماره برای تحویل و تحول چراغ باشد.

ماده ۳۳۹- چراغ های انفرادی باید دائماً در وضع سالم و بدون نقصی نگهداری شده و هنگام تحویل به کارگران آماده بکار باشد.

ماده ۳۴۰- مسئول معدن باید شخصی را که واجد صلاحیت باشد به تصدی چراغ خانه بگمارد

ماده ۳۴۱- هرشخصی که چراغ دریافت می نماید موظف است از سالم بودن چراغ، اطمینان حاصل کند.

ماده ۳۴۲- ساختمان چراغ باید طوری باشد که فقط در چراغ خانه بتوان با وسائل مخصوص آن را باز و بسته کرد.

ماده ۳۴۳- چراغ های شعله دار را نباید جلوی لوله های تهویه قرار داد.

ماده ۳۴۴- کارکنان باید پس از خروج از درون معدن چراغ خود را بلافاصله تحویل چراغ خانه دهند و بردن چراغ به منازل و یا محل دیگر ممنوع است.

ماده ۳۴۵- شخصی که چراغ را تحویل گرفته است اگر مجدداً آنرا به چراغ خانه برنگرداند و یا چراغ دیگری بجای آن تحویل دهد باید علت آن را به چراغ دار گزارش نماید. چراغ دار باید علت عدم تحویل و یا تعویض را رسیدگی و درصورت لزوم به مسئول معدن گزارش نماید.

ماده ۳۴۶- چراغ خانه باید از مصالح غیرقابل اشتعال ساخته شده و خوب تهویه شود.

ماده ۳۴۷- ساختمان چراغ خانه باید طوری باشد که درمواقع خطر، کارکنان آن بتوانند محل کار را فوراً ترک نمایند.

ماده ۳۴۸- محل نگهداری سوخت چراغ های کاربیدی باید کاملاً خشک و محفوظ از نفوذ آب باشد.

ماده ۳۴۹- چراغ خانه باید به وسایل آتش نشانی ازقبیل کپسول های آتش نشانی و جعبه های مخصوص ماسه و غیره مجهز باشد.

ماده ۳۵۰- ورود افراد به تونل ها و اجرای کار، بدون چراغ تونلی انفرادی ممنوع می باشد.

ماده ۳۵۱- تعداد چراغ های سالم انفرادی درهرچراغ خانه باید باید ده درصد بیشتر از کارگران زیرزمینی باشد.

ماده ۳۵۲- چراغ های انفرادی از لحظه ای که در چراغ خانه به کارگر تحویل می گردد در صورتی که بدون وقفه و بطور متمادی مورد استفاده قرار گیرد باید بمدت ده ساعت کار کند.

ماده ۳۵۳- چراغ خانه باید مجهز به وسایل تهویه باقدرت کافی بوده و پیوسته تمیز نگهداری شود.

ماده ۳۵۴- مسئول ایمنی معدن موظف است حداقل یک بار در ماه تمام چراغ های انفرادی را بازدید و دقیقاً کنترل نماید.

ماده ۳۵۵- برای درست کردن آب اسید همیشه باید اسید به آب اضافه شود.

ماده ۳۵۶- کارهای اکتشافی و کار در معادن روباز درهوای تاریک و مه“آلود بدون تأمین روشنایی مناسب ممنوع است

فصل دهم - آب

ماده ۳۵۷- شناسایی منابع آبهای زیرزمینی به منظور طراحی معدن برای پیش بینی یا ارزیابی آبهای هجومی به داخل عملیات معدنی ضروری است.

ماده ۳۵۸- استفاده از آب معدن قبل از تعیین مشخصات کامل آن ممنوع است.

ماده ۳۵۹- آب معدن پس از تصفیة فیزیکی و شیمیایی و رساندن مشخصات آن به حد مجاز برای مصارف صنعتی و بهداشتی قابل استفاده است.

ماده ۳۶۰- درصورت استفاده از آب معدن برای آشامیدن باید علاوه برتصفیه، ازلحاظ آلودگی به باکتری و میکروب توسط مراجع ذیصلاح آزمایش شده و درصورت لزوم ضدعفونی شود. مشخصات آب آشامیدنی باید مطابق دستورالعمل های وزارت بهداشت و درمان باشد.

ماده ۳۶۱- درصورت استفاده از آب معدن برای مصارف بهداشتی و آشامیدنی، باید حداقل هر ۱۰ روز یکبار، برای تعیین مشخصات، مورد آزمایش قرار گیرد.

ماده ۳۶۲- مخازن و انبارهای آب مصرفی، باید حداقل هرسه ماه یکبار تمیز و ضدعفونی شوند.

ماده ۳۶۳- ظروفی که برای حمل و نگهداری آب آشامیدنی در داخل معدن مورد استفاده قرار می گیرند باید همیشه تمیز نگهداشته شده و در فواصل کوتاه مدت ضدعفونی شوند و به درب پوش مجهز باشند.

ماده ۳۶۴- در صورتی که شبکه های توزیع آب آشامیدنی و مصرفی جدا ازهم هستند باید با علامت هشدار دهنده مشخص شده باشند.

ماده ۳۶۵- رهاسازی پس ماند آب مصرفی و همچنین پساب کارخانه های کانه آرایی، بدون درنظرگرفتن مقررات زیست محیطی ممنوع است.

ماده ۳۶۶- محل ورودی و خروجی حفریات زیرزمینی اعم از چاه و تونل و دویل و غیره نباید درمسیر جریان آبهای سطحی (سیل) قرار گیرد.

فصل یازدهم - تاسیسات برق

ماده ۳۶۷ - اجرای آئین نامة حفاظتی تأسیسات و وسایل الکتریکی در کارگاهها در کلیة معادن الزامی بوده و بعلاوه در معادنی که خطر وقوع انفجار گازهای معدنی و گرد ذغالسنگ وجود دارد مقررات ویژه این آئین نامه نیز لازم الاجراء است.

ماده ۳۶۸- در هر یک از مدارهای جریان برق باید کلید های قطع و وصل روی تمام سیم های مربوط به وسائل مصرف کنندة برق تعبیه شود.(به استثنای مدار روشنائی در محل های خشک که در این مورد می توان کلید قطع و وصل را فقط روی سیم فاز قرار داد).کلیدهای مذکور را باید در محلی قرار دهند که به خوبی دیده شده و در دسترس باشند.

ماده ۳۶۹- تأسیسات برق باید دارای وسیلة محدودکنندة ولتاژ و رله های ایمنی باشد تا در صورت افزایش ولتاژ (از حدی که برای دستگاه ها تعیین شده است) جریان خود بخود قطع شود.

ماده ۳۷۰- استفاده از مقاومت های الکتریکی برای بدست آوردن جریان با ولتاژ کمتر از ۳۰ ولت ممنوع است و مدارهای این قبیل جریان باید از سایر مدارهای برقی به کلی جدا باشد، باستثنای سیم های فرمان (پیلوت) و روپوش محافظ (اکران) که در کابل های مخصوص جریان برق مستقیم ۳۰ تا ۶۰۰ ولت و با برق متناوب ۳۰ تا ۴۰۰ ولت قرار دارد.

ماده ۳۷۱- استفاده از زمین بعنوان قسمتی از شبکه ممنوع است به استثنای سیمی که برای اتصال زمین قسمتهای خنثی و یا برای رله اتصال به زمین بکار می رود.

ماده ۳۷۲- از دو رشته ریل راه آهن بعنوان برگشت جریان برق می توان استفاده کرد. در این صورت باید قطعات هر رشته ریل از نظر عبور جریان برق بهم متصل باشند و لااقل در هر یکصد متر بین دو رشته ریل نیز این ارتباط برقرار شود.

تبصره اختلاف ولتاژ برق بین ریل و زمین نباید از ۱۵ ولت تجاوز کند.

ماده ۳۷۳- در شبکه سه فاز ستاره ای اگر اختلاف فشار جریان برق بین فاز و نول از ۱۵۰ ولت بیشتر نباشد و نقطة خنثی و سیم نول وجود داشته باشد، نقطة خنثی باید بطور دائم به زمین متصل شده و یا اینکه وسیله ای بکار برده شود که اگر فشار جریان برق هر یک از فازها نسبت به زمین از حد ولتاژ ستاره تجاوز کند، نقطة خنثی از طریق سیم نول به زمین متصل شود.

ماده ۳۷۴- در تأسیساتی که جریان برق متناوب از ۱۵۰ ولت و مستقیم از ۶۰۰ ولت به بالا باشد قسمت های زیر باید به استناد آئین نامة تأسیسات الکتریکی با اتصال به زمین به زمین متصل شود:
الف* بدنه و قسمت های هادی ماشین آلات و ترانسفورماتورها که در حالت عادی کار فاقد جریان برق است.
ب* زره و روپوش فلزی کابلها باستثنای روپوش محافظ (اکران).
پ* دستگیره و توری و سرپیچ چراغ ها، اگر عایق نباشد.
ت* پایه های فلزی و یا بتون مسلح و کلیة لوله ها، آرماتورها، مفتول های فلزی و تجهیزات مکانیکی و بطور کلی هر وسیلة غیرعایقی که احتمال اتصال به برق داشته باشد.

ماده ۳۷۵- هر ساختمان باید بطور جداگانه دارای سیم اتصال به زمین باشد که تمام قسمت های نامبرده در ماده ۳۷۳ به آن متصل شود.

ماده ۳۷۶- سیم های اتصال به زمین باید بطریقی نصب شود که پوسیده نشده و اتصالی های آنها باز نشود.

ماده ۳۷۷- شبکه های مختلف اتصال به زمین باید از نظر عبور جریان برق از یکدیگر مجزا بوده و بدون فیوز و کلید قطع کننده باشد.

ماده ۳۷۸- انتخاب حداقل سطح مقطع هادی حفاظتی بستگی به سطح مقطع هادی فاز مربوطه داشته و مطابق آئین نامه تأسیسات الکتریکی با زمین تعیین می گردد.

ماده ۳۷۹- در صورتی که قسمت هائی از تأسیسات برق مستقیم کمتر از ۶۰۰ ولت و متناوب کمتر از ۲۵۰ ولت بدون روپوش عایق در محل عمومی نصب شده باشد باید به وسیلة نرده یا توری و یا وسائل مشابه محفوظ و با علامت واضحی مشخص گردد.

ماده ۳۸۰- در تأسیسات برق مستقیم بیش از ۶۰۰ ولت و متناوب بیش از ۲۵۰ ولت باید قسمت های بدون عایق شبکه را خارج از دسترس و روی مقره های مناسب قرارداد بطوری که سیمها با اشیاء دیگر فلزی تماس حاصل نکند و سیم های هوائی مخصوص لکوموتیوهای الکتریکی نیز روی مقره های مناسب نصب گردد.

ماده ۳۸۱- فاصلة سیم های لخت تأسیسات برق مستقیم بیش از ۶۰۰ولت و متناوب بیش از ۲۵۰ ولت با زمین نباید کمتر از ۵/۲ متر باشد.در غیر این صورت مسیر شبکه باید به وسیلة حایلی مناسب از محل عبور افراد مجزا شود.

ماده ۳۸۲- کابل ها باید دور از لوله های آب و هوای فشرده و گاز در محل خشک قرار گیرند.ضمناً کابلهای زیر زمین باید دارای روپوش سربی و بدون درز باشد.

ماده ۳۸۳- تابلوهای تقسیم با ولتاژهای مختلف مذکور در مادة ۳۸۰ و نیز تابلوهای دارای جریان کمتر باید به وسیلة رنگهای مختلف مشخص و متمایز گردد.

ماده ۳۸۴- ماشین ها، ترانسفورماتورها، تابلوها و سایر وسائل مربوط به شبکة برق مستقیم بیش از ۶۰۰ ولت و متناوب بیش از ۳۰۰ ولت باید بطور کامل محفوظ و به وسیلة حایل های مناسب مجزا شده باشد. راه ورود به محل این قبیل وسائل باید لااقل ۵/۲ متر ارتفاع و ۲ متر عرض داشته باشد و محل ورود به محوطة پشت تابلوها باید دارای دری به ارتفاع حداقل ۵/۲ متر باشد.

ماده ۳۸۵-هرگاه تابلوهای شبکه های مذکور در ماده ۳۸۲ دارای قسمت های فلزی باشد باید زمین قسمت جلوی تابلوها با فرش عایق مفروش گردد و فواصل اجسام هادی متصل به زمین با تابلو به اندازه ای باشد که تماس با اجسام هادی تابلو در آن واحد مقدور نباشد.

ماده ۳۸۶- قراردادن و یا نزدیک کردن اشیائی که ممکن است اتصالی و یا جرقه تولید کند به سیم های برق ممنوع است (حتی اشیاء شخصی نظیر انگشتر، ساعت مچی و غیره).

ماده ۳۸۷- در محل پست های ترانسفورماتور و مولد برق و بطور کلی در محلهائی که در صورت خاموشی برق احتمال بروز خطر موجود است باید منبع روشنائی جداگانه وجود داشته باشد.

ماده ۳۸۸- دستگاه ها و وسایل برقی (حتی چراغ های دوره گرد) که توسط اشخاص حمل و نقل می شود باید فقط با جریان مستقیم کمتر از ۶۰۰ ولت و متناوب تا ۲۵۰ ولت کار کند به استثنای پرفراتورهای الکتریکی پایه دار که می توان آنها را با جریان متناوب تا ۴۰۰ ولت بکار انداخت مشروط بر این که در مقابل خطر برق گرفتگی افراد نکات ایمنی در آنها مراعات شده باشد. بهر حال رعایت ماده ۳۷۳ در مورد این قبیل دستگاه ها الزامی است.

ماده ۳۸۹- برای تغذیة وسایل و ماشین های برقی موضوع ماده ۳۸۷ باید کابل های نرمی که دارای روپوش لاستیکی و یا مواد مشابه آن باشد بکار برده شود.

ماده ۳۹۰- شبکه های تلفنی و یا شبکه های مخصوص علامت دادن باید با شبکه برق موضوع ماده ۳۸۰ فاصله کافی داشته باشد.

ماده ۳۹۱- ترانسفورماتور و مولدهای برق و وسایل مربوط را باید در مکان هائی که با مصالح غیرقابل اشتعال ساخته شده قرار داد و در این مکان ها نباید اشیاء قابل اشتعال وجود داشته باشد.

ماده ۳۹۲- در محل های مذکور در ماده ۳۹۰ باید وسایل آتش نشانی مناسب وجود داشته و در صورت استفاده از وسائلی که در داخل روغن کار می کنند کیسه یا سطل های پر از ماسه نیز می بایستی در دسترس باشد.

ماده ۳۹۳- زیر دستگاه های برقی که داخل روغن کار می کنند باید مقدار کافی ماسه ریخته شود، تا در موقع بروز نقص تمام روغن ریخته شده از دستگاه جذب شود.

ماده ۳۹۴- ترانسفورماتورهای کوچک و وسایل راه اندازی و امثال آنها که در داخل روغن کار می کنند باید مجهز به وسیله ای باشد که هرگاه حرارت روغن از حدی تجاوز کند قبلا علامت دهد و در صورت ادامه ازدیاد درجة حرارت جریان برق را قطع کند.

ماده ۳۹۵- در محل هائی که برای شارژ و نگهداری اکومولاتور اختصاص داده شده باشد باید:
الف* لامپ های روشنائی دارای حباب های مضاعف باشد و استفاده از هر شیئی که به حرارت قرمز برده شده و یا دارای شعلة آزاد باشد خوددرای شود.
ب* اکومولاتور نسبت به بدنه قفسه های شارژ و خود قفسه ها نسبت به زمین عایق بندی شده باشد.
پ* دستگاه ها طوری نصب شوند که در آن واحد دست زدن به دو محل که اختلاف ولتاژشان از ۱۵۰ ولت بیشتر است امکان پذیر نباشد.در مورد اکومولاترهائی که اختلاف ولتاژشان بیش از ۱۵۰ ولت باشد ماده ۳۸۴ لازم الاجراء است.
ت* گازهای حاصله در این محل ها باید به وسیله هواکش های مناسب خارج شود.

ماده ۳۹۶- در چراغ خانه های مخصوص چراغ های الکتریکی باید بندهای پ و ت ماده ۳۸۳ رعایت شود.

ماده ۳۹۷- در مناطقی که احتمال تولید گاز قابل اشتعال وجود دارد باید تأسیسات الکتریکی مجهز به وسایل ایمنی در مقابل انفجار گاز باشد و در غیر این صورت این تأسیسات باید در مکان مجزائی مصون از نفوذ گاز نصب شود.

ماده ۳۹۸- در داخل مخزن های فلزی و یا در محل هائی که کارگر با قطعات بزرگ فلزی تماس دارد چراغ دوره گرد باید با جریانی با ولتاژ کمتر از ۳۰ ولت روشن شود.

ماده ۳۹۹- برای انجام هرگونه تغییر و یا تعمیر و حتی تعویض لامپ باید جریان برق قسمت مربوطه قطع شود.

ماده ۴۰۰- در شبکه برق مستقیم بیش از ۶۰۰ ولت و متناوب بیش از ۲۵۰ ولت تعمیرات باید با اجازه مخصوص متصدی برق و تحت نظر مسئول تعمیرات با تجربه و با وسائل مخصوص انجام شود.

ماده ۴۰۱-هرگاه عیب شبکه ناشی ازبوجود آمدن اتصال کوتاه و یا اتصال به زمین باشد باید برابر ماده ۳۹۸ عمل شود

ماده ۴۰۲- برای انجام تعمیرات و یا تغییرات هرقسمت از شبکه باید آن قسمت ازهردو طرف قطع شود و تمام فازها را به یکدیگر و به زمین نیز اتصال دهند و متصدی مربوطه باید از قطع برق درآن قسمت اطمینان حاصل کرده و ترتیبی دهد که برقرار کردن جریان برق درقسمت تحت تعمیر و تغییر به وسیله اشخاص دیگر امکان پذیر نباشد. و ضمناً تابلوهای هشدار دهنده نصب شود و متصدی مذکور پس از اتمام کارهای مربوطه و حصول اطمینان ازاینکه خطری متوجه کسی نمی شود، می تواند جریان برق را برقرار کند.

ماده ۴۰۳- هنگام تعمیر کابل مخصوص تغذیه و وسایل قابل حمل و نیمه ثابت، باید ضمن قطع جریان برق فیش های کابل را از پریزهای مربوطه نیز خارج نموده و اتصال های نر و ماده را به طریق صحیح و مطمئن از یکدیگر جدا کرد.

ماده ۴۰۴- متصدیان هر یک از ماشین ها و قسمت های شبکه باید اتصال های زمین و بدنه ماشین ها و کابل های نرم و دو شاخه های مربوط را بشرح زیر بازرسی کنند:
الف* در شبکه برق مستقیم ۶۰۰ ولت به بالا و یا متناوب ۲۵۰ ولت به بالا که نقطه نول آن به زمین متصل نباشد باید همه روزه به وسیله دستگاه های کنترل مخصوص، اختلاف ولتاژ بین هر فاز و زمین زا اندازه گیری کرده و مطمئن شوند که اختلاف غیرعادی نباشد.
ب* باید لااقل هر سال یک مرتبه وضع سیم های اتصال به زمین را بررسی کنند.
پ* باید میزان عایق بودن شبکه نسبت به زمین را لااقل هر شش ماه یک مرتبه بررسی کنند.
ت* باید نتیجه تمام بررسی ها و بازدیدهای انجام شده در دفتر مخصوص ثبت گردد

ماده ۴۰۵- در هر یک از نقاطی که تأسیسات برق وجود دارد باید یک نقشه و دستورالعمل ایمنی مختصری در محل دید افراد نصب گردد.در این دستورالعمل باید بطور صریح نوشته شود که دخالت اشخاص غیر از متصدیان برق در امر تعمیر و یا بکار بردن وسائل ممنوع است و در مورد تأسیسات برق موضوع ماده ۳۸۴ باید قید شود که دست زدن به قسمت های فلزی شبکه خطرناک و اکیداً ممنوع است و همچنین دستورالعملی برای نجات اشخاص برق گرفته تهیه و به دیوار نصب کنند.

ماده ۴۰۶- هر یک از پذیرگاه های داخل معدن باید به وسیلة تلفن و یا وسایل ارتباطی دیگر به مرکزنیرو و یا پست مرکزی ترانسفورماتور خارج معدن در ارتباط باشد.

ماده ۴۰۷- کابل های مسلح و کابل های با روپوش فلزی باید طوری به دیواره گالری ها نصب گردد که در اثر وزن خود پاره نشده و به وسائل دیگر برخورد نکند.

ماده ۴۰۸- روپوش فلزی کابل باید به سیم اتصال بزمین وصل باشد مگر آن که این روپوش بجای محافظ بکا رفته باشد که در این صورت باید به یک رلة اتصال به زمین مربوط گردد.

ماده ۴۰۹- تمام قسمت های شبکه غیر ثابت باید در آخر هر نوبت کار بطور مطمئنی از برق جدا گردد.

ماده ۴۱۰- کلیه تعمیرات روی کابل ها باید در خارج معدن انجام گردد.

ماده ۴۱۱- در چاه ها و گالری های خروج هوا و محل های مرطوب بایستی از کابل زره دار مخصوص که روپوش نسوز و مقاوم دارد، استفاده شود.

ماده ۴۱۲- تابلوهای تقسیم برق باید از مواد نسوز و مقاوم در مقابل رطوبت ساخته و بطریقی نصب شود که در معرض چکیدن آب نباشد.

ماده ۴۱۳- برای راه اندازی لکوموتیو الکتریکی در معادن نباید از ولتاژ بیشتر از ۶۰۰ ولت استفاده نمایند.

ماده ۴۱۴- سیم یا سیم های تغذیه الکتریکی به لوکوموتیوهای برقی باید بطریقی نصب شوند که احتمال پاره شدن و یا تولید حریق در چوب بست ها و یا برق گرفتگی اشخاص وجود نداشته باشد.

ماده ۴۱۵-هرگاه ارتفاع سیم برق رسانی به لوکوموتیو از زمین کمتر از ۵ /۲ متر باشد باید هنگام عبور و مرور اشخاص جریان برق قطع گردد

ماده ۴۱۶- اطاقک راننده در لوکوموتیوهای الکتریکی که از سیم لخت برق می گیرد باید مسقف بوده و طوق گیرنده عایق بندی شده باشد تا احتمال برق گرفتگی راننده وجود نداشته باشد.

ماده ۴۱۷- تمام قسمت های لوکوموتیو که جریان برق از آن عبور می کند باید به وسیله پوشش محکم و عایقی محفوظ شده باشد.

ماده ۴۱۸- برای انجام هر گونه تعمیر در شبکه انتقال برق به لوکوموتیو یا در لوکوموتیو اعم از تعمیر قسمت های الکتریکی و یا مکانیکی باید قبلاً جریان برق قطع شود.

ماده ۴۱۹- شبکه مخصوص علائم برقی باید با جریان برق با ولتاژ کمتر از ۳۰ ولت کار کند

ماده ۴۲۰- سیم های شبکه علائم باید طوری نصب گردد که اتصال کوتاه ایجاد نشود.در شبکه علائم فقط برای قسمت های خنثی می توان از سیم های بدون روپوش استفاده کرد.

ماده ۴۲۱- کلیه تجهیزات الکتریکی واقع در یک بخش معدن به منزله یک قسمت مستقل تلقی شده و برای اتصال به زمین باید برابر ماده ۳۷۳ عمل شود.

ماده ۴۲۲- برای استفاه از برق با فشار الکتریکی ۳۰ تا ۶۰۰ ولت در درون معدن باید کابلهای با پوشش لاستیکی و عایق و مقاوم قابل انحناء بکار برده شود.

ماده ۴۲۳- در چاه برای استفاده از برق با فشار الکتریکی بیش از ۶۰۰ ولت و همچنین انتقال برق حتی با فشار اکتریکی کمتر از ۶۰۰ ولت باید کابل زره دار و با مشخصات موضوع ماده ۴۲۱ باشد به استثنای سیم های برق رسانی لوکوموتیوهای برقی که تابع مقررات خاصی هستند.

ماده ۴۲۴- در معدن دارای گاز ذغال و یا گرد ذغالسنگ فقط تأسیسات زیر را می توان بطور ثابت برقرار کرد:
الف* کابل های زره دار در راه هائی که دارای وسیله نگهداری مطمئن و سالم بوده و جریان کافی هوا برقرار و عیار گاز ذغال در آنها ازیک درصد تجاوز نکند.
ب* سیم های ساده روپوشداری که در لوله های فلزی با عایق داخلی قرار داشته باشد مشروط بر آن که هوای کافی و منظم در اطراف لوله در جریان بوده و عیار گاز ذغال بسیار کم باشد.
پ* دستگاهها و موتوهائی مه در مقابل گاز ذغال بی خطر تشخیص داده شده مشروط بر این که در محل استقرار آنها هوا بطور منظم عبور کرده و عیار گاز ذغال کم باشد.

ماده ۴۲۵-هوای معدن باید طوری جریان داشته باشد که تمام تأسیسات برق بخوبی تهویه گردد.

ماده ۴۲۶-هرگاه تمام و یا قسمتی از تأسیسات برق در مسیر راه های عمومی واقع شده باشد باید همه روزه کیفیت هوای ورودی به آن راه را از حیث مقدار گاز ذغال بررسی نمود بطوری که عیار گاز ذغال از نیم درصد تجاوز نکند و به علاوه ترتیبی داده شود که ورود ناگهانی مقدار زیادی گاز ذغال امکان پذیر نباشد.

ماده ۴۲۷- کلیه وسائل و تجهیزات الکتریکی که در قسمت های دارای گاز و گرد قابل انفجار بکار برده می شوند باید ضد انفجار باشند.

ماده ۴۲۸- در معادنی که دارای تصاعد آنی گاز ذغال می باشند.تأسیسات برقی باید بطور کامل ضد انفجار باشد.در این قبیل معادن می توان از چراغ ایمنی و در آتشباری از آتش کن برقی ایمن استفاده نمود.

ماده ۴۲۹- متصدیان مربوط باید دستگاههای ضد انفجار برقی را حداقل روزی یکبار بازدید و بررسی کنند و هر هفته یک بار نیز متخصص برق آنها را بازدید و در صورت لزوم تعمیر کند

ماده ۴۳۰- تعمیر یا باز کردن درپوش وسائل برقی ضد انفجار باید فقط توسط متخصص مربوطه انجام گیرد.این وسایل باید به طریقی بسته شده باشد که به وسیله آچار و یا ابزار معمولی نتوان آنها را باز کرد.

ماده ۴۳۱-هوای محل ها و راه ها و گالری ها و کارگاه های استخراج که در آن تأسیسات برق وجود دارد باید لااقل در هر نوبت کار دو بار بازرسی شود و در موارد زیر باید فورا جریان برق قطع گردد:
الف* هرگاه عیار گاز ذغال یک درصد و یا بیشتر باشد.
ب* در ناحیه ای که در اثر ریزش، احتمال معیوب شدن تأسیسات الکتریکی و یا رسیدن گاز ذغال به تأسیسات الکتریکی وجود داشته باشد.
پ* در هر قسمتی که یکی از شرایط استفاده از برق که در این فصل ذکر شده از بین رفته باشد.

ماده ۴۳۲- متصدی برق بایستی قبل ازروشن نمودن تأسیسات برقی اطمینان حاصل نماید که غلظت گاز از حد مجاز پائین تر است.

ماده ۴۳۳- برقرار کردن مجدد برق باید منحصراً به وسیله متصدی مربوطه انجام گردد.

ماده ۴۳۴- هرگونه تعمیرات و تغییرات در تأسیسات برق باید توسط مسئول مربوطه در دفتر مخصوصی ثبت گردد.

ماده ۴۳۵- بهره بردار موظف است نقشه تکمیل شدة تأسیسات برق را همیشه در دفتر معدن نگهداری نماید.

ماده ۴۳۶- جریان برق در جاهائی که آتش سوزی رخ می دهد، باید فورا قطع شود.

ماده ۴۳۷- برای تعیین و کنترل برق از تست کننده هائی که هرگز بکار نرفته است استفاده نشود و از دستگاه های اندازه گیری مناسب استفاده شود.

ماده ۴۳۸- هنگام کار روی خازن ها باید آنها را به سیستم زمین متصل کرده و سپس حداقل بمدت یک دقیقه با آنها تماس نگرفته و اتصال به زمین از خازن ها باز نشود.

ماده ۴۳۹- هنگام تعویض یا جابجائی روغن ترانسفورماتورها کشیدن سیگار و انداختن شعله روشن کبریت ممنوع می باشد.

فصل دوازدهم - آتش سوزی وانفجار

الف - مقررات عمومی

ماده ۴۴۰- سرچاه و راه های زیرزمینی و ساختمانهای مجاور تا شعاع ۲۰ متری باید همیشه خالی از مواد قابل اشتعال ازقبیل مواد نفتی و گرد ذغالسنگ و امثال آن باشد.

ماده ۴۴۱- دیواره چاهها و دهانه ارتباطی آنها با تونل ها باید با مصالح غیرسوختنی ساخته شود.

ماده ۴۴۲- برج بالای چاه مورد بهره برداری و دیوار ساختمانهای اطراف آن نباید از چوب ساخته شوند.

ماده ۴۴۳- بالابرها و همچنین موتورخانه ها و انبارها و تعمیرگاه های زیرزمینی و ابزارآلات آنها باید از مصالح و مواد غیرسوختنی ساخته شوند.

ماده ۴۴۴- در نقاط زیر باید وسائل آتش نشانی متناسب با نوع حریق و سطل های محتوی ماسه به اندازه کافی موجود باشد:
الف* در تمام قسمت های معدن که در آنها مواد سوختنی نگهداری می شود.
ب* در تمام راه های ورود هوا که در آنها وسیله نگهداری چوبی بکار رفته است.
پ* در تمام نقاطی که لوکوموتیوها سوخت گیری می کنند.
ت* در سایر قسمت هائی که به تشخیص مسئول ایمنی احتمال آتش سوزی می رود.

ماده ۴۴۵- دستگاههای آتش نشانی که در معدن بکار می رود باید از انواع مجاز و متناسب با نوع آتش سوزی احتمالی باشد.

ماده ۴۴۶- در هر جائی که ماسه و یا شیرآب وجود دارد باید وسائلی برای انتقال و حمل ماسه و استفاده فوری از آب جهت آتش نشانی آماده شده باشد.

ماده ۴۴۷- وسایل آتش نشانی باید بطور منظم آزمایش شده و طوری نگهداری شود تا اطمینان حاصل گردد که خوب کار می کنند. تاریخ آزمایش باید به وسیله مسئول مربوطه در دفتر مخصوص ثبت گردد. ضمناً نصب کارت شناسائی (مشخصات خاموش کننده) برروی کپسول آتش نشانی الزامی است.

ماده ۴۴۸- در ماشین خانه های زیرزمینی ضایعات روغنی و نفتی باید در محفظه های فلزی در بسته جمع آوری و منظماً از معدن خارج گردد.

ماده ۴۴۹- مسئول معدن موظف است در مورد آتش نشانی آموزش لازم را به کارگران خود بدهد تا هرفردی که اولین دفعه متوجه آتش سوزی می شود درصورت امکان اقدام لازم برای خاموش کردن آتش را آغاز نموده و هرچه زودتر به مسئول مافوق خود اطلاع دهد تا درصورت نیاز گروه آتش نشانی را اعزام نماید.

ماده ۴۵۰- افرادی که در خاموش کردن آتش وظیفه ای ندارند باید فوراً از محلی که آتش سوزی رخ داده دور شوند و تا خاموش شدن آتش بطور کامل و دستور مجدد مسئول مربوطه به آن محل نزدیک نشوند.

ماده ۴۵۱- مسئول معدن باید ماسک تنفسی و چراغ ایمنی به تعداد کافی در سر معدن برای آتش نشانی آماده کرده باشد. استفاده از تجهیزات ایمنی و وسائل حفاظت فردی مناسب براساس آئین نامه مربوطه(مصوب شورای عالی حفاظت فنی) الزامی است.

ماده ۴۵۲- هنگام خاموش نمودن آتش باید علاوه بر سایر مراقبتها احتیاط لازم ازنظر وجود منواکسید کربن نیز به عمل آید.

ماده ۴۵۳- اگر به منظور آتش نشانی تمام یا قسمتی از معدن را با آب پرکرده باشند، باید آزمایشهای لازم ازجهت وجود گاز سولفور هیدروژن بعمل آید و درصورت وجود این گاز باید اقدامات لازم انجام گیرد. تخلیه آب و شروع مجدد کار باید باحضور مسئول مربوطه انجام پذیرد.

ماده ۴۵۴- نگهداری درازمدت مایعات و گازهای با نقطه اشتعال پائین در معادن زیرزمینی مجاز نمی باشد.

ب : مقررات ویژه معادن ذغالسنگ

ماده ۴۵۵- معادن ذغالسنگ باید مجهز به شبکه لوله آب آتش نشانی با فشار باشد.

ماده ۴۵۶- بازدیدهای مخصوص ازنظر پیشگیری از آتش سوزی یا گرم شدن ذغالسنگ باید قبل از هرنوبت کاری انجام گیرد.

ماده ۴۵۷- برای برطرف کردن و یا بی خطر ساختن گرد ذغالسنگ در نقاط نزدیک محل آتش سوزی باید خاک پاشی یا اقدامات کافی دیگر بعمل آید.

ماده ۴۵۸- آن قسمت از داخل معدن که دچار آتش سوزی شده و خاموش کردن آن میسر نگردد و یا احتمال آتش سوزی دراثر گرم شدن ذغالسنگ وجود داشته باشد برای جلوگیری از گسترش آتش باید بلافاصله به وسیله دیوار یا سدهای غیرقابل نفوذ از سایر قسمت های معدن جدا گردد.

ماده ۴۵۹- ساخت یا نصب دیوار سد کننده باید باحضور یک فرد مسئول انجام گیرد.

ماده ۴۶۰- کارگران سازنده دیوار در محل خروج هوا باید مجهز به دستگاه تنفسی انفرادی باشند.

ماده ۴۶۱- دیوار سد کننده از لحاظ نفوذ ناپذیر بودن هوا و درجه حرارت آن و همچنین هوای پشت سد، روزانه باید بازرسی و نتایج بازرسی ها در دفتر ثبت و هروضع غیرعادی فوراً به مسئولین مربوطه اطلاع داده شود.

ماده ۴۶۲- قبل از خراب کردن دیوار سد، باید اطمینان حاصل شود که هوای آن سالم و بی خطر است. خراب کردن دیوارة سد باید با حضور مسئول مربوطه انجام گیرد.

ماده ۴۶۳- هنگام خراب کردن دیوار باید یک گروه نجات مجهز به دستگاههای تنفسی در نزدیکی محل مستقر و آماده باشد.

ماده ۴۶۴- لازم است برای تسریع در احداث دیوارها و سدها، در محل های مناسبی مصالح و وسایل ساخت دیوارهای مسدود کننده به اندازه کافی نگهداری شود.

ماده ۴۶۵- برای جلوگیری از گسترش انفجار، از سد آتش بند استفاده می شود. سد آتش بند عبارت است از صفحاتی که روی آنها خاک نرم ریخته شده و یا ظرف هائی که از آب پرشده و زیر سقف تونل در نقاط مناسبی نصب می گردد. این صفحات و ظرف ها دراثر تغییر فشارهوای حاصل از انفجار خود بخود واژگون شده و مواد آن سدی درمقابل انتشار آتش به وجود می آورد.

ماده ۴۶۶- نرم و خشک بودن خاک در آتش بندهای خاکی و پر بودن آب در ظرف ها در آتش بندهای آبی باید بطور مداوم کنترل شود. آخرین تاریخ تعویض خاک در آتش بندهای خاکی باید در دفتر مخصوص تهویه ثبت شود.

ماده ۴۶۷- محل های نصب آتش بندها باید در نقشه تهویه معدن نشان داده شود.

فصل سیزدهم - کمکهای اولیه و نجات

ماده ۴۶۸- درهرمعدن باید برحسب موقعیت، اهمیت و تعداد کارکنان حداقل وسایل نجات و کمک های اولیه موجود باشد و در محل های مناسب و قابل دسترسی سریع نگهداری شود.

تبصره حداقل وسایل نجات و کمک های اولیة هرمعدن را بازرس کار تعیین می نماید.

ماده ۴۶۹- وسایل نجات و کمک های اولیه باید مرتباً بازدید و مورد آزمایش قرار گیرد تا همیشه برای استفاده آماده باشد.

ماده ۴۷۰- درهرمعدن ضمن آموزش همگانی کمک های اولیه بایستی از هر کارگاه نیز حداقل یک نفر استفاده از وسایل کمک های اولیه را آموخته باشد.

ماده ۴۷۱- در معادن ذغالسنگ که تعداد کل کارگران از ۳۰۰ نفر و در سایر معادن که تعداد کل کارگران آن از ۵۰۰ نفر بیشتر باشد، لازم است گروه نجات تشکیل گردد و در پایگاهی که بدین منظور تعیین شده مستقر گردند. تعداد افراد گروه نجات برحسب نوع معدن، گستردگی آن و تعداد کارگران و تعداد نوبت های کار تعیین می شود. در اینگونه معادن بهره بردار موظف است یک نفر شخص صلاحیت دار به عنوان مسئول نجات انتخاب نماید. وظیفه شخص مذکور منحصراً رسیدگی به امور امداد و نجات می باشد.

تبصره ۱ درمعادن دارای ذغال و گرد ذغالسنگ اگر تعداد کارگران درهرنوبت کار بیش از ۵۰ نفر باشد تشکیل گروه نجات الزامی است.

تبصره ۲: برحسب مورد می توان وظایف گروه نجات را با گروه آتش نشانی ادغام نمود.

تبصره ۳: علاوه بر افراد گروه نجات لازم است تعدادی از کارگران نیز تعلیمات لازم را دیده باشند تا در صورت لزوم به افراد گروه نجات کمک نمایند.

ماده ۴۷۲- افراد گروه نجات باید ازبین کارگران مجرب که دارای استعداد جسمانی کافی بوده انتخاب شوند. این افراد باید تعلیمات لازم را فراگرفته و لااقل ماهی یک بار تمرینهای لازم را بعمل آورند.

ماده ۴۷۳- گروه نجات با نظر مسئول ایمنی و برحسب ضرورت باید مجهز به دستگاههای تنفسی انفرادی و وسایل لازم دیگر ازقبیل دستگاههای اندازه گیری گاز گریزو، اکسیددوکربن و برانکارد و غیره باشند. این دستگاهها باید مرتباً و در فواصل مناسب بازدید و آزمایش شده بطوریکه همیشه برای استفاده آماده باشند.

ماده ۴۷۴- افراد گروه نجات باید هرسال دوبار مورد معاینه پزشکی قرار گیرند تا درصورتی که واجد شرایط نباشند ازگروه خارج شده و افراد دیگری بجای آنها انتخاب گردند.

ماده ۴۷۵- این آئین نامه در سیزده فصل و ۴۷۵ ماده و ۲۱ تبصره در جلسة نهایی مورخ ۲۵ /۱۱ /۷۹ شورایعالی حفاظت فنی تهیه و در تاریخ ۱۰ /۱۲ /۷۹ نیز به تصویب وزیر کار و اموراجتماعی رسید.