بر اساس مادۀ 1 قانون شوراهای حل اختلاف، این مرجع جهت حلِ اختلاف و صلح و سازش بین اشخاصِ تحت نظارت قوه قضاییه تشکیل شده است. در خصوص صلاحیت این شورا ها مادۀ 9 این قانون بیان کرده در موارد زیر قاضی شورا با مشورت اعضای شورا رسیدگی و مبادرت به صدور رأی می نماید:
- الف- دعاوی مالی تا سقف دویست میلیون ریال به‌جز مواردی که در تاریخ لازم‌الاجراء شدن این قانون در دادگستری مطرح می باشند.
- ب ـ تمامی دعاوی مربوط به تخلیه عین مستأجره به‌جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه.
- پ ـ دعاوی تعدیل اجاره‌بها به شرطی که در رابطه استیجاری اختلافی وجود نداشته باشد.
- ت ـ صدور گواهی حصر وراثت، تحریر ترکه، مهر و موم ترکه و رفع آن.
- ث ـ ادعای إعسار از پرداخت محکومٌ به در صورتی که شورا نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد.
- ج ـ دعاوی خانواده راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب مقرر در بند (الف) در صورتی که مشمول مادۀ 29 قانون حمایت خانواده مصوب 1/12/1391 نباشند.
- چ ـ تأمین دلیل
- ح ـ جرایم تعزیری که صرفا مستوجب مجازات جزای نقدی درجۀ 8 باشد.
صلاحیت ذکر شده در مادۀ 9 این قانون، بر طبق مادۀ 10 همین قانون تعدیل شده و برخی موارد در صلاحیت سایر مراجع قرار گرفته است.