آئین‌نامه اجرائی قانون بیمه بیکاری
مصوب 1366,07,28با اصلاحات و الحاقات بعدی

هیئت وزیران در جلسه مورخ 28/7/1366 بنا به درخواست مشترک وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی و باستناد ماده 15 قانون بیمه بیکاری‌مصوب 24/3/1366 مجلس شورای اسلامی، آئین‌نامه اجرائی قانون بیمه بیکاری را بشرح زیر تصویب نمودند:

‌آئین‌نامه اجرائی قانون بیمه بیکاری

ماده 1
‌کلیه کارفرمایان، کارگاهها، مؤسسات تولیدی، خدماتی، صنعتی و کشاورزی که دارای کارکنان مشمول قانون
تأمین اجتماعی میباشند و بهرنحو از امکانات‌دولتی مانند ارز، انرژی، مواد اولیه و اعتبارات بانکی استفاده
مینمایند، در قبال کارکنان مزبور موظف به اجرای این آئین‌نامه میباشند.

ماده 2
‌هر گونه تغییر و تبدیل و بازسازی خط تولید و جابجائی ماشین‌الات که به منظور کاهش وابستگی و بهینه کردن
تولید در اجرای سیاستهای اقتصادی دولت‌صورت گیرد تغییر ساختار اقتصادی تلقی میگردد.

تبصره (الحاقی 10/04/1368)ـ آندسته از واحدهای تولیدی و صنعتی مشمول قانون بیمه بیکاری که بدلیل عدم تخصیص سهمیه ارزی کافی و کمبود مواد اولیه، ارزش تولیداتشان‌در سال 1366 و بعد از آن کمتر از 50% میزان سال 1364 می‌باشد و کارگاه با بیکاری موقت و کاهش شدید ساعت کار مواجه شده باشد.
‌در صورت اعلام نیاز و درخواست، با تائید و موافقت وزارت کار و امور اجتماعی میتوانند برای ایام بیکاری به تعداد کارگران بیکار شده از صندوق بیمه بیکاری ‌مستمری بیمه بیکاری دریافت نمایند.

ماده 3
‌شمول تدریحی مقررات قانون بیمه بیکاری نسبت به کارگران موضوع تبصره 2 ماده 2 قانون مذکور بر طبق
پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین‌اجتماعی مشترکاً یا منفرداً و تصویب هیأت وزیران خواهد
بود.

تبصره

‌تشخیص کارگران فصلی اعم از مشمولین قانون کار و قانون کار کشاورزی در مواقع بروز اختلاف بین سازمان
تأمین اجتماعی و کارفرما بعهده وزارت کار و امور‌اجتماعی میباشد.

ماده 4
‌در صورت بروز اختلاف بین سازمان تأمین اجتماعی و کارفرما در خصوص شمول یا عدم شمول قانون بیمه بیکاری نسبت به کارکنان صنایع، کارخانجات و‌کارگاههای موضوع تبصره 2 ماده 2 قانون بیمه بیکاری، نظر وزارت کار و اموراجتماعی لازم‌الرعایه خواهد بود.

ماده 5
‌کلیه کارفرمایانیکه درصدد تغییر ساختار اقتصادی واحد خود میباشند بایستی طرح کامل زمان‌بندی شده خود
را به همراه فهرست مشخصات کارکنانیکه موقتاً‌ بیکار میشوند با ذکر مدت بیکاری به دبیرخانه شورایعالی
کار (‌وزارت کار و امور اجتماعی) ارائه نمایند شورایعالی کار حداکثر ظرف مدت 3 ماه از تاریخ‌دریافت طرح کامل ساختار اقتصادی واحد مربوط نظر خود را نسبت به کارکنان فوق و مدت بیکاری اعلام خواهد شد.

ماده 6

‌واحدهای مشمول مکلفند کمیته‌ای مرکب از نمایندگان کارفرما و شورای اسلامی کار طبق دستورالعمل وزارت
کار و امور اجتماعی تشکیل دهند. این کمیته علل‌بیکاری کارگران را مورد بررسی قرار داده و نظریه خود را مبنی بر بیکاری بدون میل و اراده و استحقاق برخورداری از مزایای بیمه بیکاری به واحد کار و امور‌اجتماعی محل اعلام خواهد داشت.

تبصره 1
‌در صورت فقدان شورای اسلامی کار و یا انجمن صنفی و یا عدم توافق در انتخاب نمانیده قانون کارگران در
شورای کارگاه و یا نمانیده منتخب کارگران واحد کار‌و امور اجتماعی محل اظهارنظر خواهد نمود.

تبصره 2
‌در موارد اختلاف بین کارفرما و شورای اسلامی کار در خصوص معرفی فرد بیکار، طرفین موظفند دلائل خود را ظرف مدت یکهفته جهت بررسی و اظهارنظر‌به وزارت کار و امور اجتماعی ارائه نمایند.

تبصره 3

‌انجمن صنفی موضوع تبصره 2 ماده 4 قانون بیمه بیکاری، به تشکل کارگری اطلاق میشود که بمنظور حفظ و
حمایت حقوق و منافع صنفی کارگران عضو‌ایجاد میشود.

ماده 7
‌کارفرمایان مکلفند نسبت به پرداخت حق بیمه بیکاری مشمولین قانون بیکاری بترتیب مذکور در ماده 39 قانون
تأمین اجتماعی همراه با حق بیمه تعیین شده در‌قانون اخیرالذکر سازمان تأمین اجتماعی از تاریخ 6/5/1366
اقدام نمایند.

تبصره

‌کلیه کارفرمایانیکه موضوع این آئین‌نامه، مکلفند نسبت به پرداخت حق بیمه بیکاری به همان میزان حقوق و مزایا
مشمول کسر حق بیمه موضوع قانون تأمین‌اجتماعی اقدام نمایند.

ماده 8
‌در مورد بیمه شده‌گانیکه از تاریخ 25/3/1366 بیکار و سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری آنان کمتر از ششماه میباشد کسری مدت پرداخت حق بیمه بیکاری تا‌شش ماه بر اساس آخرین حقوق و مزایای مبنای کسر حق
بیمه توسط کارفرما بطور یکجا به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت میشود.

ماده 9
‌واحدهای کار و امور اجتماعی موظفند حداکثر ظرف مدت 10 روز پس از اطلاع از بیکاری کارگر با رعایت مقررات بند ب ماده 6 قانون بیمه بیکاری، نسبت به‌بیکاری غیر ارادی اظهار نظر وی را بسازمان تأمین اجتماعی معرفی خواهند نمود. شعبات سازمان تأمین اجتماعی موظفند حداکثر 10 روز پس از معرفی فرد‌بیکار از طرف واحد کار و امور اجتماعی در صورت احراز شرایط مندرج در ماده 6 قانون بیمه بیکاری نسبت به برقراری مقرری ایام بیکاری اقدام نمایند.

ماده 10
‌آندسته از بیمه‌شدگانیکه از سال 1365 تا تاریخ 24/3/1366 مشخصاً برخلاف میل و اراده خود بیکار شده و در
دوره مذکور مدتی نزد سازمان تأمین اجتماعی‌بیمه بوده‌اند و در واحدهای کار و امور اجتماعی طرح شکایت نموده باشند، بدون توجه بسابقه پرداخت حق بیمه از مقررات ایام بیکاری برخوردار خواهند شد‌مشروط بر اینکه در
تاریخ تقاضا نیز بیکار باشند.

ماده 11
‌وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مکلف است خدمات درمانی موضوع تبصره 2 ماده 7 قانون بیمه بیکاری را در طول مدت دریافت مقرری ایام‌بیکاری بطور رایگان به بیمه شده بیکار و افراد تحت تکفل وی ارائه
نماید.

ماده 12

‌مبنای محاسبه برای حمایتهای موضوع قانون تأمین اجتماعی در زمان دریافت مقرری ایام بیکاری همام مبنای
محاسبه زمان اشتغال بیمه‌شدگان بیکار خواهد بود.

ماده 13


مجموع مدت پرداخت مقرری ایام بیکاری در طول اجرای آزمایش قانون بیمه بیکاری از دو سال برای بیمه شده متأهل یا متکفل و یکسال برای بیمه‌شده مجرد تجاوز نخواهد کرد.

تبصره 1

‌در مورد بیمه شدگان بیکار مجردی که در حین دریافت مقرری ایام بیکاری ازوداج نمایند مدت مذکور در این ماده
مجموعاً به 2 سال افزایش و میزان مقرری ایام‌بیکاری با توجه به بند ب ماده 7 قانون بیمه بیکاری از تاریخ ازدواج مجدداً محاسبه و برقرار خواهد گردید.

تبصره 2
‌در صورتیکه در طول مدت دریافت مقرری ایام بیکاری در تعداد افراد تحت تکفل بیمه شده تغییراتی حاصل شود
میزان مقرری وی طبق مقررات بند ب ماده 7‌قانون بیمه بیکاری محاسبه و پرداخت خواهد شد. بیمه شده مکلف
است تغییرات حاصله در تعداد افراد تحت تکفل خود را به شعبه پرداخت‌کننده مقرری ایام‌بیکاری کتباً اطلاع دهد و
مراتب در شناسنامه کار بیمه شده ثبت گردد.

ماده 14
‌بیکارانیکه در زمان دریافت مقرری ایام بیکاری به شغل یا مشاغلی گمارده شده‌اند که میزان حقوق و مزایای آن
کمتر از مقرری ایام بیکاری باشد مابه‌التفاوت‌حقوق و مزایای دریافتی بیمه شده و مقرری ایام بیکاری توسط
سازمان تأمین اجتماعی پرداخت خواهد شد مشروط بر آنکه مراتب به تأیید وزارت کار و امور‌اجتماعی برسد. در
اینگونه موارد، اشتغال بکار بیمه شده توسط وزارت کار و امور اجتماعی به اطلاع سازمان تأمین اجتماعی
خواهد رسید.

تبصره 1
‌مابه‌التفاوت حقوق و مزایای دریافتی در زمان اشتغال مجدد با مستمری موضوع این ماده مشمول کسر حق بیمه
نمیباشد.

تبصره 2
‌بهر حال مجموع دریافتی مستمری ‌بگیر به اضافه دریافت اینگونه شاغلین نباید از میزان مستمری بیکاران
مشمول این قانون کمتر باشد.

ماده 15
‌دریافت‌کننده مقرری ایام بیکاری در صورت اشتغال مکلف است حداکثر ظرف مدت 15 روز از تاریخ اشتغال مجدد مراتب را بواحد کار و امور اجتماعی محل‌و نیز شعبه پرداخت‌کننده مقرری ایام بیکاران کتباً اعلام نماید.

ماده 16
‌واحدهای کار و امور اجتماعی مکلفند مشخصات بیمه‌شدگان بیکار را که بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌های
کارآموزی یا سوادآموزی امتناع و یا از قبول‌شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری میورزند، با
ذکر تاریخ امتناع یا خودداری بسازمان تأ‌مین اجتماعی اعلام دارند سازمان تأمین‌اجتماعی موظف به قطع مقرری ایام بیکاری از تاریخ امتناع یا خودداری آنان میباشد.

ماده 17
‌چنانچه سازمان تأمین اجتماعی بنحوی از انحاء از اشتغال به کار بیمه شده مطلع گردد موظف است مقرری ایام
بیکاری را قطع و مراتب را به وزارت کار و امور‌اجتماعی اعلام نماید. واحدهای کالا و امور اجتماعی نیز مکلفند در صورت اعلام اطلاع از اشتغال بکار بیمه شده مراتب را به سازمان تأمین اجتماعی جهت‌قطع ایام بیکاری اعلام دارند.

ماده 18
‌مقری ایام بیکاری بیمه‌شدگانیکه با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی بکار اعاده میگردند قطع و این قبیل افرادمکلفند مقرری دریافتی در دوران مزبور را طبق اعلام‌سازمان حداکثر ظرف مدت 15 روز بسازمان مسترد نمایند.
همچنین کافرمایان و بیمه‌شدگان موضوع این ماده مکلفند مراتب اعاده بکار را بسازمان تأمین‌اجتماع اطلاع
دهند.

تبصره 1
‌کارفرمایان این قبیل بیمه‌شدگان مکلفند حق بیمه موضوع قانون تأمین اجتماعی و قانون بیمه بیکاری مربوط به
ایام بلاتکلیفی را طبق ضوابط مقرر بسازمان‌تأمین اجتماعی پرداخت نمایند.

تبصره 2
‌سازمان تأمین اجتماعی مکلف است 3 درصد سهم دولت موضوع تبصره 2 ماده 5 قانون بیمه بیکاری بابت این
قبیل بیمه‌شدگان را محاسبه و از حساب بدهی‌دولت کسر نماید.

ماده 19
‌در مواردیکه بیمه‌شده بیکار تحت هر عنوان من‌غیرالحق مبالغی را از صندوق بیمه بیکاری دریافت نموده باشد
ملزم به بازپرداخت وجوه دریافتی خواهد بود.

تبصره

‌سازمان تأمین اجتماعی بطرق قانونی نسبت به وصول وجوه موضوع این ماده اقدام مینماید.

ماده 20
‌مراکز خدمات اشتغال مکلفند نسبت به تأمین و معرفی نیروی کار مورد نیازمحلهای خالی شغل که از طرف مراجع مذکور در ماده 9 قانون بیمه بیکاری به آنان اعلام شده است اقدام نمایند .
دهند.

ماده 21
‌کلیه وزارتخانه‌ها و سازمانهای دولتی که بنحوی از انحاء پروانه‌های کسب و کار موافقت اصولی و تأ‌سیس
واحدهای صنعتی، کشاورزی، خدمات فنی را‌صادر مینمایند. مکلفند اطلاعات مربوط به فرصتهای اشتغال و
زمینه‌های سرمایه‌گذاری و شرایط مربوط به پروانه کسب و کار یا موافقت اصولی را به منظور‌تأمین نیروی کار
مورد نیاز در اختیار مراکز خدمات اشتغال قرار دهند.

تبصره

‌مراکز خدمات اشتغال از میان افراد بیکار مشمول این قانون داوطلبین واجد شرایط را جهت دریافت پروانه کسب و کار و موافقت اصولی بدستگاههای ذیربط‌ معرفی مینمایند.

ماده 23
‌در اجرای تبصره 1 ماده 9 قانون بیمه بیکاری کلیه دستگاههای اجرائی مکلفند طرح‌های صنعتی، کشاروزی و
خدمات فنی مشخصی را جهت اشتغال بکار‌مشمولین قانون بیمه بیکاری در هر سال تهیه و در بودجه کشور
منظور نمایند.

تبصره

‌دستگاههای اجرائی مکلفند نیروی انسانی مورد نیاز طرحهای مزبور را در صورت معرفی از مراکز خدمات
اشتغال تأمین نمایند.

ماده 24
‌مدت اجرای آزمایشی قانون بیمه بیکاری از تاریخ 6/5/1366 سه سال میباشد ولکن پرداخت مقرری ایام بیکاری
به بیکاران مشمول با رعایت ماده 13 این‌آئین‌نامه کماکان ادامه خواهد یافت.

ماده 25

‌در پایان دوره آزمایشی بدهی دولت موضوع ماده 12 و تبصره 2 ماده 5 قانون بیمه بیکاری توسط سازمان تأمین
اجتماعی محاسبه و به دولت اعلام و دولت‌مکلف است بدهیهای اعلام شده را در اولین بودجه عمومی کشور
منظوره نموده و وزارت امور اقتصادی و دارائی موظف است نسبت به پرداخت آن اقدام‌نماید. تسویه حساب
نهائی دولت و سازمان تأمین اجتماعی پس از اتمام دوره اجرائی طرح خواهد بود.

ماده 26
‌نحوه و چگونگی نگهداری حسابهای درآمد و هزینه قانون بیمه بیکاری بر اساس دستورالعملی خواهد بود که
توسط سازمان تأمین اجتماعی تهیه و به اجرا‌درخواهد آمد.

میرحسین موسوی - نخست‌وزیر