هیات وزیران در جلسه مورخ 1/12/1375 بنا به پیشنهاد شماره 3022 مورخ 1/8/1375 ستاد اقامه نماز و با عنایت به توصیه های مقام معظم رهبری به ششمین اجلاس سراسری نماز، آیین نامه اقامه نماز را به شرح زیر تصویب نمود:

آیین نامه ترویج و توسعه فرهنگ نماز


مصوب 1375,12,01با اصلاحات و الحاقات بعدی

ماده 1 ـ کلیه وزارتخانه ها، دستگاهها، مؤسسات و شرکتهای دولتی، نهادهای عمومی و انقلاب اسلامی، شهرداریها، بانکها، مراکز آموزشی و پژوهشی و سازمانها و مؤسساتی که شمول مقررات عمومی در مورد آنها مستلزم ذکر نام است مشمول این آیین نامه می باشند.

ماده 2 ـ وزرا و یا بالاترین مقام اجرایی دستگاههای مشمول این آیین نامه متصدی اقامه نماز در دستگاه تحت نظر خود می باشند.

تبصره 1- وزرا و یا بالاترین مقام اجرایی دستگاههای مشمول این آیین نامه متصدی اقامه نماز در دستگاه تحت نظر خود می باشند.

تبصره ـ وزرا و یا بالاترین مقام اجرایی دستگاههای مشمول این آیین نامه می توانند یک نفر واجد شرایط (ترجیحاً یکی از معاونان خود) را به عنوان مسؤول پیگیری این آیین نامه در سطح وزارتخانه یا دستگاه تحت نظر خود تعیین نمایند و یا ستادی برای رسیدگی به امور مساجد و نمازخانه های واحدها و ادارات تابعه تشکیل دهند.

ماده 3 ـ با توجه به نظر مقام معظم رهبری، در کلیه دستگاههای مشمول این آیین نامه و واحدهای تابعه آنها در سراسر کشور، به منظور ادای فریضه نماز، حداکثر مدت (20) دقیقه زمان در وقت فضیلت و ترجیحاً بلافاصله پس از اذان در نظر گرفته شود تا امکان شرکت کلیه مدیران و کارکنان دستگاههای مزبور در مراسم نماز جماعت فراهم شود.

تبصره ـ در صورتی که به تشخیص وزیر و یا بالاترین مقام مسؤول دستگاه به لحاظ حساسیت شغلی شرکت همه کارکنان به صورت یکجا در نماز جماعت میسر نباشد، کارکنان با در نظر گرفتن مقتضیات محل کار، نماز خود را اقامه خواهند نمود.

ماده 4 ـ در کلیه دستگاههای مشمول این آیین نامه برای ایجاد امکان برگزاری نماز در وقت فضیلت آن، اقدامات زیر صورت گیرد:
الف ـ برنامه کلیه جلسات و اجتماعات و همچنین برنامه صرف غذای کارکنان حتی‌الامکان به گونه ای تنظیم شود که با وقت نماز تلاقی نداشته باشد و در هر حال با فرارسیدن وقت نماز، نماز اقامه شود.
ب ـ محل مناسب و آراسته ای که گنجایش آن متناسب با تعداد کارکنان و مراجعه کنندگان باشد به عنوان نمازخانه پیش بینی شود.

ماده 5 ـ در کلیه دستگاههای مشمول این آیین نامه به منظور ارتقای دانش و بینش کارکنان و خانواده آنها و مخاطبین دستگاه در مورد نماز و فلسفه و راز و رمز آن، اقدامات لازم از طریق برگزاری جشنواره ها، نمایشگاههای فرهنگی و هنری، مسابقات کتابخوانی و دوره های آموزشی و سایر روشهای مؤثر به صورت فراگیر به عمل آید.

ماده 6 ـ وزارت آموزش و پرورش موظف است به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، علاوه بر موارد فوق الذکر، اقدامات زیر را به عمل آورد:

الف ـ بخشی از مطالب جزوه های آموزشی مراکز پیش دبستانی به نماز اختصاص داده شود و خردسالان به صورت تشریحی و تصویری با نماز آشنا شوند.

ب ـ بخشی از مطالب کتب دروس دینی، معارف و بینش اسلامی دبستانها، مدارس راهنمایی، دبیرستانها، نهضت سوادآموزی، مراکز پیش دانشگاهی و مراکز تربیت معلم، متناسب با هر یک از گروههای سنی به نماز اختصاص داده شود و کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان با مفاهیم نماز آشنا شوند.

پ ـ کلیه معلمان، دبیران و اساتید مراکز آموزشی به روشهای مناسب با فلسفه نماز آشنا شده و شیوه های اثرگذاری بر دانش آموزان و دانشجویان را بیاموزند.

ت ـ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در برنامه ها و تولیدات آموزشی و تفریحی خود (اعم از کتب، جزوه ها، فیلمها و غیره) موضوع نماز را به طور جدی مطرح نموده و برای آن جایگاهی خاص قایل شوند.

ث ـ در کلیه مراکز آموزشی و پرورشی، محلی برای برگزاری نماز تعیین شود و فضای عمومی این مراکز همواره مشوق دانش آموزان و دانشجویان برای اقامه نماز و زنده نمودن فرهنگ نماز باشد.

ج ـ در طرحهای ساختمانهای جدید مراکز آموزشی و پرورشی، محل نمازخانه به صورت شاخص مورد نظر قرار گیرد.

چ ـ در اردوها، برنامه ها و جشنواره های آموزشی، فرهنگی، هنری و ورزشی، با فرارسیدن وقت نماز، نماز اقامه شود.

ح ـ برنامه ساعات درسی مراکز آموزشی به گونه ای تنظیم شود که با فرارسیدن وقت نماز، نماز اقامه شود.

خ ـ انجمن اولیا و مربیان در جلسات و برنامه های خود، والدین را نسبت به امر نماز فرزندان توجیه و تشویق نموده و نسبت به تشویق والدین برای ساخت نماز خانه در مدارس اقدام نمایند.

د ـ از شخصیتهای مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برای شرکت در مراسم نماز جماعت مراکز آموزشی و پرورشی دعوت به عمل آید.

ذ ـ بین مدارس و مساجد هم جوار آنها ارتباط برقرار شود و دانش آموزان برای شرکت در مراسم نماز جماعت و جمعه ترغیب شوند.

ر ـ در کتابخانه ها جایگاه ویژه ای برای کتب مربوط به نماز اختصاص یافته و نسبت به جمع آوری آثار منتشر شده در خصوص نماز اقدام شود تا در اختیار علاقمندان قرار گیرد.

ماده 7 ـ وزارتخانه های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظفند به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، اقدامات زیر را به عمل آورند:
الف ـ بخشی از مطالب کتب و جزوات آموزش معارف اسلامی به ذکر فلسفه و راز و رمزهای نماز اختصاص یابد.
ب ـ ساعات درسی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به گونه ای تنظیم شود که با فرارسیدن وقت نماز، نماز اقامه شود.
پ ـ بخشی از فعالیتهای پژوهشی و تألیف پایان نامه های دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته های ذی ربط به پژوهش پیرامومن نماز اختصاص یابد.
ت ـ در کلیه مراکز آموزشی، درمانی و بهداشتی و سایر واحدهای تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، محل مناسب و پاکیزه ای با گنجایش کافی برای برگزاری نماز اختصاص یافته و برای اقامه نماز توسط بیماران نیز تسهیلات لازم فراهم شود.
ث ـ سازمان بهزیستی کشور موظف است مدیران و مربیان مهدهای کودک را به روش های مناسب با فلسفه، آثار و احکام نماز آشنا نموده و بخشی از جزوه های آموزشی مهدهای کودک را به نماز اختصاص داده و به صورت تشریحی و تصویری خردسالان را با نماز آشنا سازند.

ماده 8 ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، اقدامات زیر به عمل آورد:
الف ـ آن دسته از فیلمها، نمایشها و فعالیتهای هنری اعم از شعر، نقاشی، سرود، مقاله، قصه، که به تعمیق و گسترش فرهنگ نماز پرداخته و بیانگر فلسفه نماز می باشند، مورد حمایت قرار گرفته و تسهیلات لازم در اختیار تولید کنندگان آنها قرار گیرد و بهترین آثار مورد تشویق واقع شوند.
ب ـ صاحبان مطبوعات و مجلات، شعرا، نویسندگان و ناشران ترغیب شوند که فرهنگ نماز را در آثار و نشریات خود مورد توجه قرارداده و به نشر و تعمیق آن در جامعه بپردازند.
پ ـ در کلیه کتابخانه های عمومی و تحت پوشش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جایگاه ویژه ای برای کتب نماز اختصاص یافته و آثار منتشر شده درباره نماز، جهت استفاده علاقمندان جمع آوری شود.
ت ـ درباره موضوع نماز، جشنواره ها و نمایشگاههای فرهنگی، هنری و مسابقات کتابخوانی برگزار شود.
ث ـ تدابیر لازم جهت پیش بینی محل مناسب و پاکیزه با امکانات لازم برای برگزاری نماز و نظافت و نگهداری آنها، در مهمانخانه ها (هتل ها) مهمانسراها و مهمان پذیرها، مراکز ایرانگردی و جهانگردی و بخصوص خوراک سراهای (رستورانهای) مستقر در جاده ها، اتخاذ شود.
ج ـ در طرحهای جدید ساختمانی مهمانخانه ها (هتل ها)، مهمانسراها، مهمان پذیرها، مراکز ایرانگردی و جهانگردی، نمایشگاهها و مراکز فرهنگی، هنری و گنجینه ها (موزه ها) فضای لازم برای مسجد یا نمازخانه به صورت شاخص پیش بینی شود.
چ ـ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با انجام مطالعات بین المللی در مورد نماز، ابتکارات و خلاقیتهای موجود در سایر کشورهای مسلمان درباره نماز را جمع آوری نموده و فرهنگ اقامه نماز را در سطح جهان با تهیه و ارسال کتاب، نوار، فیلم و جزوه های متناسب به هر کشور ترویج نماید.

ماده 9 (اصلاحی 16/09/1376)ـ سازمان تبلیغات اسلامی به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، نسبت به تأمین نیروی انسانی (امام جماعت) مورد نیاز برای اقامه نماز جماعت در مساجد و نمازخانه های دستگاههای اجرایی برنامه ریزی لازم را به عمل خواهد آورد. هزینه های مربوط به اجرای این ماده از محل اعتبارات دستگاههای اجرایی پرداخت می شود.

تبصره - مفاد این ماده در دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی و بیمارستان‌ های آموزشی و واحدهای وابسته به آنها توسط دفاتر نمایندگی مقام معظم ‌رهبری در دانشگاهها اجرا خواهد شد.

ماده 10 ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است به منظور ترویج فرهنگ اقامه نماز، اقدامات زیر را به عمل آورد:
الف ـ برنامه های مناسب و مستمر جهت آموزش احکام و فلسفه نماز برای گروههای مختلف سنی به خصوص کودکان و نوجوانان تهیه و پخش شود و با بیان هنری، فرهنگ اقامه نماز به طور مستقیم و غیر مستقیم ترویج شود.
ب ـ در فیلمها و مجموعه های نمایشی (سریالها)، در جاهایی که اقامه نماز به عنوان جزیی از فرهنگ عمومی جامعه مطرح می شود، اقامه نماز توسط شخصیتهای مثبت فیلم به نمایش درآید.
پ ـ جلوه هایی از نماز نوجوانان به نمایش در آید.
ت ـ برنامه های مناسب و ابتکاری با موضوع نماز تهیه و پخش و نسبت به معرفی نمایش ها و فعالیتهای هنری در این خصوص اقدام شود.

ماده 11 ـ وزارت راه و ترابری موظف است به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، اقدامات زیر را به عمل آورد:
الف ـ برنامه حرکت قطارها و حتی المقدور پرواز هواپیماها به گونه ای تنظیم شود که امکان اقامه نماز برای مسافران فراهم باشد.
ب ـ در کلیه جاده ها علایم و تابلوهای مربوط به مساجد بین راهی به صورت زیبا و مناسب تهیه و نصب شود.

ماده 12 ـ وزارت نفت طرح احداث نمازخانه در کنار جایگاههای سوخت رسانی بین راهی را تکمیل نموده و توسعه بخشد.

ماده 13 ـ سازمان تربیت بدنی موظف است به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، اقدامات زیر را به عمل آورد:
الف- یکی از معاونان سازمان تربیت بدنی با حفظ سمت، مسؤولیت اقامه نماز در ورزشگاهها را عهده دار شود.
ب ـ در اردوها و برنامه های آموزشی و تمرینات، ورزشکاران با فرهنگ نماز آشنا شوند.
پ ـ در اردوها، مسابقات و تمرینات داخلی و خارجی، با فرا رسیدن وقت نماز، نماز اقامه شود.
ت ـ در ورزشگاهها جهت اقامه نماز توسط تماشا کنان تسهیلات لازم فراهم شود.

ماده 14 ـ سازمان امور اداری و استخدامی کشور موظف است به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، اقدامات زیر را به عمل آورد:
الف ـ در نظام گزینش و ارزیابی عملکرد مدیران و کارکنان دولت، میزان پایبندی آنان به اقامه نماز، به عنوان یکی از معیارهای ارزیابی افراد منظور شود.
ب ـ در دوره های توجیهی بدو استخدام کارکنان دستگاههای دولتی و سایر دوره های آموزشی مرکز آموزش مدیریت دولتی نسبت به تعلیم فلسفه نماز به کارگزاران دولت اقدام شود.

ماده 15 ـ وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت و تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظفند به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، تدابیر لازم را برای تحقق موارد زیر اتخاذ نماید:
الف ـ در کلیه کارخانه ها، مؤسسات، شرکتها و واحدهای تابعه وزارتخانه های فوق الذکر، محل مناسب و پاکیزه برای اقامه نماز با گنجایش کافی متناسب با تعداد کارگران و کارکنان هر واحد، تعیین و تجیهز شود.
ب ـ برنامه ساعات کار کارگران به گونه ای تنظیم شود که با وقت نماز تداخل نداشته باشد و در صورتی که تداخل اجتناب ناپذیر باشد، کارگران به صورت نوبتی در مراسم اقامه نماز شرکت نمایند.
پ ـ در کلیه کارخانه ها، مؤسسات، شرکتها و واحدهای تابعه وزارتخانه های فوق الذکر برنامه های مناسب جهت ارائه آموزش نماز و فلسفه آن به کارکنان و کارگران و خانواده های آنها اجرا شده و ضوابط و اقدامات تشویقی لازم به منظور ترویج فرهنگ اقامه نماز پیش بینی شود.
ت- تمهیدات و اقدامات لازم را برای ترغیب و تشویق بازارها و صنوف جهت برگزاری نماز جماعت در اول وقت به عمل آورند.

ماده 16- سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری موظف است اقدامات ذیل را به عمل آورد:
الف- تدابیر لازم جهت پیش بینی محل مناسب و پاکیزه با امکانات لازم برای برگزاری نماز و نظافت و نگهداری آنها، در مهمانخانه ها (هتل ها)، مهمانسراها و مهمان پذیرها، مراکز ایرانگردی و جهانگردی و به ویژه خوراک سراهای (رستوران های) مستقر در جاده ها، اتخاذ می شود.
ب- در طرح های جدید ساختمانی، مهمانخانه ها (هتل ها)، مهمانسراها، مهمان پذیرها، مراکز ایرانگردی و جهانگردی، نمایشگاه ها و مراکز فرهنگی، هنری و گنجینه ها (موزه ها) فضای لازم برای مسجد یا نمازخانه به صورت شاخص پیش بینی شود.

ماده 17 ـ سازمان برنامه و بودجه موظف است به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، اقدامات زیر را به عمل آورد:
الف ـ تأمین اعتبار خاص در بودجه جاری کلیه دستگاههای اجرایی کشور جهت تأمین مخارج جاری مساجد، نمازخانه ها، وضوخانه ها و سرویسهای بهداشتی در واحدهای تحت پوشش آنها.
ب ـ اعطای مجوز لازم به کلیه دستگاههای اجرایی کشور جهت استفاده از اعتبار مربوط به آموزش کارکنان در زمینه ارایه آموزش نماز و ترویج فرهنگ نماز.
پ ـ تأمین اعتبار خاص جهت وزارتخانه های آموزش و پرورش، فرهنگ و آموزش عالی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان تربیت بدنی جهت اجرای برنامه های پیش بینی شده در این آیین نامه برای وزارتخانه های مزبور در زمینه ترویج فرهنگ نماز.
ت ـ تأمین اعتبار خاص جهت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی جهت استفاده از ابزار هنر در امر ترویج نماز.
ث ـ تأمین اعتبار خاص برای وزارتخانه های راه و ترابری و فرهنگ و ارشاد اسلامی جهت احداث، تجهیز و نگهداری مساجد و نمازخانه های واقع در جاده ها، پایانه ها، مبادی ورودی کشور و خوراک سراهای (رستورانهای) بین راهی و وضوخانه ها و سرویسهای بهداشتی آنها.
ج ـ تأمین اعتبار لازم برای سایر دستگاههای اجرایی کشور جهت اجرای برنامه های پیش بینی شده در این آیین نامه.

ماده 18 ـ سازمان اوقاف و امور خیریه موظف است در حدود مقررات خود تسهیلات لازم را برای توسعه و تعمیق فرهنگ نماز به عمل آورد و از طریق برگزاری مسابقات و کلاسهای مربوط، تشویق و تبلیغ لازم را اعمال نماید.

ماده 19- وزارت کشور موظف است تسهیلات و زمینه های مناسب برای ترویج و توسعه فرهنگ اقامه نماز در سطح استان ها را فراهم کرده و حمایت های مادی و معنوی لازم را از تشکل های مردم نهاد که با موضوع اقامه نماز فعالیت می کنند (نماز یاوران) به عمل آورد.

ماده 20- بالاترین مقام مسئول دستگاه های موضوع ماده (1) موظفند همه ساله گزارش عملکرد سالیانه دستگاه مربوط را جهت نظارت و ارزیابی از طریق استاد اقامه نماز به هیئت وزیران ارایه کنند.

معاون اول رییس جمهور ـ حسن حبیبی