برای اینکه خانه زن و شوهری پس از فوت هر یک (که معلوم نیست کدام زودتر فوت خواهند کرد)، فقط به همسر باقی مانده برسد نه هیچ یک از فرزندانشان، چه نوع سندی باید تنظیم شود؟ توضیح اینکه اگر خانه به مالکیت زوج (هنوز زنده است) به زوجه «صلح به شرط عمری با خیار فسخ یکجانبه از سوی مصالح» شود تا در صورت فوت زوج مالک، فقط به زوجه برسد نه هیچ یک از فرزندان؛ همچنین نیز برای اینکه در صورت فوت زوجه متصالح قبل از مصالح، خانه مزبور به فرزندان نرسد و دوباره به خود زوج مالک اولیه برگردد چه نوع سندی باید تنظیم کرد؟ آیا در صورت فوت زوجه متصالح مزبور قبل از زوجه مصالح، زوج مصالح می تواند به استناد قید خیار فسخ یکجانبه از سوی مصالح در سند صلح بشرط عمری، (پس از فوت زوجه متصالح) اقدام به فسخ آن کند تا وراث زوجه صاحب حق نشوند؟ به عبارت دیگر، آیا خیار فسخ یکجانبه از سوی مصالح بعد از فوت متصالح نیز نافذ و معتبر و برقرار است یا فقط تا زمانی که متصالح زنده است نافذ و معتبر و برقرار است؟ منطقاً در صورت اول (یعنی نافذ و معتبر و برقرار بودن خیار فسخ یکجانبه از سوی مصالح) اگر متصالح زودتر از مصالح فوت کند، مصالح برای پیشگیری از ادعای وراث متصالح، می تواند بلافاصله پس از فوت متصالح، اقدام به فسخ سند صلح مزبور نماید؟ و نتیجتاً همه چیز به وضع اولیه برمی گیرد و باز خود مصالح مالک می شود و محلی برای ادعای وراث متصالح باقی نمی ماند؟ ولی اگر صورت دوم (یعنی عدم امکان اعمال خیار فسخ مزبور) حاکم باشد، وراث متصالح می توانند مدعی شوند، که نتیجتاً مصالح (یعنی مالک اصلی اولیه) باید خانه مزبور را تسلیم آنان نماید. حاصل کلام اینکه برای اینکه چنین وضعی پیش نیاید، چه باید کرد؟ قبلاً از حوصله و حسن توجه و راهنمایی های شما صمیمانه سپاسگزارم و برایتان دعای خیر دارم.
یکم- صلح عقد لازم است و با فوت یا حجر هیچ یک از طرفین از میان نمی رود؛ دوم- قالب رایج در این باره، سند یا قرارداد تنظیمی با درج استفاده از منافع ملک تا زمان درگذشت یکی یا هر دو طرف است که می توان شرط انفساخ (از میان رفتن خود بخودی قرارداد یا موضوع سند) با فوت هر طرف را پیش بینی کرد؛ سوم- اگر زوجه (به سخن شما متصالح) از دنیا برود و شرط نشده باشد که در صورت درگذشت او و زنده بودن مصالح (زوج) مالکیت زوج بازگردد، وراث نمی توانند نسبت به آن ادعایی کنند. چون مالکیت زوجه محدود به زمان حیات او یا عدم حیات مصالح بوده است. پس تسلیم ملک درچنان شرایطی قابل درخواست نیست. چهارم یادآور می شوم که هیچ کسی نمی تواند وراث خود را از ارث بردن محروم و منع کند و تنها می تواند نسبت به یک سوم از میراثی که از خود بجا می گذارد، وصیت کند و آن را به کسی یا جایی واگذار کند.