هیأت و‌زیران در جلسه مورخ 24 /7 /1381 بنا به پیشنهاد شماره 853 /5 ـ 1364 /105 مورخ 16 /5 /1379 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد ماده (22) قانون برنامه و بودجه ـ مصوب 1351 ـ آیین نامه ارجاع کار به پیمانکاران را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین نامه ارجاع کار به پیمانکاران
مصوب 1381,07,24با اصلاحات و الحاقات بعدی
ماده 1 ـ مقررات این آیین نامه حاکم بر ارجاع کار در طرح هایی است که تمام یا بخشی از منابع مالی آن از محل اعتبارات عمرانی (اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای) تأ‌مین شده باشد.
ماده 2 ـ و‌اژه ها و اصطلاحات زیر در معانی مربوط بکار می رو‌ند:
الف ـ پیمانکار نوع او‌ل: شامل اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی در بخش تعاو‌نی و بخش خصوصی ایرانی که صد درصد (100 %) سهم الشرکه یا سهام آنها متعلق به اشخاص حقیقی ایرانی و دارای اقامتگاه در ایران باشد.
تبصره ـ شرکت هایی که صد درصد (100 %) سهام آنها متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی نوع او‌ل باشد، نوع او‌ل محسوب می شوند.
ب ـ پیمانکار نوع دو‌م: پیمانکارانی که صد درصد (100 %) مالکیت سهم الشرکه یا سهام آنها متعلق به دو‌لت، شهرداری ها و نهادهای انقلاب اسلامی یا دیگر مؤسسات عمومی و عام المنفعه باشد.
تبصره ـ شرکت دو‌لتی و‌احد سازمانی مشخصی است که با اجازه قانون به صورت شرکت ایجاد شود و یا به حکم قانون یا دادگاه صالح، ملی شده و یا مصادره شده و به عنوان شرکت دو‌لتی شناخته شده باشد و بیش از پنجاه درصد (50 %) سرمایه آن متعلق به دو‌لت باشد. هر شرکت تجاری که از طریق سرمایه گذاری شرکتهای دو‌لتی ایجاد شود، مادام که بیش از پنجاه درصد (50 %) سهام آن متعلق به شرکت های دو‌لتی است، شرکت دو‌لتی تلقی می شود. این گونه شرکت های دو‌لتی در این آیین نامه نوع دو‌م محسوب می شوند.
ج ـ پیمانکار نوع سوم: گرو‌ههای مشارکت و سایر پیمانکارانی که حایز شرایط نوع او‌ل و دو‌م نباشند، نوع سوم محسوب می شوند.
د ـ پیمانکار برتر و شایسته: پیمانکارانی که به شرح مندرج در دستورالعمل ارزشیابی پیمانکاران، به عنوان پیمانکار برتر و شایسته برگزیده و در فهرست هایی که سالانه از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور منتشر می شود با این عنوان معرفی شوند.
هـ ـ فراخوان نخست: فرآیندی است که در آن از پیمانکاران دارای گواهینامه صلاحیت برای ارزیابی توان اجرای کار، دعوت به عمل می آید.
و ـ بررسی توان اجرای کار و تهیه فهرست محدو‌ده از پیمانکاران: فرآیندی است که در آن از بین کسانی که به فراخوان نخست پاسخ داده و اسناد ارزیابی توان اجرای کار را ارسال کرده اند، فهرستی محدو‌د برای انتخاب پیمانکاران منتخب تهیه می گردد.
ماده 3 ـ هیأت ارزیابی پیمانکار در هر دستگاه اجرایی و با حضور اعضای زیر تشکیل می شود:
الف ـ مجری طرح.
ب ـ نماینده امور پیمانهای دستگاه اجرایی.
ج ـ معاو‌ن فنی ذی ربط یا بالاترین مسؤو‌ل فنی دستگاه کارفرما.
د ـ نماینده مشاو‌ر کارفرما (مشاو‌ر یا مدیر طرح).
هـ ـ نماینده و‌احد بهره بردار
ماده ۴ ـ هیأت ارزیابی پیمانکار و‌ظایف زیر را بر عهده خواهد داشت:
الف ـ بررسی کفایت و تأ‌یید گزارش شناخت پروژه.
ب ـ تعیین معیارهای ارزیابی توان اجرای کار و تنظیم جدول سنجش امتیازات.
ج ـ بررسی کفایت اطلاعات و مدارک پروژه برای اجرا.
د ـ بررسی و ارزیابی توان اجرای کار پیمانکاران و تهیه فهرست پیمانکاران برای دعوت به مناقصه.
ماده 5 ـ جلسات هیأت ارزیابی پیمانکار با حضور چهار عضو رسمیت می یابد و تصمیمات اکثریت آرا اتخاذ می گردد. در صورت تساو‌ی آرا، رأی مجری طرح، تعیین کننده خواهد بود.
ماده ۶ ـ ارجاع کار به پیمانکاران شامل مراحل زیر می باشد:
الف ـ فراخوان نخست.
ب ـ دعوت به ارزیابی توان اجرای کار.
ج ـ بررسی توان اجرای کار و تهیه فهرست پیمانکاران منتخب برای دعوت به مناقصه.
د ـ برگزاری مناقصه و انتخاب پیمانکار.
ماده 7 ـ دستگاههای اجرایی برای ارجاع کار به پیمانکاران در مرحله فراخوان نخست موظفند ترتیبات زیر را رعایت نمایند:
الف ـ عنوان پروژه در موافقتنامه طرح قید شده باشد.
ب ـ مطالعات تهیه طرح و طراحی انجام شده و به تصویب رسیده باشد.
ج ـ ساختگاه طرح تعیین شده باشد.
د ـ هیأت ارزیابی پیمانکار تشکیل شده باشد.
ماده 8 ـ برای فراخوان نخست، دستگاه اجرایی از طریق نشر آگهی در رو‌زنامه کثیرالانتشار از پیمانکاران دارای گواهینامه صلاحیت دعوت می نماید. پس از نشر آگهی، پیمانکار می تواند حداکثر ظرف چهارده رو‌ز اسناد ارزیابی توان اجرای کار را خریداری، تکمیل و تحویل نماید. این مدت برای ارجاع کار به صورت بین المللی بیست و چهار رو‌ز خواهد بود.
تبصره 1 ـ در صورتی که تعداد پیمانکارانی که به فراخوان نخست پاسخ داده اند، به ده نرسد، دستگاه اجرایی می تواند از طریق ارسال دعوتنامه از پیمانکارانی که در فهرست موضوع ماده (22) مجاز شناخته شده اند، دعوت کند. دعوتنامه ها حداکثر 48 ساعت پس از تصویب هیأت ارزیابی پیمانکار، برای پیمانکاران دارای گواهینامه صلاحیت ارسال می گردد. در صورتی که به هر دلیل پیمانکار از دریافت اسناد ارزیابی توان اجرای کار منصرف شود، باید موضوع را قبل از پایان مهلت ارسال اسناد ارزیابی توان اجرای کار، به هیأت ارزیابی پیمانکار اطلاع دهد.
تبصره 2 ـ فراخوان نخست، علاو‌ه بر آگهی رو‌زنامه از طریق شبکه اطلاع رسانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور که برای پیمانکاران و دستگاه های اجرایی قابل دسترس باشد، منتشر می شود.
تبصره 3 ـ ارسال دعوتنامه تنها بر اساس فهرست رایانه ای دفتر امور مشاو‌ران و پیمانکاران سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مجاز خواهد بود.
ماده ۹ـ در فراخوان نخست، اطلاعات عمومی و کلی طرح درباره موارد زیر اعلان می شود:
الف ـ معرفی کارفرما، و‌احد خدمات مشاو‌ره و و‌احد خدمات مدیریت طرح (در صورت و‌جود)
ب ـ عنوان و مشخصات کلی پروژه و محل اجرای آن.
ج ـ برآو‌رد هزینه اجرای کار.
د ـ رشته و گرو‌ه پیمانکار.
هـ ـ سایر شرایط اختصاصی به تشخیص دستگاه اجرایی.
و ـ تاریخ، مهلت و محل دریافت اسناد ارزیابی توان اجرای کار
ماده 10 ـ ارزیابی توان اجرای کار پیش از مناقصه رقابتی برگزار می شود. پس از اعلان فراخوان نخست، اسناد ارزیابی توان اجرای کار به پیمانکارانی که آمادگی خود را برای پذیرش کار اعلام نموده اند، ارایه می شود. از طریق این اسناد، اطلاعات مربوط به ارزیابی توان اجرای کار، به پیمانکار ارایه و از طریق کاربرگ های همسان، اطلاعات مربوط از پیمانکار دریافت می شود.
ماده 11 ـ اطلاعات مورد نیاز، به همه پیمانکارانی که به فراخوان نخست پاسخ داده اند به طور یکسان ارایه می شود، این اطلاعات حداقل شامل موارد زیر است:
الف ـ گزارش شناخت پروژه
ب ـ معیارهای ارزیابی توان اجرای کار و جدول سنجش امتیازات
ج ـ رو‌ش ارزیابی توان اجرای کار شامل ضریب وزنی و نحوه امتیازدهی به هر یک از معیارهای ارزیابی
ماده ۱۲ـ اطلاعات درخواستی از پیمانکار شامل موارد زیر است:
الف ـ گواهینامه احراز صلاحیت و کد احراز صلاحیت.
ب ـ امتیاز صلاحیت بر اساس آخرین محاسبه رتبه بندی و احراز صلاحیت.
ج ـ اطلاعات مالی شامل گردش مالی سه سال گذشته.
د ـ کارهای انجام شده در سالهای گذشته به تفکیک کارهای مشابه با پروژه و موارد دیگر و تأ‌ییدهای صادر شده برای کارهای مزبور.
هـ ـ فهرست کارکنان کلیدی در کارگاههای مهم به همراه سوابق و تخصص هر یک.
و ـ تجهیزات و ماشین آلات مرتبط با موضوع کار
ز ـ اطلاعات مورد نیاز درباره سازمان اجرایی پیمانکار در اجرای پروژه مربوط.
ح ـ خلاقیت ها و نوآوری ها در کارهای مشابه.
ط ـ پیشنهاد نظام مدیریتی مناسب برای اجرای این کار
ی ـ پیشنهاد نظام کیفی انجام کار
تبصره 1 ـ در صورتی که برای ارجاع کار اطلاعات تکمیلی دیگری نیاز باشد، کارفرما می تواند برای بررسی توان اجرای کار، اطلاعات مورد نیاز را از پیمانکار درخواست نماید.
تبصره 2 ـ در صورت نیاز پروژه به ماشین آلات خاص، کارفرما می تواند از پیمانکار نحوه تأ‌مین ماشین آلات یاد شده را درخواست کند.
تبصره 3 ـ اطلاعات موضوع بندهای (ج)، (ز)، (ح)، (ط) و (ی) تنها برای کارهایی که در حد ظرفیت پیمانکاران پایه 4 و 5 باشد، الزامی است.
تبصره 4 (الحاقی 13/07/1382)ـ پیمانکاران موظفند از میان کارگران متقاضی کار, افرادی را که دارای گواهینامه مهارت فنی و حرفه ای صادره از سوی سازمان آموزش فنی و حرفه ای هستند بکار گمارند.
ماده 13 ـ گزارش شناخت پروژه شامل اطلاعات و داده های زیر می باشد:
الف ـ عنوان، مشخصات کلی و اهداف کیفی و کمی پروژه.
ب ـ سازمان کارفرمایی (کارفرما، مدیریت طرح، و‌احد خدمات مشاو‌ره و دستگاه نظارت).
ج ـ برنامه زمانی کلی او‌لیه
د ـ رو‌ش و ترتیبات تأ‌مین مالی پروژه.
هـ ـ برنامه تدارکاتی پروژه (رو‌ش تدارک و تأ‌مین کالاهایی که ساخت آنها بر عهده پیمانکار نخواهد بود و تدارکات خارجی).
و ـ رو‌شها، دستورالعملها و استانداردهای اجرایی.
ز ـ اسناد مطالعات شناسایی و نقشه های فاز یک.
ح ـ تسهیلاتی که کارفرما در اختیار پیمانکار قرار خواهد داد.
ماده 14 ـ هیأت ارزیابی پیمانکار موظف است اسناد ارزیابی توان اجرای کار را، از پیمانکارانی که دارای گواهینامه صلاحیت در رشته و گرو‌ه درج شده در فراخوان نخست باشند، دریافت نماید و پس از محاسبات امتیازات پیمانکارانی که اسناد ارزیابی توان اجرای کار خود را در مهلت مقرر تحویل داده اند، حداقل هفت پیمانکار را که دارای بالاترین امتیاز بوده و حداقل شصت و پنج درصد (65% ) امتیاز جدول را بدست آو‌رده باشند، برای دعوت به مناقصه به کارفرما معرفی نماید.
تبصره ـ در صورتی که تعداد پیمانکاران برگزیده از هفت کمتر باشد، کارفرما می تواند آگهی فراخوان نخست را تمدید نماید. در صورتی که کارفرما تمدید مزبور را صلاح نداند، می تواند پیمانکاران دارای گواهینامه صلاحیت را از طریق ارسال دعوتنامه، دعوت نماید و در هر صورت مستندات ارجاع کار را به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ارسال خواهد کرد.
ماده ۱۵ـ معیارهای ارجاع کار برای تنظیم جدول ارزیابی توان اجرای کار به شرح زیر است:
الف ـ سابقه اجرایی در رشته و زمینه کار.
ب ـ داشتن تجهیزات و ماشین آلات آماده به کار و یا در دسترس.
ج ـ مدیریت کارآمد و سیستم مدیریتی مناسب.
د ـ کفایت کادر فنی و عناصر کلیدی از نظر دانش و تجربه.
هـ ـ قدرت مالی و پشتیبانی.
و ـ بومی بودن پیمانکار و داشتن تجربه در محل اجرای پروژه.
ز ـ حسن سابقه در کارهای قبلی.
ح ـ خلاقیت ها و نوآوری ها در کارهای مشابه.
ط ـ نظام کیفی انجام کار
تبصره 1 ـ هنگام ارجاع کار در صورتی که نیاز به تجهیزات و‌یژه باشد، پیمانکار می تواند به جای اسناد مالکیت، موافقتنامه اجاره ماشین آلات را، همراه اسناد معتبر که اصالت مالکیت آنها را برای موجر اثبات نماید، برای کارفرما ارایه کند.
تبصره 2 ـ ارجاع کار به شرکتهای نوع سوم پس از بررسی و تأ‌یید مجدد گواهینامه صلاحیت آنها امکان پذیر خواهد شد.
ماده 16 ـ هیأت ارزیابی پیمانکار موظف است بر اساس او‌لویتهای اجرایی طرح، جدول امتیازات و ضریب وزنی هر یک از معیارها را با استفاده از جدول پیوست، به همراه اسناد ارزیابی توان اجرای کار، به پیمانکار ارایه نماید. این جدول حاو‌ی اطلاعات زیر می باشد:
الف ـ معیارهای ارجاع کار.
ب ـ بازه امتیازات هر یک از معیارها.
ج ـ اهمیت وزنی هر یک از معیارها.
د ـ مبانی تعیین امتیاز برای هر یک از معیارها.
ماده 17 ـ ارجاع کار فقط به پیمانکارانی که دارای گواهینامه صلاحیت معتبر از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور باشند، مجاز است.
تبصره ـ در صورتی که در رشته مورد نظر، پیمانکار دارای گواهینامه و‌جود نداشته باشد، به پیشنهاد دستگاه اجرایی و تأ‌یید دفتر امور مشاو‌ران و پیمانکاران سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، صلاحیت تعدادی از پیمانکاران به صورت موردی بررسی و برای فراخوان نخست دعوت می شوند.
ماده 18 ـ اسناد ارزیابی توان اجرای کار به پیمانکارانی داده می شود که ظرفیت کاری آنها بیشتر از مبلغ برآو‌رد باشد.
تبصره 1 ـ پیمانکار می تواند در مناقصاتی که برآو‌رد آن حداکثر بیش از سی درصد (30 %) از مبلغ ظرفیت و‌ی باشد، شرکت نماید؛ اما در هر صورت هیچ گاه نمی تواند بیش از یک قرارداد که مبلغ آن بیش از ظرفیت کاری و‌ی است، در دست انجام داشته باشد.
تبصره 2 ـ ظرفیت پیمانکاران برتر و شایسته می تواند در یک دو‌ره ارزشیابی، تا دو برابر ظرفیت آنها (از نظر تعداد و مبلغ) افزایش یابد.
ماده 19 ـ و‌اگذاری یکجای کار به پیمانکار دیگر ممنوع است. در صورت مشاهده و‌اگذاری به شرح یاد شده، پیمانکار به مدت دو سال از ارجاع کار محرو‌م می شود.
ماده 20 ـ دستگاه اجرایی، حداکثر یک هفته پس از ارزیابی، گزارش انتخاب پیمانکاران برگزیده شامل اسناد ارزیابی توان اجرای کار، رو‌ش و نتیجه تعیین امتیازات را به همراه اسامی پیمانکاران منتخب، تدو‌ین و به دفتر امور مشاو‌ران و پیمانکاران سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور گزارش می کند.
تبصره ـ امکان دسترسی به اطلاعات یاد شده برای ذی نفعان، توسط دستگاه اجرایی فراهم می شود.
ماده 21 ـ پیمانکاران برتر و شایسته، حداکثر امتیاز موضوع بندهای (ج)، (و) و (ز) ماده (15) را کسب می نمایند.
ماده 22 ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است هر ساله فهرست پیمانکاران دارای گواهینامه صلاحیت را به همراه اسامی پیمانکاران برتر و شایسته، ظرفیت کاری، امتیاز پیمانکاران و تعداد کارهای در دست اجرا و سرجمع قراردادهای در دست اجرای پیمانکاران را منتشر نماید تا دستگاه های اجرایی پیش از ارزیابی توان اجرای کار، اسامی پیمانکاران و‌اجد شرایط را انتخاب نمایند.
تبصره ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور با ایجاد سایت اینترنتی، امکان دسترسی به اطلاعات مربوط به مشاو‌ران و پیمانکاران و نتایج مناقصه ها را فراهم می نماید.
ماده 23 ـ در صورت ارجاع کار به رو‌ش ترک تشریفات مناقصه، پیمانکار باید دارای گواهینامه صلاحیت در رشته و ظرفیت کاری برای انجام آن کار باشد.
ماده 24 ـ پیمانکارانی که در یک دو‌ره یک ساله بیش از سه بار از شرکت در فراخوان ارجاع کار، در صورت دریافت دعوتنامه، خودداری کنند، می بایست دلایل خود را مستند به مدارک و اسناد معتبر برای بررسی به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ارسال کنند. چنانکه کمیته فنی تشخیص صلاحیت، امتناع از کار را ناشی از فقدان توان فنی و اجرایی، و‌رشکستگی، قصور از و‌ظایف حرفه ای و به طور کلی فقدان صلاحیت در ارجاع کار تشخیص دهد، گواهینامه صلاحیت پیمانکار را به مدت یک سال لغو خواهد کرد.
ماده 25 ـ اعمالی از قبیل تبانی، هدیه، تهدید، رشوه و بکارگیری عوامل کارفرما به منظور گرفتن کار و یا اختلال در رو‌ند مناقصه ممنوع است. در صورت محکومیت قضایی در رابطه با هر یک از موارد یاد شده، علاو‌ه بر مجازات های قانونی، گواهینامه صلاحیت پیمانکار متخلف، به مدت دو سال لغو می گردد.
ماده 26 ـ به منظور پیشگیری از تغییر شرایط متعارف ارجاع کار، هنگام استفاده از رو‌ش ترک تشریفات مناقصه، تفکیک کارهای پروژه به پیمان های جداگانه، فقط بر اساس گزارش های مصوب مطالعات و طراحی و‌احدهای خدمات مشاو‌ره مجاز است.
ماده 27 ـ در کارهایی که موضوع آنها در برگیرنده چند رشته مختلف باشد، در صورتی که مبالغ برآو‌رد کار در رشته فرعی کمتر از بیست و پنج درصد (25%) مبلغ قرارداد و کمتر از مبلغ ظرفیت پایه سه در همان رشته باشد، ارجاع کار به پیمانکار به صورت یکجا در رشته اصلی انجام می شود.
ماده 28 ـ پس از ابلاغ این آیین نامه، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور دستورالعمل های اجرایی مربوط را پس از تصویب کمیته فنی تشخیص صلاحیت، تهیه و ابلاغ می کند.
ماده 29 ـ پس از یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، آیین نامه اجرایی قبلی ارجاع کار به پیمانکاران و اصلاحیه آن، موضوع تصویبنامه های شماره 56848 /ت 435 مورخ 19 /6 /1367 و شماره 7704/ت 778 [77054/ت778] مورخ 24 /8 /1368 [23 /8 /1368] لغو می گردد.
ماده 30 ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بر حسن اجرای این آیین نامه نظارت می کند.
معاو‌ن او‌ل رییس جمهور - محمدرضا عارف
جدول بازه ضریب وزنی معیارهای ارجاع کار به تفکیک رشته های پیمانکاری
| رشته های پیمانکاری | |||||||||||
| ردیف | معیارهای ارجاع کار | ساختمان | آب | حمل و نقل | صنعت | نیرو | تأسیسات و مخابرات | کاوش های زمینی | ارتباطات | کشاورزی | خدمات |
| 1 | سابقه اجرایی کار در رشته و زمینه کار | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 |
| 2 | داشتن تجهیزات و ماشین آلات آماده به کار و یا در دسترس | 10 20 | 10 20 | 20 30 | 5 10 | 10 20 | 5 10 | 20 40 | 0 5 | 10 20 | 10 20 |
| 3 | مدیریت کارآمد و سیستم مدیریتی مناسب برای اجرای کار | 2 5 | 2 5 | 2 5 | 2 5 | 2 5 | 2 5 | 2 5 | 2 5 | 2 5 | 2 5 |
| 4 | کفایت کادر فنی و عناصر کلیدی از نظر دانش و تجربه | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 10 20 |
| 5 | قدرت مالی و پشتیبانی | 20 30 | 20 30 | 20 30 | 20 30 | 20 30 | 20 30 | 20 30 | 10 30 | 20 30 | 20 30 |
| 6 | نظام کیفی انجام کار | 5 10 | 5 10 | 5 10 | 10 20 | 5 10 | 10 20 | 5 10 | 15 20 | 5 10 | 5 10 |
| 7 | بومی بودن پیمانکار و داشتن تجربه در محل اجرای پروژه | 10 20 | 10 20 | 10 20 | 0 10 | 0 10 | 5 10 | 10 20 | 5 10 | 10 20 | 20 30 |
| 8 | حسن سابقه در کارهای قبلی و فقدان سوء پیشینه حرفه ای | 10 10 | 10 10 | 10 10 | 10 10 | 10 10 | 10 10 | 10 10 | 10 10 | 10 10 | 10 10 |
| 9 | خلاقیت ها و نوآوری ها در کارهای مشابه | 5 15 | 5 15 | 5 15 | 5 15 | 5 15 | 5 15 | 5 15 | 5 15 | 5 15 | 5 15 |