شرکتهای سهامی عام نوعی دیگر از شرکت های سرمایه محسوب می شوند، در معرفی این قسم شرکت ها می توان به ویژگی هایی از قبیل اهمیت سرمایه، مسئولیت محدود سهامداران نسبت به میزان سرمایه ی آنها، تأمین بخشی از سرمایه شرکت از طریق پذیره نویسی در بازار بورس اوراق بهادر و تبدیل آنها به سهم الشرکه و سهولت واگذاری سهم الشرکه اشاره نمود. به منظور درک صحیح تر شرکت های سهامی عام می بایست آن را در ترازوی قیاس با شرکت های سهامی خاص قرار داد تا با توجه به مطالب فوق، نگاهی روشن پیش روی ما قرار گیرد.
تمایز در فلسفه ی تأسیس
شرکت سهامی عام به عنوان راهکاری جهت انجام فعالیت های تجاری نیازمند سرمایه ی بالاتر و حوزه ی گسترده تر هستند. این شرکت با پذیرش عمومی سرمایه از طریق پذیره نویسی به تحقق این مهم دست میابد. دعوت همگانی به طور طبیعی موجب رجوع اشخاص بسیاری می گردد که هر چند به تنهایی دارای مایه ی مالی اندک هستند، اما با انباشت سرمایه های کوچک، دارایی کلانی فراهم می آورند که عموماً از طریق سازوکارهای خصوصی (شرکت های سهامی خاص)، تأمین آن یا غیرممکن و یا نیازمند تلاش فراوان و تحمیل بار مالی سنگین بر اشخاص محدود است. همچنین، اعطای فرصت به عموم مردم جهت ورود به حوزه ی تجارت، باعث عضویت اشخاص به عنوان سهامدار در شرکت سهامی عام می شود، که عموماً با شمار سهامداران شرکت سهامی خاص قابل مقایسه نیست.
لزوم تشکیل مجمع عمومی مؤسس در شرکت های سهامی عام
مطابق با مبحث بخش مربوط به شرکت سهامی خاص، ماده 82 لایحه اصلاحی 1347مقرر نمود که «تشکیل مجمع عمومی مؤسس در شرکت های سهامی خاص الزامی نیست .... ». این در حالی است که مفهوم مخالف ماده ی فوق نشان از الزامی بودن تشکیل مجمع عمومی مؤسس به عنوان اولین مجمع عمومی شرکتهای سهامی عام با وظیفه
الف) رسیدگی به گزارش مؤسسین و تصویب آن و همچنین احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تأدیه(پرداخت) مبالغ لازم
ب) تصویب طرح اساسنامه شرکت و در صورت لزوم اصلاح آن
پ) انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت
ت) تعیین روزنامه کثیرالانتشاری که هرگونه دعوت و اطلاعیه متعاقب برای سهامداران تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد(ماده 74 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347) می باشد.
امکان انتشار اوراق مشارکت (قرضه)
مطابق مقررات لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 منعکس در مواد 51 تا 71، « شرکت سهامی عام می تواند ... اوراق قرضه منتشر کند». در ماده ی 52 لایحه اصلاحی در تعریف اوراق قرضه مقرر نموده است که «ورقه قرضه ورقه ای قابل معامله محسوب می شود که معرف مبلغی وام است با بهره معین که تمامی آن یا اجزای آن در موعد یا مواعد معینی باید مسترد گردد. ...». در ماده ی 53 نیز مقرر شده «دارندگان اوراق قرضه در اداره شرکت هیچ گونه دخالتی نداشته و فقط بستانکار شرکت محسوب می شوند». بنابراین دارندگان اوراق قرضه سهامدار شرکت محسوب نمی شوند. ماده 51 انتشار اوراق قرضه را صرفاً مختص به شرکت های سهامی عام نموده ولیکن با تصویب قانون نحوه ی انتشار اوراق مشارکت 1376، این امر به شرکتهای سهام خاص و تعاونی تعمیم یافت.
پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار
از ویژگی های منحصر شرکت سهامی عام، که آن را از کلیه شرکتهای تجاری و از جمله شرکت سهامی خاص متمایز می کند، امکان عضویت این شرکت در بازار بورس اوراق بهادار است. در حالیکه، علیرغم تجویز انتشار اوراق مشارکت برای شرکت های سهامی خاص به موجب قانون نحوه ی انتشار اوراق مشارکت 1376 این شرکت ها مجاز به ارائه اوراق مشارکت یا برگه های سهام خود در این بازار نیستند.