تصویب نامه هیات وزیران در خصوص موافقت نامه حمل و نقل هوایی بین ایران و فرانسه
مصوب 1396,11,15
هیئت وزیران در جلسه 15 /11 /1396 به پیشنهاد شماره 02 /100 /53284 مورخ 16 /10 /1396 وزارت راه و شهرسازی و در اجرای ماده (2) آیین نامه چگونگی تنظیم و انعقاد توافق های بین المللی - مصوب 1371 - تصویب کرد:
1 - وزارت راه و شهرسازی مجاز است با هماهنگی معاونت حقوقی رییس جمهور (امور توافق های بین المللی) و وزارت امور خارجه نسبت به انجام مذاکره، پیش امضا (پاراف) و امضای موقت موافقت نامه مربوط به خدمات هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری فرانسه در چارچوب متن پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت است، ظرف سه سال از تاریخ ابلاغ این تصویب نامه اقدام و مراحل قانونی را تا تصویب نهایی پیگیری نماید.
2 - وزارت راه و شهرسازی مکلف است ترتیبی اتخاذ کند تا در فراز آخر موافقتنامه، تنظیم آن به زبان انگلیسی و اعتبار یکسان متون فارسی، فرانسوی و انگلیسی مورد حکم قرار گیرد.
اسحاق جهانگیری
معاون اول رییس جمهور
به نام خدا
موافقتنامه مربوط به خدمات هوایی
بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری فرانسه
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری فرانسه (از این پس به عنوان طرفهای متعاهد نامیده می شوند)؛
که عضو کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین المللی هستند که در تاریخ 16 آذرماه 1323 هجری شمسی برابر با 7 دسامبر 1944 میلادی در شیکاگو برای امضاء مفتوح گردید؛ و
با تمایل به انعقاد موافقت نامه مکمل کنوانسیون مذکور به منظور ایجاد خدمات هوایی بین و ماورای سرزمینهای خود به شرح زیر موافقت نمودند:
ماده 1
تعاریف
1 - به جز در مواردی که به گونه دیگری بیان شده است، از لحاظ این موافقت نامه:
الف : اصطلاح «کنوانسیون» به کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین المللی اطلاق می شود که در تاریخ 16 آذرماه 1323 هجری شمسی برابر با 7 دسامبر 1944 میلادی در شیکاگو برای امضا مفتوح گردید، و شامل هر گونه ضمایم مصوب به موجب ماده (90) آن کنوانسیون و هر گونه اصلاحیه ضمایم یا کنوانسیون به موجب مواد (90) و (94) آن، مادامی که آن ضمایم و اصلاحات توسط طرفهای متعاهد به تصویب رسیده باشد، خواهد بود.
ب : اصطلاح «مقامات هواپیمایی» در مورد جمهوری اسلامی ایران به سازمان هواپیمایی کشوری و در مورد جمهوری فرانسه به مدیر کل هواپیمایی کشوری یا هر شخص یا مقامی که مجاز به انجام وظایف آن یا وظایف مشابه توسط مقامات فوق باشد، اطلاق می گردد.
پ : اصطلاح «شرکت هواپیمایی تعیین شده» به شرکت هواپیمایی اطلاق می شود که به موجب ماده (3) این موافقتنامه تعیین شوند.
ت : اصطلاح «سرزمین» دارای همان معانی است که در ماده (2) کنوانسیون برای آن ذکر شده است.
ث : اصطلاحات «خدمات هوایی»؛ «خدمات هوایی بین المللی»؛ «شرکت هواپیمایی» و «توقف به منظورهای غیرحمل و نقل» دارای همان معانی است که به ترتیب در ماده 96 کنوانسیون برای آنها ذکر شده است.
ج : اصطلاح «مسیرهای مشخص شده» به مسیرهای تعیین شده در جدول مسیر پیوست این موافقت نامه اطلاق می گردد.
چ : اصطلاح «خدمات مورد توافق» به خدمات هوایی منظم انجام شده برای حمل و نقل مسافر، پست و بار، به صورت جداگانه یا ترکیبی در قبال حق الزحمه، در مسیرهای مشخص شده اطلاق می گردد.
ح : اصطلاح «نرخ» به قیمتی اطلاق می شود که توسط شرکتهای هواپیمایی بطور مستقیم یا از طریق نمایندگیهای خود اعمال شده است و قرار است برای حمل مسافر، بار همراه و غیرهمراه پرداخت گردد و شامل شرایطی است که به موجب آن قیمتهای مزبور از جمله دستمزدها و شرایط اعطا به نمایندگیها به استثناء دستمزدها یا شرایط حمل پست اعمال می گردد.
خ : اصطلاح «هزینه های مصرفی» به هزینه ای اطلاق می گردد که توسط مقامات مربوط برای بهره برداری از فرودگاه یا تسهیلات ناوبری برای هواپیما، خدمه آنها، مسافران و بار برای شرکتهای هواپیمایی وضع می گردد؛ و
د : اصطلاح «موافقت نامه» به معنی این موافقت نامه، پیوست آن و هر گونه اصلاحات موافقت نامه یا پیوست آن بر اساس مفاد ماده (20) این موافقت نامه اطلاق می گردد.
2 - پیوست بخش جدایی ناپذیر این موافقت نامه خواهد بود. کلیه ارجاعات موافقت نامه شامل پیوست خواهد بود مگر آن که به صراحت به گونه دیگری توافق گردد.
ماده 2
اعطای حقوق
1 ـ هر طرف متعاهد جهت انجام خدمات هوایی بین المللی منظم و غیربرنامه ای به وسیله شرکت های هواپیمایی طرف متعاهد دیگر حقوق زیر را به طرف متعاهد دیگر اعطا می نماید:
الف) پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف خود؛
ب) توقف در سرزمین خود به منظورهای غیرحمل و نقل؛
2ـ هر طرف متعاهد حقوق مشخص شده در این موافقت نامه را به طرف متعاهد دیگر به منظور ایجاد و بهره برداری خدمات هوایی منظم بین المللی در مسیرهای مشخص شده در پیوست این موافقت نامه اعطا می نماید. شرکت هواپیمایی تعیین شده توسط یک طرف متعاهد هنگام بهره برداری از خدمات مورد توافق در مسیرهای مشخص شده، علاوه بر حقوق تعیین شده در بند (1) این ماده حق خواهد داشت در سرزمین طرف متعاهد دیگر در نقاط مشخص شده در مسیرهای مشخص شده به منظور سوار و پیاده کردن مسافر، بار همراه و غیرهمراه از جمله پست به صورت مجزا یا ترکیبی به سرزمین طرف متعاهد نخست یا بالعکس توقف نماید.
3ـ هیچ یک از مفاد این موافقتنامه نباید به نحوی تفسیر شود که به شرکت هواپیمایی یک طرف متعاهد این حق را اعطا کند که در سرزمین طرف متعاهد دیگر از نقطه ای به نقطه دیگر مبادرت به حمل مسافر، بار همراه آن و بار یا پست در قبال مزد یا کرایه نماید.
4ـ در مناطقی که در آن مخاصمات مسلحانه جریان دارد و یا در اشغال نظامی است و نیز در مناطقی که تحت تاثیر مخاصمات مسلحانه یا اشغال نظامی قرار گرفته، انجام خدمات موضوع این ماده طبق ماده (9) کنوانسیون منوط به تصویب مقامهای صلاحیتدار مربوط خواهد بود.
ماده 3
تعیین و اجازه شرکتهای هواپیمایی
1 - هر طرف متعاهد حق دارد کتبا به طرف متعاهد دیگر یک یا چند شرکت هواپیمایی را برای انجام خدمات مورد توافق در مسیرهای مشخص شده تعیین کند.
2 - پس از دریافت اطلاعیه تعیین، توسط یک طرف متعاهد؛ طبق مفاد بند (1) این ماده و در صورت درخواست شرکت هواپیمایی تعیین شده به شکل و روش شرح داده شده، مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر با حداقل تأخیر اجازه مقتضی را صادر خواهد نمود مشروط به اینکه:
الف) در مورد شرکت هواپیمایی تعیین شده توسط جمهوری اسلامی ایران:
(1) شرکت هواپیمایی درسرزمین جمهوری اسلامی ایران تأسیس شده باشد و طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران دارای پروانه بهره برداری معتبر باشد؛ و
(2) اعمال و حفظ کنترل مؤثر قانونی شرکت هواپیمایی توسط جمهوری اسلامی ایران انجام شود؛ و
(3) شرکت هواپیمایی بطور مستقیم یا از طریق مالکیت عمده در مالکیت و کنترل مؤثر جمهوری اسلامی ایران و یا اتباع آن باشد.
ب) در مورد شرکت هواپیمایی تعیین شده توسط جمهوری فرانسه:
(1) شرکت هواپیمایی که در سرزمین جمهوری فرانسه به موجب معاهده اتحادیه اروپا و پیمان عملکرد اتحادیه اروپا تأسیس شده باشد و دارای پروانه بهره برداری معتبر طبق قانون اتحادیه اروپا داشته باشد؛ و
(2) کنترل مؤثر قانونی شرکت هواپیمایی توسط کشور عضو اتحادیه اروپا که مسئول صدور گواهینامه بهره برداری هوایی آن است، اعمال شود و مقامات هواپیمایی مربوطه در تعیین آن به وضوح مشخص شده باشند؛ و
(3) شرکت هواپیمایی بطور مستقیم یا از طریق مالکیت عمده در مالکیت و کنترل مؤثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا یا کشورهای عضو انجمن تجارت آزاد اروپا و یا اتباع چنین کشورهایی باشد؛ و
پ) شرکت هواپیمایی تعیین شده صلاحیت اجرای شرایط تجویز شده به موجب قوانین و مقرراتی را داشته باشد که بطور معمول و متعارف در مورد بهره برداری از حمل و نقل هوایی بین المللی توسط طرف متعاهد با در نظر گرفتن درخواست یا درخواست ها طبق مفاد کنوانسیون اعمال می شود.
3 - شرکت هواپیمایی که بدین ترتیب تعیین و مجاز گردیده باشد، میتواند در هر زمان مشروط به رعایت مفاد این موافقت نامه بهره برداری از خدمات مورد توافق را آغاز نماید.
ماده 4
لغو یا تعلیق اجازه بهره برداری
1 - هر طرف متعاهد حق خواهد داشت در موارد زیر مجوز بهره برداری اعطا شده به شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در این موافقت نامه را لغو یا اعمال حقوق را تعلیق یا هر شرایطی را که برای اعمال از این حقوق لازم می داند وضع نماید.
الف) در مورد شرکت هواپیمایی تعیین شده توسط جمهوری اسلامی ایران:
1) شرکت هواپیمایی در سرزمین جمهوری اسلامی ایران تأسیس نشده باشد یا دارای پروانه بهره برداری معتبر طبق قانون جمهوری اسلامی ایران نباشد؛ یا
2) کنترل مؤثر قانونی شرکت هواپیمایی توسط جمهوری اسلامی ایران اعمال نشود، یا
3) شرکت هواپیمایی بطور مستقیم یا از طریق مالکیت عمده در مالکیت جمهوری اسلامی ایران و یا اتباع جمهوری اسلامی ایران نباشد یا در تمامی زمانها در کنترل مؤثر آن کشور و یا اتباع آن نباشد.
جمهوری اسلامی ایران در اعمال حقوق خود به موجب این بند، نباید بین شرکتهای هواپیمایی اتحادیه اروپا که توسط جمهوری فرانسه تعیین شده اند، اعمال تبعیض نماید.
ب) در مورد شرکت هواپیمایی تعیین شده توسط جمهوری فرانسه:
1) شرکت هواپیمایی در سرزمین جمهوری فرانسه به موجب معاهده اتحادیه اروپا و پیمان عملکرد اتحادیه اروپا تأسیس نشده باشد یا فاقد پروانه بهره برداری معتبر طبق قانون اتحادیه اروپا باشد، یا
2) اعمال و حفظ کنترل مؤثر قانونی شرکت هواپیمایی توسط کشور عضو اتحادیه اروپا که مسئول صدور گواهینامه بهره برداری هوایی آن است؛ انجام نشود؛ یا مقامات هواپیمایی مربوطه در تعیین آن به صراحت مشخص نشده باشند؛ یا
3) شرکت هواپیمایی بطور مستقیم یا از طریق مالکیت عمده در مالکیت کشورهای عضو اتحادیه اروپا یا کشورهای عضو انجمن تجارت آزاد اروپا و یا اتباع چنین کشورهایی نباشد؛ یا در تمامی زمانها در کنترل مؤثر چنین کشورهایی و یا اتباع آنها نباشد.
پ) چنانچه شرکت هواپیمایی قوانین و مقرراتی را که بطور معمول و منسجم برای بهره برداری از حمل و نقل هوایی بین المللی توسط طرف متعاهد اعطا کننده آن حقوق اعمال می گردد؛ رعایت ننماید
2 - اعمال حق، لغو یا تعلیق یا وضع شرایط مذکور در بند (1) این ماده، جز در مواردی که برای جلوگیری از نقض بیشتر قوانین و مقررات، یا مفاد این موافقت نامه فوریت داشته باشد، تنها پس از مشورت با طرف متعاهد دیگر صورت خواهد گرفت. مشورت مذکور پیش از انقضای سی (30) روزه پس از درخواست توسط یک طرف متعاهد صورت خواهد گرفت مگر آنکه دو طرف متعاهد به صورت دیگری توافق نمایند.
ماده 5
اصول حاکم بر بهره برداری از خدمات مورد توافق
1 - هر طرف متعاهد باید از فرصتهای عادلانه و برابر بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده دو طرف متعاهد جهت رقابت در بهره برداری از خدمات مورد توافق مشمول این موافقتنامه اطمینان کسب نماید. هر طرف متعاهد باید اطمینان کسب نماید که شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده آن با رعایت این اصل اقدام به بهره برداری می نمایند و در زمان مقتضی، برای کسب اطمینان اقداماتی را در این زمینه انجام دهد.
2 - خدمات مورد توافقی که قرار است توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد بین سرزمینهای متبوع خود در مسیرهای مشخص شده مورد بهره برداری قرار گیرد باید ارتباط نزدیکی با نیازهای عموم در زمینه حمل و نقل داشته باشد و هدف اصلی آن، تامین ظرفیت کافی با ضریب بار مناسب قابل رقابت با نرخ ها در مطابقت با مفاد ماده (16) این موافقتنامه جهت رفع نیازمندیهای جاری و پیش بینی شده متعارف برای حمل مسافر، بار و پست به منظور ترغیب توسعه منظم خدمات هوایی بین سرزمین های طرفهای متعاهد می باشد.
ماده 6
ظرفیت
1 - ظرفیتی که قرار است توسط شرکت (های) هواپیمایی تعیین شده در خدمات مورد توافق عرضه شود باید بین مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد توافق و بازنگری گردد.
2 - چنانچه در بازنگری، مقامات هواپیمایی در خصوص ظرفیتی که قرار است در خدمات مورد توافق عرضه شود، به توافق نرسند؛ ظرفیتی که توسط شرکت (های) هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد می تواند عرضه شود، نباید از مجموع ظرفیت توافق شده پیشین طبق مفاد بند (1) بیشتر باشد.
ماده 7
شمول قوانین و مقررات
1 - قوانین، مقررات و رویه های یک طرف متعاهد در مورد ورود یا خروج هواپیمایی که به امر خدمات هوایی بین المللی اشتغال دارد یا بهره برداری و هوانوردی هواپیمای مزبور مادام که در سرزمین مذکور باشد در مورد هواپیمای شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر اعمال خواهد شد و به محض ورود یا خروج یا در مدت زمان توقف در سرزمین طرف متعاهد نخست، در مورد هواپیمای مذکور اعمال خواهد شد.
2 - قوانین و مقررات یک طرف متعاهد در مورد ورود یا خروج مسافرین، بار همراه، خدمه، پست و بار غیرهمراه هواپیما از سرزمین آن توسط یا از طرف آن مسافرین، بار همراه، خدمه، پست و بار غیرهمراه شرکت یا شرکتهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر به محض ورود یا خروج از سرزمین یک طرف متعاهد رعایت خواهد شد.
3 - قوانین و مقررات مندرج در بندهای (1) و (2) این ماده همان قوانین و مقرراتی می باشد که در مورد هواپیماهای ملی به کارگرفته شده در خدمات هوایی بین المللی مشابه و همچنین در مورد مسافرین، بار همراه، خدمه، بار غیرهمراه و پست آن هواپیماها اعمال می گردد.
ماده 8
گواهینامه های قابلیت پرواز، گواهینامه های صلاحیت و پروانه ها
1 - گواهینامه های قابلیت پرواز، گواهینامه های صلاحیت و پروانه هایی که بر اساس قوانین و مقررات یک طرف متعاهد، از جمله در مورد فرانسه، قانون اتحادیه اروپا صادر شده یا اعتبار یافته، برای بهره برداری از خدمات مورد توافق در مسیرهای مشخص شده توسط طرف متعاهد دیگر معتبر شناخته خواهد شد، مشروط بر این که همواره شرایط صدور یا اعتبار گواهینامه ها یا پروانه های مزبور حداقل مساوی با استانداردهایی باشد که به موجب کنوانسیون وضع خواهد شد.
2 - به هرحال، هر طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می دارد که به منظور پرواز از فراز سرزمین خود، گواهینامه های صلاحیت و پروانه هایی را که برای اتباع آن توسط طرف متعاهد دیگر اعطا گردیده معتبر تشخیص ندهد.
ماده 9
ایمنی هوانوردی
1 - هر طرف متعاهد می تواند در هر زمان در رابطه با استانداردهای ایمنی طرف متعاهد دیگر در زمینه های مربوط به تسهیلات هواپیمایی، خدمه پرواز، هواپیما و بهره برداری از آن ها درخواست مشاوره نماید. چنین مشاوره ای ظرف مدت سی (30) روز از تاریخ درخواست مزبور انجام خواهد شد.
2 - چنانچه پس ازمشاوره مزبور یک طرف متعاهد ملاحظه کند استانداردهای ایمنی در زمینه های مورد اشاره در بند (1) که حداقل برابر با حداقل استانداردهای وضع شده در آن زمان به موجب کنوانسیون به طور مؤثر توسط طرف متعاهد دیگر به کارگرفته و اجرا نمی شود، طرف متعاهد دیگر را از یافته های مزبور آگاه خواهد کرد و طرف متعاهد دیگر اقدام اصلاحی مناسب را اتخاذ خواهد نمود. عدم اتخاذ اقدام مناسب توسط طرف متعاهد دیگر ظرف زمان متعارف، و در هر صورت ظرف پانزده (15) روز یا دوره طولانی تری که ممکن است توافق شود، زمینه اعمال ماده (4) این موافقتنامه را فراهم می نماید.
3 - علیرغم تعهدات مندرج در ماده (33) کنوانسیون، توافق می شود هر هواپیمایی که توسط شرکت یا شرکتهای هواپیمایی یک طرف متعاهد در خدماتی از مبدأ سرزمین طرف متعاهد دیگر یا بالعکس مورد بهره برداری یا اجاره قرار گیرد، می تواند مادامی که در سرزمین طرف متعاهد دیگر است، مشمول بازرسی مقامات نماینده طرف متعاهد دیگر در داخل هواپیما و اطراف هواپیما برای بازرسی اعتبار اسناد هواپیما و خدمه آن و شرایط ظاهری هواپیما و تجهیزات آن (در این موافقتنامه «بازرسی پلکانی» نامیده می شود) قرارگیرد؛ مشروط بر اینکه این امر منجر به تأخیر بدون دلیل نگردد.
- 4چنانچه هر بازرسی پلکانی یا مجموعه ای از بازرسی های پلکانی منجر شود به:
الف) نگرانی جدی در مورد عدم مطابقت هواپیما یا بهره برداری از آن با حداقل استانداردهایی که در آن زمان به موجب کنوانسیون وضع شده؛ یا
ب) نگرانی جدی در مورد فقدان به کارگیری مؤثر و اجرای استانداردهای ایمنی که در آن زمان به موجب کنوانسیون وضع شده، طرف متعاهدی که بازرسی را انجام داده است، از نظر ماده (33) کنوانسیون می تواند چنین نتیجه بگیرد که الزاماتی که به موجب آنها گواهی نامه ها یا پروانه های مربوط به هواپیمای مزبور یا مربوط به بهره بردار یا خدمه آن هواپیما صادر شده یا اعتبار یافته اند، برابر یا بیش از حداقل استانداردهای وضع شده در آن زمان به موجب کنوانسیون نمی باشد.
5 - چنانچه به منظور انجام بازرسی پلکانی از دسترسی به هواپیمایی مورد بهره برداری شرکت یا شرکتهای هواپیمایی یک طرف متعاهد طبق بند (3) فوق جلوگیری شود، طرف متعاهد دیگر می تواند چنین نتیجه گیری نماید که نگرانی های جدی از نوع موارد مندرج در بند (4) فوق وجود دارد و به نتایج مزبور در همان بند برسد.
6 - هر طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می دارد در شرایطی که طرف متعاهد نخست، نتیجه بگیرد که در نتیجه بازرسی پلکانی، مجموعه ای از بازرسیهای پلکانی، امتناع از دسترسی به بازرسی پلکانی، مشاوره یا روش دیگر گفتگو، اقدام سریع برای ایمنی بهره برداری شرکت یا شرکتهای هواپیمایی ضروری می باشد، مجوز بهره برداری شرکت یا شرکتهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر را بلافاصله تعلیق نماید یا تغییر دهد.
7 - هر اقدامی از سوی یک طرف متعاهد طبق بندهای (2) یا (6) فوق با از بین رفتن زمینه اتخاذ آن اقدام متوقف خواهد شد.
8 - در جایی که جمهوری فرانسه شرکت هواپیمایی را تعیین نماید که اعمال و حفظ کنترل مؤثر قانونی آن توسط عضو دیگری از اتحادیه اروپا انجام شود؛ حقوق ناشی از این ماده برای جمهوری اسلامی ایران از لحاظ حفظ، اعمال یا اجرای استانداردهای ایمنی توسط آن کشور عضو اتحادیه اروپا و از لحاظ مجوز بهره برداری آن شرکت هواپیمایی بطور یکسان اعمال خواهد شد.
ماده 10
امنیت هوانوردی
1 - طرفهای متعاهد طبق حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین الملل، مجدداً تاکید می نمایند که تعهدات آنها در قبال یکدیگر در خصوص حفظ امنیت هواپیمایی کشوری در برابر اعمال مداخله گرایانه غیرقانونی بخش جدایی ناپذیر این موافقتنامه را تشکیل می دهد. طرفهای متعاهد بدون تحدید کلیت حقوق و تعهدات خود که به موجب حقوق بین الملل، بویژه طبق مفاد کنوانسیون راجع به جرایم و برخی اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما امضا شده در توکیو به تاریخ 23 /6 /1342 هجری شمسی مطابق با 14 سپتامبر 1963 میلادی، کنوانسیون راجع به جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیما امضا شده در لاهه به تاریخ 25 /9 /1349 هجری شمسی مطابق با 16 دسامبر 1970 میلادی، کنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه ایمنی هواپیمایی کشوری امضاء شده در مونترال به تاریخ 1350/7/1 هجری شمسی مطابق با 23 سپتامبر 1971 میلادی، پروتکل راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی خشونت آمیز در فرودگاه هایی که در خدمت هواپیمایی کشوری بین المللی می باشند، مکمل کنوانسیون جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه ایمنی هواپیمایی کشوری، مفتوح برای امضا درمونترال به تاریخ 5 /12 /1366هجری شمسی مطابق با 24 فوریه 1988 میلادی، کنوانسیون راجع به علامتگذاری مواد منفجره پلاستیکی به منظور شناسایی امضاشده در مونترال به تاریخ 10 /12 /1369هجری شمسی مطابق با 1 مارس 1991 میلادی و هر موافقتنامه چند جانبه دیگر حاکم بر امنیت هواپیمایی کشوری الزام آور برای دو طرف متعاهد عمل خواهند کرد.
2 - طرفهای متعاهد حسب درخواست، کلیه مساعدتهای لازم را به یکدیگر جهت جلوگیری از اعمال تصرف غیرقانونی هواپیماهای کشوری و سایر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این هواپیماها، مسافرین و خدمه آنها، فرودگاه ها و تأسیسات هوانوردی و هر نوع تهدید دیگر علیه امنیت هواپیمایی کشوری ارائه خواهند کرد.
3 - طرفهای متعاهد باید در روابط دوجانبه خود طبق مقررات امنیت هوانوردی مصوب سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری که به عنوان ضمایم کنوانسیون شناخته شده اند تا حدودی که مقررات امنیتی مزبور در مورد طرفهای متعاهد قابل اجرا است عمل نمایند. آنها باید از متصدیان هواپیمایی که محل اصلی کار آن ها در سرزمین آنها واقع شده و در مورد جمهوری فرانسه از متصدیانی که در آن سرزمین تأسیس شده و دارای پروانه فعالیت طبق قانون اتحادیه اروپا می باشد و نیز از متصدیان فرودگاه ها در سرزمین خود بخواهند که مطابق مقررات امنیت هوانوردی مزبور عمل کنند. در این بند، ارجاع به مقررات امنیت هوانوردی شامل هر گونه تفاوت ابلاغ شده توسط طرف متعاهد مربوط می باشد. هر طرف متعاهد، طرف متعاهد دیگر را پیشاپیش از قصد خود برای ابلاغ هر گونه تفاوت مربوط به این مقررات آگاه خواهد کرد.
4 - هر طرف متعاهد موافقت می نماید که از متصدیان هواپیماهای آن می توان درخواست کرد که مقررات امنیت هوانوردی را برای خروج یا در مدت توقف در سرزمین طرف متعاهد دیگر طبق قانون قابل اجرا در آن کشور، طبق ماده 8 این موافقتنامه رعایت کنند. هر طرف متعاهد باید اطمینان حاصل کند که در سرزمین آن اقدامات کافی برای حفاظت از هواپیماها و بازرسی مسافران، خدمه، بار همراه مسافر، بار غیر همراه مسافر و خواروبار هواپیما پیش از سوار شدن مسافران یا بارگیری و به هنگام آن به نحو مؤثر انجام می شود. همچنین هر طرف متعاهد باید هر درخواستی را که طرف متعاهد دیگر برای انجام اقدامات امنیتی ویژه متعارف جهت مقابله با تهدیدی خاص بعمل آورد، با نظر مساعد مورد توجه قرار دهد.
5 - هنگامی که حادثه یا تهدید به بروز حادثه تصرف غیرقانونی هواپیمای کشوری یا اعمال غیرقانونی دیگری علیه ایمنی مسافران، خدمه، هواپیما، فرودگاه ها و تأسیسات هوانوردی صورت پذیرد، طرفهای متعاهد باید از طریق تسهیل ارتباطات و تدابیر مناسب دیگر بمنظور ختم سریع و بی خطر حادثه یا تهدید مزبور به یکدیگر یاری رسانند.
6 - هر گاه یک طرف متعاهد بنا به دلایل منطقی بر این باور باشد که طرف متعاهد دیگر از مفاد مربوط به امنیت هوانوردی پیش بینی شده در این ماده تخطی نموده است، طرف متعاهد نخست می تواند درخواست مشورت فوری با طرف متعاهد دیگر نماید. بدون خدشه به مفاد ماده (4) این موافقتنامه، عدم نیل به توافق رضایتبخش در ظرف مدت 15 روز از تاریخ درخواست مذکور، زمینه را جهت تعلیق حقوق اعطا شده به طرفهای متعاهد به موجب این موافقتنامه فراهم خواهد کرد. در صورت بروز شرایط اضطراری نمایانگر تهدید مستقیم و استثنایی امنیت مسافرین، خدمه یا هواپیمای یک طرف متعاهد و چنانچه طرف متعاهد دیگر به تعهدات خود به موجب بندهای (4) و (5) این ماده بطور کافی عمل ننموده باشد، یک طرف متعاهد می تواند بلافاصله اقدامات حمایتی موقت مقتضی را برای دفع تهدید اتخاذ نماید. هر اقدامی ازسوی یک طرف متعاهد طبق این بند باید به محض رعایت مفاد امنیتی این ماده از سوی طرف متعاهد دیگر متوقف شود.
ماده 11
هزینه های مصرفی
1 - هزینه های مصرفی که ممکن است توسط مقامات یا سازمان های مربوط یک طرف متعاهد در مورد شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر برای استفاده از تسهیلات و خدمات فرودگاهی وضع گردد عادلانه، متعارف، بدون تبعیض و برابر بین طبقات مصرف کنندگان تقسیم خواهد شد. هزینه ها بیش از هزینه های وضع شده برای استفاده خدمات و تسهیلات مذکور توسط هر شرکت هواپیمایی دیگر بهره بردار از همان خدمات یا خدمات بین المللی مشابه نخواهد بود. خدمات و تسهیلات مشمول هزینه باید مرتبط با هزینه، مقرون به صرفه و کارا باشد.
2 - مقامات یا سازمانهای مربوط هر طرف متعاهد باید شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر را از هر گونه تغییر قابل توجه پیشنهادی در مورد این هزینه ها مطلع نمایند. این اطلاعیه باید ظرف یک دوره زمانی متعارف پیش از لازم الاجرا شدن تغییر صورت گیرد. هر طرف متعاهد در صورت افزایش هزینه ها، مشورت بین مقامات یا سازمانهای مربوط در سرزمین خود و شرکتهای هواپیمایی بهره بردار از خدمات وتسهیلات را تشویق خواهد نمود.
ماده 12
حقوق گمرکی و مالیات
1 - هواپیماهای مورد بهره برداری توسط شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در خدمات هوایی بین المللی هنگام ورود به سرزمین یک طرف متعاهد، همچنین لوازم مورد نیاز جاری، مواد سوختی و روغن موتور، مواد مصرفی فنی، وسایل یدکی از جمله موتور، و خواروبار هواپیما، لوازم مورد نیاز و همچنین سایر اقلام که به منظور یا صرفاً برای استفاده در ارتباط با بهره برداری یا نگهداری هواپیماهای بهره بردار خدمات هوایی بین المللی، به صورت موقت و تا زمان صادرات مجدد آنها، بر اساس عمل متقابل از پرداخت کلیه حقوق گمرکی، محدودیتهای واردات، مالیات اموال، مالیات بر سرمایه، عوارض بازرسی، مالیات غیرمستقیم و عوارض و هزینه های مشابه که توسط مقامات ملی یا محلی وضع می شود، مشروط بر آنکه لوازم مورد نیاز و کالاهای مذکور در داخل هواپیما بمانند معاف خواهند بود.
2 - همچنین موارد زیر بر اساس عمل متقابل، از پرداخت مالیات، حقوق گمرکی، عوارض بازرسی وهزینه های موضوع بند (1) این ماده به استثنای هزینه های مبتنی بر ارزش خدمات ارائه شده معاف خواهند بود:
الف) خواروبار عرضه یا تامین شده هواپیما در سرزمین یک طرف متعاهد و داخل هواپیما، با محدودیتهای متعارف، برای استفاده در خارج از هواپیمای شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر بهره بردار خدمات هوایی بین المللی، حتی هنگامی که قرار است این خواروبار در بخشی از سفر در سرزمین طرف متعاهدی که بار هواپیما می گردد مورد استفاده قرارگیرد.
ب) لوازم مورد نیاز جاری، قطعات یدکی از جمله موتور، عرضه شده در سرزمین یک طرف متعاهد و برای سرویس، نگهداری، تعمیر و تدارک هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر که در خدمات هوایی بین المللی فعالیت می نماید.
پ) مواد سوختی، روغن موتور و مواد مصرفی فنی، عرضه یا تامین شده در سرزمین یک طرف متعاهد برای استفاده در هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد که در خدمات هوایی بین المللی فعالیت می نماید، حتی هنگامی که قرار است این مواد در بخشی از سفر در سرزمین طرف متعاهدی که بار هواپیما می گردد مورد استفاده قرارگیرد.
ت) اسناد چاپی و مواد تبلیغاتی از جمله اما نه محدود به برنامه پروازی، دفترک (بروشور)، فرمهای چاپی عرضه شده در سرزمین یک طرف متعاهد و به منظور توزیع رایگان داخل هواپیما توسط شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر
3 - تجهیزات و کالاهای موضوع بندهای (1) و (2) این ماده را در صورت لزوم می توان تحت نظارت یا کنترل مقامات مربوطه نگاه داشت.
4 - تجهیزات و کالاهای مورد اشاره در بندهای (1) و (2) این ماده، که دارایی شرکت (های) هواپیمایی تعیین شده می باشند، نباید بدون پرداخت حقوق گمرکی و مالیات های مربوط انتقال یابند. به هر حال، شرکت (های) هواپیمایی تعیین شده هر طرف از معافیت انتقال اقلام مذکور در سرزمین طرف متعاهد دیگر، به شرکت هواپیمایی دیگر طرف قرارداد با آن، برخوردار می باشند مشروط بر آنکه شرکت هواپیمایی اخیر از همان معافیتها برخوردار باشد.
5 - تجهیزات هوانوردی مورد نیاز جاری؛ و همچنین مواد و کالاهای معمول نگهداری شده در هواپیمای شرکت هواپیمایی هر یک از طرفهای متعاهد تنها با تصویب مقامات گمرکی آن سرزمین در سرزمین طرف متعاهد دیگر قابل تخلیه است. در این صورت می توان آنها را تا زمانیکه طبق مقررات گمرکی مجددا صادر می شوند یا ترتیب دیگری در مورد آن داده شود تحت نظارت مقامات نامبرده قرار داد.
6 - علیرغم مفاد جزء (پ) ماده (2)، هیچ چیز مانع نخواهد شد که:
الف) جمهوری اسلامی ایران طبق قانون خود، در مورد سوخت تامین شده در سرزمین خود به منظور استفاده در هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده جمهوری فرانسه که بین نقطه ای در سرزمین جمهوری اسلامی ایران و نقطه دیگری در سرزمین جمهوری اسلامی ایران فعالیت می کند؛ برمبنای غیرتبعیض آمیز مالیات، عوارض، کارمزد یا هزینه هایی را وضع نماید.
ب) جمهوری فرانسه، طبق قانون اتحادیه اروپا، در مورد سوخت تامین شده در سرزمین خود به منظور استفاده در هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده جمهوری اسلامی ایران که بین نقطه ای در سرزمین جمهوری فرانسه و نقطه دیگری در سرزمین جمهوری فرانسه یا در سرزمین کشور عضو دیگری از اتحادیه اروپا فعالیت می کند، برمبنای غیرتبعیض آمیز مالیات، عوارض، کارمزد یا هزینه هایی را وضع نماید.
ماده 13
فرصتهای بازرگانی
1 - شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد بر اساس عمل متقابل حق خواهند داشت به منظور تبلیغ و فروش خدمات هوایی، دفاتری را در سرزمین طرف متعاهد دیگر تأسیس نمایند.
2 - شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد مجاز خواهند بود بر اساس عمل متقابل، کارکنان مدیریتی، عملیاتی و بازرگانی خود و سایر متخصصین مورد نیاز را برای تأمین حمل و نقل هوایی به داخل سرزمین طرف متعاهد دیگر آورده و حفظ نماید.
3 - هر طرف متعاهد بر اساس عمل متقابل به کارکنان مورد نیاز شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در سرزمین خود دسترسی مجاز به فرودگاه و مناطق مربوط به عملیات هواپیما، خدمه، مسافران و بار شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر را اعطا خواهد نمود.
4 - طرفهای متعاهد باید اطمینان حاصل نمایند که مسافران، بدون در نظر گرفتن ملیت، می توانند اقدام به خرید بلیط از شرکت هواپیمایی به اختیار خود به پول رایج محلی یا ارز قابل تسعیر آزادانه سایر کشورها طبق مقررات ارزی لازم الاجرا در سرزمین طرف متعاهد مربوط نمایند. این اصول در مورد حمل و نقل بار نیز اعمال خواهد شد.
5 - شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد مجاز خواهند بود بر اساس عمل متقابل در سرزمین طرف متعاهد دیگر اقدام به فروش بلیت های حمل و نقل هوایی مسافری و باری خود، به پول رایج محلی یا هر نوع ارز قابل تسعیر آزادانه در دفاتر خود و ازطریق نمایندگی های معتبر به اختیار خود نماید. شرکت یا شرکت های هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد مجاز خواهند بود در سرزمین طرف متعاهد دیگر حسابهای بانکی تعیین شده را به پول رایج هر یک از طرفهای متعاهد یا هر ارز قابل تسعیر آزادانه، به صلاح خود افتتاح و حفظ نماید.
ماده 14
انتقال درآمدهای مازاد
1 - هر طرف متعاهد اطمینان حاصل خواهد نمود که شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر انتقال مازاد دریافتی های محلی خود از فروش خدمات حمل و نقل هوایی و فعالیتهای مرتبط را به ارز قابل تسعیر آزادانه ظرف حد اکثر 30 روز از تاریخ درخواست انجام دهد. نرخ تسعیر ارز حاکم در تاریخ فروش در مورد انتقالات فوق الذکر اعمال خواهد شد. چنین انتقالی بر اساس نرخ رسمی تسعیر ارز تعیین شده توسط بازار یا چنانچه نرخ رسمی تسعیر ارز وجود نداشته باشد، نرخ رایج بازار تسعیر ارز برای پرداخت های جاری صورت خواهد گرفت.
2 – هر طرف متعاهد به شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر حق استفاده جزئی یا کلی از دریافتی های حاصله در سرزمین خود را برای پرداخت کلیه هزینه های مرتبط با فعالیت حمل و نقل خود (از جمله خرید سوخت) و سایر فعالیت های مرتبط با حمل و نقل هوایی اعطا خواهد نمود.
3 - امتیازات مشخص شده در بندهای (1) و (2) این ماده بر اساس عمل متقابل اعطا خواهد شد.
ماده 15
خدمات زمینی
با رعایت قوانین ومقررات هر طرف متعاهد، از جمله در مورد فرانسه، قانون اتحادیه اروپا، هر شرکت هواپیمایی حق خواهد داشت خدمات زمینی خود را در سرزمین طرف متعاهد دیگر انجام دهد (خویش خدمتی - سلف هندلینگ) یا به انتخاب خود حق خواهد داشت از میان تامین کنندگان رقیب که خدمات زمینی را به صورت تمام یا جزئی فراهم می کنند، انتخاب نماید. چنانچه قوانین ومقررات مذکور، انجام خویش خدمتی را منع یا محدود کند و چنانچه رقابت مؤثری بین تامین کنندگان ارائه دهنده خدمات زمینی وجود ندارد، باید با شرکت هواپیمایی تعیین شده از نظر دسترسی آنها به انجام خویش خدمتی و انجام خدمات زمینی توسط تامین کننده یا تامین کنندگان چنین خدماتی، غیرتبعیض آمیز رفتار شود.
ماده 16
نرخ
1 - نرخ های مورد اجرا توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد باید آزادانه و مستقل در سطح معقولی با در نظر گرفتن تمامی عوامل مربوط از جمله هزینه بهره برداری، هزینه سوخت، ویژگیهای خدمت و سود معقول وضع گردد.
2 - هر شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد باید تعرفه هایی که قرار است در مسیرهای مشخص شده طبق بند (2) ماده (2) این موافقتنامه وضع گردد را به اطلاع مقامات هواپیمایی دو طرف متعاهد برساند. اطلاع توسط شرکتهای هواپیمایی دو طرف متعاهد حداکثر سی (30) روز پیش از تاریخ پیشنهادی لازم الاجرا شدن می تواند درخواست گردد. در موارد خاص، ممکن است اطلاع رسانی را کوتاهتر از میزان معمول مقرر تجویز نمود.
3 - بدون خدشه به قوانین حاکم رقابت و حمایت از مصرف کننده در هر طرف متعاهد، دخالت طرفهای متعاهد محدود به موارد زیر خواهد بود:
الف) حمایت از مصرف کنندگان در برابر نرخ هایی که به علت سوء استفاده از وضعیت حاکم به صورت غیرمتعارف بالا یا محدودکننده هستند
ب) حمایت از شرکتهای هواپیمایی در برابر نرخ هایی که به علت یارانه یا حمایت مستقیم یا غیرمستقیم به صورت غیرطبیعی پایین می باشند.
پ) حمایت از شرکتهای هواپیمایی در برابر نرخ هایی که به صورت غیرطبیعی پایین می باشند چنانچه نشانه ای از قصد حذف رقابت وجود داشته باشد.
4 - چنانچه مقامات هواپیمایی هر طرف متعاهد تشخیص دهند که یک تعرفه مشخص معیار تعریف شده در بند (1) را برآورده نمی کند و یا در دسته بندیهای تعیین شده در جزء های (الف)، (ب) و یا (پ) بند (3) قرار ندارد، اطلاعیه مستدل عدم رضایت خود را در اسرع وقت و در هر حالتی حداکثر30 روز پس از تاریخ اطلاعیه یا ثبت نرخ موردنظر به مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر و به شرکت هواپیمایی مورد بحث ارسال خواهند کرد. بعلاوه، می توانند در خصوص این موضوع درخواست مشورت با مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر را نمایند. مشورت مذکور باید ظرف مدت سی (30) روز از دریافت درخواست انجام پذیرد. بجز در موردی که مقامات هواپیمایی در خصوص عدم تصویب نرخ ها به صورت مکتوب به توافق رسیده باشند، نرخ ها تصویب شده قلمداد خواهند شد.
ماده 17
تصویب برنامه های پرواز
1 - تصویب برنامه های پرواز شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد توسط مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر می تواند درخواست گردد.
2 - در آن صورت، برنامه های پرواز حداقل سی (30) روز پیش از آغاز بهره برداری باید ارسال شود و به طور خاص جداول زمانی، تعداد خدمات، نوع هواپیما، وضعیت و تعداد صندلیهایی که قرار است در دسترس عموم قرار گیرند باید مشخص شود. در برخی موارد، این مدت سی (30) روزه را می توان به شرط توافق بین مقامات هواپیمایی دوطرف متعاهد کاهش داد.
3 - هر گونه تغییر در برنامه های پروازی مصوب شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد برای تصویب به مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر تسلیم خواهد گردید.
ماده 18
گذر
1 - مسافران و بار در گذر از سرزمین یک طرف متعاهد مشمول کنترل ساده خواهند بود.
2 - بار همراه و غیرهمراه در گذر از سرزمین یک طرف متعاهد از کلیه حقوق گمرکی، عوارض بازرسی و سایر عوارض و هزینه ها معاف خواهد بود.
ماده 19
آمار
مقامات هواپیمایی یک طرف متعاهد، بنابر درخواست، اعلامیه های آماری را خود یا از طریق شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده خود، به گونه ای که ممکن است به منظور بازنگری در بهره برداری از مسیرهای مورد توافق ضروری باشد، در اختیار مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر قرار خواهند داد.
ماده 20
مشاوره و اصلاح
1 - مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد، در فضای همکاری نزدیک، به منظور کسب اطمینان از اجرای رضایتبخش اصول و مفاد این موافقت نامه هر از چندگاهی که ضروری تلقی شود مشورت خواهند نمود. مشورت مذکور ظرف مدت شصت (60) روز از تاریخ دریافت درخواست مشاوره توسط یک طرف متعاهد آغاز خواهد شد.
2 - هر طرف متعاهد می تواند در هر زمان با هدف تفسیر مفاد این موافقتنامه یا هر گونه اصلاح یا تعدیل مفاد این موافقتنامه یا پیوست آن را که مطلوب بداند درخواست مشاوره با طرف متعاهد دیگر نماید. مشاوره مذکور می تواند بین مقامات هواپیمایی و از طریق گفتگو یا مکاتبه انجام پذیرد. این مشاوره ظرف مدت شصت (60) روز از تاریخ دریافت درخواست مشاوره توسط طرف متعاهد دیگر آغاز خواهد شد.
3 - اصلاح یا تعدیل این موافقتنامه، با توافق طبق مفاد بند 2 این ماده، در صورت اقتضا، پس از تایید تکمیل تشریفات داخلی مورد نیاز در هر طرف متعاهد، از طریق مجاری دیپلماتیک، به مورد اجرا نهاده خواهد شد.
ماده 21
حل و فصل اختلافات ها
1ـ هر گاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقت نامه بین طرفهای متعاهد اختلافی بروز نماید، طرفهای متعاهد در مرحله نخست اهتمام خواهند کرد که اختلاف را از طریق مذاکره مستقیم بین مقامات هواپیمایی طبق مفاد ماده (20) این موافقتنامه حل و فصل نمایند.
2ـ چنانچه مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد به توافق نرسند، اختلاف باید از طریق مشورت دیپلماتیک حل و فصل گردد. چنین مشورتی باید ظرف حداکثر مدت شصت (60) روز پس از تاریخ دریافت درخواست مشورت توسط طرف متعاهد دیگر آغاز گردد.
3ـ چنانچه طرفهای متعاهد طبق بندهای (1) و (2) این موافقتنامه در مورد حل و فصل اختلاف از طریق مذاکرات به نتیجه نرسند، می توانند با رعایت قوانین و مقررات مربوط خود، در خصوص ارجاع اختلاف جهت تصمیم گیری به شخص یا نهاد مورد توافق متقابل توافق نمایند یا با درخواست هر یک از طرف های متعاهد، آن را برای تصمیم گیری به هیئتی مرکب از سه داور ارجاع نمایند. در این صورت، هر طرف متعاهد نسبت به معرفی یک داور اقدام می کند و داور سوم، که تبعه هیچیک از دو طرف متعاهد نخواهد بود، توسط دو داور منتخب تعیین خواهد شد و بعنوان رئیس هیئت عمل خواهد نمود. هر یک از طرفهای متعاهد باید ظرف مدت شصت (60) روز از تاریخ وصول اطلاعیه توسط هر طرف متعاهد از طرف دیگر از طریق مجاری دیپلماتیک مبنی بر درخواست داوری اختلاف، اقدام به تعیین داور خود نماید. داور سوم باید ظرف مدت شصت (60) روز پس از تعیین دو داور اول تعیین گردد. چنانچه هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعیین نکند، یا چنانچه داور سوم ظرف مدت مذکور تعیین نگردد، رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری می تواند بنا به درخواست هر یک از طرفهای متعاهد، داور یا داوران را حسب مورد تعیین نماید.
در این صورت، داور سوم باید تابعیت کشوری را دارا باشد که در زمان انتخاب با طرفهای متعاهد روابط سیاسی دارد.
4ـ در مواردی که داور سوم باید توسط رئیس شورای سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری تعیین شود چنانچه رئیس شورای سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری از انجام وظیفه مذکور معذور یا تبعه یکی از طرفهای متعاهد باشد، انتصاب توسط معاون رئیس انجام خواهد شد، و چنانچه معاون رئیس نیز از انجام وظیفه مذکور معذور یا تبعه یکی از طرفهای متعاهد باشد، این انتصاب توسط عضو ارشد شورا که تابعیت هیچیک از طرفهای متعاهد را نداشته باشد، انجام خواهد شد.
5ـ هیئت داوری باید آزادانه آئین خود را تعیین نماید. مخارج داوران ملی باید توسط طرف متعاهد تعیین کننده آن، تقبل گردد. کلیه مخارج دیگر هیئت داوری به نسبت مساوی بین طرفهای متعاهد تقسیم خواهدگردید.
6ـ طرفهای متعاهد باید هر گونه تصمیم به موجب بند (3) این ماده را رعایت نمایند.
7ـ در هر صورت چنانچه یکی از طرفهای متعاهد، تصمیم به موجب بند (3) این ماده را رعایت ننماید و مادامی که اینگونه باشد، طرف متعاهد دیگر می تواند هر گونه حق یا امتیاز اعطا شده به موجب این موافقتنامه را محدود، رد یا فسخ نماید.
ماده 22
موافقتنامه های چند جانبه
چنانچه پس از لازم الاجرا شدن این موافقتنامه، دو طرف متعاهد مقید به موافقتنامه چند جانبه ای گردند که به موضوعات تحت پوشش این موافقتنامه می پردازد، مفاد موافقتنامه مذکور رجحان خواهد داشت. دو طرف متعاهد می توانند طبق ماده (20) این موافقتنامه به منظور تعیین میزان تاثیر این موافقتنامه توسط مفاد موافقتنامه چند جانبه مذکور و این که آیا این موافقتنامه برای در نظر گرفتن موافقتنامه چند جانبه مزبور باید بازنگری شود یا نشود، مشاوره نمایند.
ماده 23
فسخ
هر طرف متعاهد می تواند در هر زمان تصمیم خود را مبنی بر فسخ این موافقت نامه با ارائه اطلاعیه کتبی از طریق مجاری دیپلماتیک اعلام نماید. این اطلاعیه همزمان به سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری ارسال خواهد شد. در این صورت موافقتنامه دوازده (12) ماه پس از تاریخ اعلام دریافت اطلاعیه توسط طرف متعاهد دیگر فسخ خواهد شد، مگر آن که اطلاعیه فسخ پیش از انقضای این مدت با تراضی دوجانبه مسترد شود. هر گاه طرف متعاهد دیگر دریافت اطلاعیه فسخ را اعلام نکند، اطلاعیه مزبور پانزده (15) روز پس از تاریخی که آن سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری دریافت آن را تصدیق کند، دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده 24
ثبت
این موافقتنامه و هر گونه اصلاحیه آن نزد سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده 25
لازم الاجرا شدن
هر طرف متعاهد از طریق مجاری دیپلماتیک، تکمیل تشریفات قانون اساسی مورد نیاز برای اعتبار بخشیدن به این موافقتنامه را به آگاهی طرف متعاهد خواهد رساند و این موافقتنامه از نخستین روز دومین ماه پس از دریافت آخرین اطلاعیه مزبور لازم الاجرا خواهد شد.
این موافقتنامه جایگزین موافقتنامه پیشین مربوط به حمل و نقل هوایی بین ایران و فرانسه، امضا شده در تهران در 16 آبان 1352 (برابر با 7 نوامبر 1973) خواهد شد.
برای گواهی مراتب بالا، نمایندگان تام الاختیار امضا کننده زیر، که از طرف دولتهای متبوع خود مجاز می باشند، این موافقت نامه را امضا نمودند.
این موافقتنامه در تهران در یک مقدمه، بیست و پنج (25) ماده و یک پیوست در دو نسخه در ... هجری شمسی برابر با ... میلادی به زبانهای فارسی و فرانسوی تنظیم گردید که هر دو متن دارای اعتبار یکسان می باشند. در صورت اختلاف، هر دو نسخه فارسی و فرانسوی ملاک خواهند بود.
از طرف
دولت جمهوری اسلامی ایران
از طرف
دولت جمهوری فرانسه
پیوست
-جدول مسیر
1 - مسیری که قرار است توسط شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده جمهوری اسلامی ایران مورد بهره برداری قرار گیرد:
| از | نقاط واسط | به | نقاط ماوراء |
| هر نقطه در ایران | هر نقطه | هر نقطه در فرانسه | هر نقطه |
2 - مسیری که قرار است توسط شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده جمهوری فرانسه مورد بهره برداری قرار گیرد:
| از | نقاط واسط | به | نقاط ماوراء |
| هر نقطه در فرانسه | هر نقطه | هر نقطه در ایران | هر نقطه |
1 - هر نقطه واسط یا نقطه ماوراء بدون اعمال آزادی پنجم حقوق حمل و نقل می تواند توسط شرکت (های) هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد مورد بهره برداری قرار گیرد.
2 - از نقاط واسط و نقاط ماوراء در هر یک از مسیرهای مشخص شده می توان، به اختیار شرکتهای هواپیمایی تعیین شده، در هر پرواز یا کلیه پروازها صرفنظر نمود.
3 - شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد می توانند دو نقطه را در سرزمین طرف متعاهد دیگر بدون حق کران بَری (کابوتاژ) و حمل بدون توقف متصل نمایند (هم پایانه کردن)