هیأت وزیران در جلسه مورخ 27/12/1368 بنا به پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به استناد اصل 138 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و‌با توجه به بند (18) ماده (2) قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مصوب 1365 آئین‌نامه تاسیس و نظارت بر دفاتر خدمات‌مسافرتی و جهانگردی را بشرح زیرتصویب نمود:

‌آئین‌نامه تاسیس و نظارت بر دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی
مصوب 1368,12,27

ماده 1 ـ تاسیس هر نوع دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی بوسیله اشخاص حقوقی، (‌اعم از بخش خصوصی یا دولتی) بمنظورارائه خدمات زیر‌منوط به اخذ پروانه طبق مقررات این آئین‌نامه می‌باشد.
1 ـ ترابری هوائی شامل صدور بلیط مسافرت هوائی، ذخیره جا، صدور بارنامه مسافر و یا هر نوع اقدام دیکر[دیگر] مربوط به ترابری هوائی مسافر با رعایت‌ مقررات مربوط و دستورالعملهای مراجع ذیربط.
2 ـ انجام خدمات لازم در زمینه جهانگردی، تنظیم برنامه مسافرتهای دسته‌جمعی افراد و گروهها و گشتهای داخلی، خارجی، زمینی، دریائی و هوائی با‌رعایت دستورالعملهای مراجع ذیربط.

ماده 2 ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مرجع صدور پروانه و ابلاغ آراء و تصمیمات متخذه کمیته فنی و کمیته عالی می‌باشند.

تبصره ـ صدور پروانه جهت فعالیتهای موضوع بندهای (1) و (2) ماده (1) این آئین‌نامه منوط به اخذ اجازه نامه فعالیت در امور هواپیمائی از سازمان‌هواپیمائی کشوری است و چنانچه سازمان مذکور طبق ماده (18) قانون هواپیمائی کشوی مصوب 1328 در مورد اجازه‌نامه صادره تصمیم اتخاذ نماید،‌پروانه فعالیت به تبع آن اصلاح خواهد شد.

ماده 3 ـ متقاضی پروانه تاسیس دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی باید دارای شرایط ذیل باشد.
1 ـ تعلق صد درصد سرمایه به اتباع ایرانی.
2 ـ سپردن ضمانت‌نامه بانکی به منظور حسن انجام کار از یک میلیون ریال تا پنج میلیون ریال به تشخیص کمیته فنی و قابل تمدید در هر سال.
3 ـ ارائه محل مناسب برای دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی بر حسب دستورالعمل کمیته فنی.

تبصره 1 ـ مبلغ ضمانت‌نامه بانکی هر سه سال یک بار با توجه به شاخص قیمتهای کالا و خدمات که از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌منتشرمیشود، توسط کمیته فنی قابل تغییر می‌باشد.

تبصره 2 ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است یکسال پس از تاریخ لغو پروانه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی در صورت نبودن شاکی‌موضوع ماده (15) این آئین‌نامه، ضمانتنامه دریافتی را آزاد نماید.

تبصره 3 ـ برای تاسیس دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی در شهرستانها متقاضیان بومی حق تقدم دارند.

تبصره 4 ـ دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی منحصراً باید در محل تائید شده دائر گردد.

ماده 4 ـ در صورت موافقت کمیته موضوع ماده (8) این آئین‌نامه با تاسیس دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی، متقاضی باید نسبت به ایجاد شرکت(‌شخصیت حقوقی) جهت انجام وظایف دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی اقدام نماید تا پروانه مربوطه بنام شخص حقوقی صادر شود.

ماده 5 ـ مدیر عامل، رئیس و اعضاء هیات مدیره شرکت (‌شخصیت حقوقی) باید دارای شرایط زیر باشند:

1 ـ تابعیت کشور جمهوری اسلامی

2 ـ متدین به دین مبین اسلامی یا سایر ادیان رسمی شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.

3 ـ حداقل سن (25) سال تمام.

4 ـ انجام خدمت وظیفه با معافیت دائم.

5 ـ داشتن اهلیت قانونی، عدم اشتهار به فساد اخلاق و عدم اعتیاد به مواد مخدر، نداشتن پیشینه محکومیت کیفری که موجب سلب حقوق اجتماعی‌گردد و نداشتن مشاغل و یا عضویت در سازمانهائی که موجب تحکیم مبانی رژیم گذشته بوده‌اند و یا عضویت و همکاری با آنها ضدیت با جمهوری‌اسلامی تلقی گردد، همچنین عدم هر گونه همکاری با ساواک منحله و گروهکهای ملحد.

6 ـ نداشتن سمت‌های فوق در دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی که بعد از بهمن سال 1357 پروانه فعالیت آنها لغو شده است.

تبصره ـ تشخیص تحقق شرایط فوق در مورد متقاضیان بعهده کمیته فنی موضوع ماده (8) این آئین‌نامه می‌باشد که پس از استعلام از مراجع ذیربط ‌صورت می‌گیرد.

ماده 6 ـ شرکت (‌شخصیت حقوقی) متقاضی پروانه باید یک نفر را بعنوان مدیر فنی که دارای شرایط زیر باشد به کمیته فنی معرفی نماید.
1 ـ کلیه شرایط مندرج در ماده (5) این آئین‌نامه.
2 ـ داشتن حداقل دیپلم متوسطه.
3 ـ داشتن سابقه کار مفید و اطلاعات کافی در زمینه شغلی مربوطه، بتشخیص کمیته فنی.
4 ـ موقعیت در امتحانات کتبی و مصاحبه به تائید کمیته فنی.

تبصره 1 ـ مدیر عامل، رئیس هیات مدیره و یا هر یک از اعضاء هیات مدیره در صورت داشتن شرایط مندرج در این ماده میتواند بعنوان مدیر فنی ‌نیز تعیین شوند.

تبصره 2 ـ یک نفر نمی‌تواند مدیریت فنی بیش از یک دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی را هم زمان بر عهده گیرد و خدمت او باید به طور تمام وقت‌باشد.

ماده 7 ـ مدیران دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی (‌مدیر عامل، رئیس و اعضاء هیات مدیره و مدیر فنی) هر گاه یکی از شرایط مندرج در این‌آئین‌نامه را به تشخیص کمیته فنی از دست بدهند دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موظف خواهد بود حداکثر ظرف مدت دو ماه فرد جدیدی را که‌واحد شرایط مذکور در این ائین‌نامه باشد معرفی نماید پس از انقضاء مهلت مقرر در صورت عدم معرفی فرد جدید فعالیت دفتر خدمات مسافرتی و‌جهانگردی بمدت (3) ماده بحالت تعلیق درآمده و چنانچه پس از پایان مدت تعلیق فرد جدید واجد شرایط معرفی نشود پروانه دفتر لغو خواهد شد.

ماده 8 ـ بمنظور جاری وظایف زیر کمیته‌ای مرکب از نمایندگان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان هواپیمائی کشوری شرکت هواپیمائی‌جمهوری اسلامی ایران با معرفی کتبی بالاترین مقام مراجع مذکور بنام کمیته فنی نظارت برتاسیس و فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی‌تشکیل می‌گردد:

1 ـ رسیدگی و تصمیم‌گیری در مورد درخواستهای متقاضیان جهت اجازه تاسیس دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی حداکثر ظرف مدت (6) ماه از‌تاریخ رسید درخواست به کمیته فنی.

2 ـ بررسی صلاحیت شغلی مدیر عامل، رئیس و اعضاء هیات مدیره و مدیر فنی.

3 ـ تائید نام و محل دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی.

4 ـ رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد شکایات واصله و هر گونه تخلف دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی و سایر مواردی که بموجب این آئین‌نامه ‌بعهده کمیته فنی نهاده شده است و صدور یکی از آراء زیر متناسب با تخلف.
‌الف ـ اخطار کتبی
ب ـ تعلیق (‌بمدت 3 تا 6 ماه)
ج ـ لغو پروانه

5 ـ بررسی گزارش بازرسان دستگاه‌های ذیربط و تصمیم‌گیری در مورد آنها.

تبصره 1 ـ کمیته فنی هر ماه یک بار در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل میگردد و در صورت لزوم بنا به تشخیص و درخواست کتبی هر یک از‌اعضاء، جلسات فوق‌العاده تشکیل خواهد شد.

تبصره 2 ـ مذاکرات و تصمیمات کمیته فنی تا قبل از اعلام رسمی محرمانه بوده و آراء صادره از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ذینفع و‌سازمانهای ذیربط دولتی اعلام می‌گردد.

تبصره 3 ـ تعلیق یا لغو پروانه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی از طریق درج در روزنامه‌های کثیرالانتشار به آگاهی عموم خواهد رسید.

ماده 9 ـ هر یک از اعضاء کمیته فنی دارای حق رای بوده و تصمیمات متخذه با اکثریت آراء قابل اجراء است.

تبصره 1 ـ کلیه آراء صادر از سوی کمیته فنی قطعی و لازم‌الاجرا بوده و فقط در مورد لغو پروانه چنانچه رأی صادره مورد اعتراض باشد دفتر خدمات‌مسافرتی و جهانگردی میتواند ظرف مدت یکماه از تاریخ ابلاغ کتبی رای درخواست تجدید نظر نماید.

تبصره 2 ـ برحسب مورد و بنا به تشخیص کمیته فنی از نماینده دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی و یا نماینده مرجع ذیربط جهت ادای توضیحات‌بدون داشتن حق رای دعوت بعمل می‌آید.

ماده 10 ـ در موارد تعلیق یا لغو پروانه از تاریخ ابلاغ کتبی رای، دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موظف به اجرای مقررات زیر می‌باشد:

1 ـ در زمان تعلیق، دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موظف است از قبول تعهدات جدید خودداری نموده و صرفاً تعهدات قبلی خود را طبق‌دستورالعملهای مراجع ذیربط عمل نماید. در صورت عدم رعایت مراتب فوق به تشخیص کمیته فنی پروانه دفتر مربوطه لغو خواهد شد.

2 ـ در مورد لغو پروانه، دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی فقط ملزم به انجام تعهدات قبلی با توجه به دستورالعملهای مراجع ذیربط بوده و در‌صورت انجام هر گونه فعالیت در زمینه مربوط به این آئین‌نامه موضوع از طریق مراجع قضائی تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.

ماده 11 ـ چنانچه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی ظرف مدت (3) ماده پس از اخذ پروانه بدون عذر موجه شروع به کار ننماید پروانه آن لغو‌خواهد شد.

ماده 12 ـ هرگاه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی بیش از (3) ماه بدون عذر موجه تعطیل و یا مدت (6) ماه غیر فعال باشد کمیته فنی پروانه آن را‌لغو خواهد کرد.

تبصره ـ تشخیص موجه بودن عذر مذکور در مواد (11) و (12) این آئین‌نامه بعهده کمیته فنی می‌باشد.

ماده 13 ـ دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موظف‌اند قبل از به ثبت رساندن هر گونه تغییر در امور مربوط به مدیریت، سهام، شرکاء، محل و نام‌موافقت کتبی کمیته فنی را کسب نمایند در غیر اینصورت حسب تشخیص کمیته فنی پروانه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی بحالت تعلیق‌درآمده یا لغو خواهد شد.

تبصره ـ انحلال شرکت (‌شخصت [شخصیت ]حقوقی) که بموجب قطعی شده باشد سبب لغو پروانه می‌گردد.

ماده 14 ـ مدیر عامل دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی مستقیما" مسئولیت اجرای صحیح مفاد این آئین‌نامه و کلیه دستورالعملهای مراجع ذیربط را‌بر عهد داشته و در مواقع لزوم باید پاسخگو باشد.

تبصره ـ حضور مدیر عامل در محل دفتر ضروری است، رئیس و یا نایب رئیس هیات مدیره در غیاب مدیر عامل پس از اطلاع به کمیته فنی، جانشین‌وی شناخته شده و حداکثر تا مدت (3) ماه میتواند انجام وظیفه نماید.
‌در صورتیکه در طول مدت مزبور فرد واجد شرایط دیگری بعنوان مدیرعامل معرفی نشود پروانه آن به مدت (3) ماه بصورت تعلیق در خواهد آمد‌و چنانچه تا پایان این مدت نیز فرد واجد شرایط دیگری معرفی نشود پروانه دفتر لغو خواهد شد.

ماده 15 ـ در صورت وارد نشدن خسارت به اشخاص حقیقی یا حقوقی در قبال ارائه خدمات دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موضوع بندهای (1)‌و (2) ماده یک این آئین‌نامه، مبلغ محکوم به موجب حکم دادگاه ذیصلاح از محل ضمانتنامه موضوع بند (2) ماده (3) این آئین‌نامه دریافت خواهد‌شد.

تبصره ـ دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موظف است ظرف یکماه از تاریخ اعلام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به تامین مبلغ کسری ‌ضمانتنامه اقدام نماید، در غیراینصورت پروانه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی به مدت (3) الی (6) ماه به حالت تعلیق درآمده و چنانچه پس از‌مدت مزبور نیزمبلغ کسری ضمانتنامه تامین نگردد، پروانه دفتر لغو خواهد شد.

ماده 16 ـ نام، نشانی کامل، شماره‌های تلفن و تلکس، میزان سرمایه، شماره و نوع پروانه باید حداقل به دو زبان فارسی و (‌انگلیسی، آلمانی، فرانسه و‌یا غربی) در سرلوحه نامه‌ها و مکاتبات دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی درج گردد.

ماده 17 ـ دفاتر خدمات مسافرتی موظفند اطلاعات، مدارک و اسناد مورد درخواست کمیته فنی در زمینه فعالیت و پرسنل خود را در اختیار وزارت‌فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دهند. درغیراینصورت درمرتبه اول پروانه دفترخدمات مسافرتی و جهانگردی برای مدتی به تشخیص کمیته فنی ‌تعلیق و در صورت تکرار، پروانه دفتر لغو خواهد شد.

ماده 18 ـ کمیته عالی مرکب از افراد زیر به منظور رسیدگی به اعتراضات واصله نسبت به آراء کمیته فنی در زمینه لغو پروانه دفتر خدمات مسافرتی و‌جهانگردی تشکیل می‌گردد.
1 ـ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
2 ـ رئیس سازمان هواپیمائی کشوری.
3 ـ مدیر عامل شرکت هواپیمائی جمهوری اسلامی ایران.

تبصره 1 ـ مهلت وصول اعتراضات حداکثر یکماه پس از تاریخ ابلاغ تصمیم کمیته فنی است.

تبصره 2 ـ کمیته عالی پس از استماع توضیحات اعضاء کمیته فنی و مدیر عامل دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی مربوطه اعلام رای خواهد کرد، که ‌رای فوق قطعی و لازم‌الاجرا می‌باشد.

ماده 19 ـ از تاریخ تصویب این آئین‌نامه کلیه دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی مجاز، مکلفند ظرف مدت (6) ماه وضعیت خود را با مفاد آن تطبیق‌دهند و درغیراینصورت پروانه اینگونه دفاتر از درجه اعتبار ساقط خواهند شد.

ماده 20 ـ شهربانی جمهوری اسلامی ایران و سایر مراجع انتظامی ذیصلاح مکلفند به تقاضای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ادامه فعالیت دفاتر‌خدمات مسافرتی و جهانگردی که پروانه آنها بحالت تعلیق درآمده و یا لغو شده است و موسسات غیر مجازی که به امور مسافرتی و جهانگردی‌ مبادرت می‌نمایند، جلوگیری بعمل آورند.

ماده 21 ـ موسساتیکه به فعالیتهائی غیراز فعالیتهای این آئین‌نامه اشتغال دارند به هیچ عنوان نباید ازنام دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی استفاده‌کنند.

ماده 22 ـ موسسات دولتی مشمول این آئین‌نامه ملزم به احراز آندسته از شرایط مندرج در این آئین‌نامه که بر اساس دولتی بودن آنها موضوعیت ‌ندارند، نمی‌باشد.

ماده 23 ـ این آئین‌نامه مشتمل بر (23) ماده و (19) تبصره می‌باشد که از تاریخ تصویب لازم‌الاجراء بوده و کلیه مقررات و آئین‌نامه‌های مغایر با آن از‌درجه اعتبار ساقط است.

معاون اول رئیس جمهور
‌حسن حبیبی


‌