تصویبنامه راجع به طرح سنجش بینایی ، شنوایی ، آمادگی تحصیلی و معاینات بالینی کودکان بدو ورود به دبستان در سال تحصیلی 76-75
مصوب 1375,12,08
هیأت وزیران در جلسه مورخ 8/12/1375 بنا به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش مقرر نمود:
به منظور ارزیابی سلامت جسمانی و روانی کودکان و شناخت تواناییها و استعدادهای آنان ، طرح سنجش بینایی ، شنوایی ، آمادگی تحصیلی و معاینات بالینی کلیه نوآموزان پایه اول ابتدایی زیر نظر شورای سیاستگذاری و برنامه ریزی سنجش مرکب از نمایندگان وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی از فروردین سال 1376 به مرحله اجرا در می آید.
حسن حبیبی - معاون اول رییس جمهور
طرح سنجش بینایی ، شنوایی ، آمادگی تحصیلی و معاینات بالینی کودکان بدو ورود به دبستان در سال تحصیلی 76-75
بیان مسأله :.
کودکان این نونهالان باغ هستی نشانه و قدرت آفرینش خداوند یکتا ، پربهاترین سرمایه زندگی فردی و اجتماعی ما هستند. تعلیم و تربیت کودکان رسالت سنگین و مسؤولیت مهمی است که ما در مقابل کودکان ، خانواده ها ، جامعه و در نهایت در پیشگاه خداوند متعال داریم متولیان تعلیم و تربیت باید نیازهای کودکان را شناخته و با بکارگیری روشها و ابزارهای نوین و یافته های جدید تعلیم و تربیت و روانشناسی تربیتی به رسالت و مسؤولیتی که بر عهده آنهاست عمل کنند.
یکی از مسائل مهم در تعلیم و تربیت توجه به سلامت جسمانی و روانی کودکان و تفاوتهای فردی دانش آموزان ، توانایی ها و استعدادهای آنها و تنظیم برنامه های آموزشی متناسب با این استعدادها می باشد. اگر آموزش فراتر از توانمندی کودک باشد تلاش معلم ، مدرسه و والدین اثر چندانی نداشته و حتی در بعضی از موارد موجب بروز مشکلات جدیدی خواهد شد.
طرح سنجش به منظور ارزیابی سلامت جسمانی و روانی کودکان و شناخت توانایی ها و استعدادهای آنان تدوین شده است.
ضرورت اجرای طرح :
اجرای طرح سنجش بینایی ، شنوایی ، آمادگی تحصیلی و معاینات بالینی کودکان در هنگام ورود به مدرسه از لحاظ پیشگیری از بروز معلولیتها ، کنترل عوامل مؤثر در افت تحصیلی بالا بردن کیفیت آموزشی و صرفه جویی اقتصادی ، ضروری است.
- بر اساس آمارهای بین المللی و ملی حدود 10% کودکان در هر جامعه از نارسایی های مختلف جسمانی و روانی رنج می برند ، مشکلاتی که در صورت عدم شناسایی بعضاً می توانند منجر به بروز معلولیت ها و بیماریهای جبران ناپذیری شوند لذا نظر به اولویت پیشگیری نسبت به درمان ، ضرورت دارد این گروه از کودکان در هنگام ورود به مدرسه با بررسی های دقیق پزشکی و روانشناختی شناسایی شوند و با ارائه خدمات درمانی و توصیه های بهداشتی ، مشاوره ای از بروز عوارض وخیم تر جلوگیری بعمل آید.
- شناخت استعدادها ، توانمندیها و آگاهی یافتن از میزان سلامت جسمانی و روانی دانش آموزان ، اولین و مهمترین گام در امر آموزش آنهاست. براساس تحقیقات انجام شده 50 تا 75 درصد موفقیت دانش آموزان در هر پایه تحصیلی منوط به آمادگی شناختی و سلامت جسمانی و روانی آنان است.
تشخیص به موقع کودکان مرزی و جایگزینی صحیح آنان در سیستم آموزشی نه تنها از افت تحصیلی آنها جلوگیری می کند بلکه منجر به ایجاد تحویل کیفی در نظام آموزش عادی خواهد شد.
بنابراین چه از نظر آموزشی و کنترل عوامل افت تحصیلی و چه از نظر بهداشتی و پیشگیری از بروز معلولیت ها ضرورت دارد که کلیه کودکان حداقل در هنگام ورود به پایه اول ابتدایی از نظر سلامت جسمانی و روانی مورد ارزیابی دقیق قرار گیرند.
اهداف طرح :
مهمترین اهداف طرح سنجش بینایی ، شنوایی، آمادگی تحصیلی و معاینات بالینی عبارتند از :
1- جایابی صحیح و دقیق کودکان در نظام آموزشی کشور
2- تهیه شناسنامه بهداشتی برای کلیه کودکان
3- تشخیص و شناسایی کودکان دارای مشکل
4- تشخیص به موقع کودکان مرزی جهت ارائه آموزش های ویژه به آنان
5- ارائه توصیه های بهداشتی ، آموزشی و روانشناختی به خانواده های کودکانی که از مشکلات جزئی رنج می برند.
6- بررسی آماری شیوع اخلالات جسمانی و روانی کودکان آماده ورود به دبستان
کلیات طرح :
طرح سنجش بینایی ، شنوایی ، آمادگی تحصیلی و معاینات بالینی زیر نظر شورای سیاستگذاری و برنامه ریزی سنجش مرکب از نمایندگان وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی از فروردین سال 76 به مرحله اجرا در می آید.
جامعه آماری :
کلیه نوآموزان پایه اول ابتدایی 130 شهر کشور که مطابق آمار ثبت نام شدگان سال 76-75 ، حدود 1،080،000 نفر برآورد می شوند ، تحت پوشش طرح سنجش بینایی ، شنوایی ، آمادگی تحصیلی و معاینات بالینی قرار می گیرند.
نحوه اجرای طرح :
طرح سنجش در دو مرحله ، ارزیابی اولیه و ارزیابی تخصصی اجرا می گردد. در ارزیابی اولیه ، نوآموز به ترتیب به ایستگاه های ارزیابی بینایی، ارزیابی شنوایی ، آمادگی تحصیلی ، معاینات بالینی و بالاخره بررسی کارت واکسیناسیون ارجاع داده می شود و در صورت نداشتن مشکلی به مدرسه عادی معرفی می گردد.
ارزیابی تخصصی:
در صورتی که در مرحله اول ارزیابی کودک مشکوک به داشتن مشکل یا بیماری تشخیص داده شود به کلینیک های تخصصی که با همکاری سازمان آموزش و پرورش اسثتنایی و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، سازمان بهزیستی و .... مشخص می شوند ، هدایت شده و در آنجا توسط تیم های متخصص (پزشک ، بینایی سنج ، شنوایی سنج ، روانشناس و مشاور) مورد ارزیابی دقیق قرار می گیرند و پس از آن جایگاه آموزشی کودک مشخص می گردد.
زمان :
مرحله اول (ارزیابی اولیه) از تاریخ 20/1/76 شروع و تا 1/6/76 ادامه می یابد.
مرحله دوم (ارزیابی تخصصی) از تاریخ 25/1/76 شروع و تا 30/6/76 ادامه دارد.
محل اجرا:
برای ارزیابی 1،080،000 نفر کودک تعداد 300 پایگاه در 130 شهر کشور تعیین شده است که در طی مدت 4 ماه و نیم به ارزیابی کودکان می پردازد.
نیروهای متخصص هر پایگاه عبارتند از :
2 نفر پزشک عمومی برای معاینه بالینی کودک
4 نفر روانشناس برای اجرای آزمون آمادگی تحصیلی
2 نفر آزماینده بینایی برای بررسی وضعیت بینایی با استفاده از چارت E
2 نفر آزماینده شنوایی برای بررسی وضعیت شنوایی کودک با استفاده از ادیومتر اسکیرینر
2 نفر مربی بهداشت برای بررسی کارت واکسیناسیون و انجام بعضی از آزمایش ها علاوه بر آن تعداد 16 پایگاه سیار در استانهای بزرگ کشور پیش بینی شده است که در صورت لزوم شهرهای دیگر را نیز تحت پوشش طرح قرار دهند.
نیروی انسانی مورد نیاز:
با توجه به تعداد پایگاه های مورد نظر و زمان اجرای طرح نیروی انسانی مورد نیاز پایگاه ها برآورد شده که در مجموع 5800 نفر در طول تابستان با طرح همکاری می نمایند.
ضمناً برای کلیه عوامل اجرایی ، دروه های آموزشی دو یا سه روزه پیش بینی شده است که قبل از شروع طرح در مراکز استان اجرا می شود.
هزینه ها و درآمد طرح:
براساس سیاست تعیین شده هزینه سرانه هر دانش آموز اعم از هزینه اجرایی و ثابت 9500 ریال برآورد می گردد. و براساس تصویب شورای سیاستگذاری سنجش از هر دانش آموز بطور متوسط مبلغ 2500 ریال بابت کلیه آزمایشها دریافت و به حساب خزانه واریز می شود که ما به التفاوت آن توسط وزارت آموزش و پرورش تأمین می گردد.
یادآور می شود که در مناطق شهری از 10 درصد کودکان مبلغ 1500 ریال دریافت می گردد و 5 درصد نیز بطور رایگان ارزیابی می شوند و در مناطق روستایی از 20 درصد مبلغ 1500 ریال دریافت می گردد و 10 درصد نیز بطور رایگان ارزیابی می شوند.
نتایج طرح سنجش بینایی ، شنوایی و آمادگی تحصیلی کودکان بدو ورود به دبستان (از سال 73 لغایت 75) نتایج ارزیابی اولیه
| کل کودکان مورد ارزیابی 249/381/1 نفر کل کودکان مشکوک به مشکل بینایی (ارجاع به مرحله تخصصی) 64551 نفر (7/4%) کل کودکان مشکوک به مشکل شنوایی (ارجاع به مرحله تخصصی) 46584 نفر (4/3%) کل کودکان مشکوک به مشکل آمادگی تحصیلی(ارجاع به مرحله تخصصی)71070 نفر (1/5%) کل کودکان مشکوک به دارا بودن بیش از یک مشکل (ارجاع به مرحله تخصصی)6177نفر (4/0%) |
| کل کودکان مراجعه کننده 56597 نفر 1-1 – کل کودکان دارای مشکل جزئی و معرفی به مدارس عادی 20046 نفر (4/35%) 2-1 - کل کودکان نیازمند به عینک و معرفی به مدارس عادی 27389 نفر (4/48%) 3-1- کل کودکان تحت درمان قرارگرفته و معرفی به مدارس عادی 8655 نفر (3/15%) 4-1- کل کودکان نیازمند به استفاده از وسایل کمک بینایی 327 نفر (6/0%) 5-1- کل کودکان دارای مشکل شدید و معرفی به مدارس استثنایی 180 نفر (3/0%) |
| 1- کل کودکان مراجعه کننده 39250 نفر 1-1- کل کودکان دارای مشکل جزئی و معرفی به مدارس عادی 20012 نفر (51%) 2-1- کل کودکان نیازمند به سمعک و معرفی به مدارس عادی 839 نفر (1/2%) 3-1- کل کودکان تحت درمان قرار گرفته و معرفی به مدارس عالی 16575 نفر (2/42%) 4-1- کل کودکان دارای مشکل شنوایی یکطرفه و معرفی به مدارس عادی 1456نفر (7/3%) 5-1- کل کودکان دارای مشکل شدید و معرفی به مدارس استثنایی 368 نفر (9/0%) |
| 1- کل کودکان مراجعه کننده 48317 نفر 1-1- کل کودکان فاقد مشکل و معرفی به مدارس عادی 15005 نفر (31%) 2-1- کل کودکانی که توانایی آنها پایین تر از متوسط بوده و نیاز به آموزش ویژه در مدارس عادی دارند 20614 نفر (7/42%) 3-1- کل کودکان آموزش پذیری که به مدارس استثنایی معرفی شده اند 10232 نفر (2/21%) 4-1- کل کودکان نیازمند به آموزش ویژه در منزل تا در سال آینده مورد ارزیابی قرار گیرند 2466 نفر (1/5%) |
| توضیح 1- تعداد 4717 نفر در ارزیابی اولیه دارای مشکل بینایی همراه با مشکلات شنوایی و آمادگی تحصیلی بوده اند که پس از ارزیابی تخصصی نیز 3157 نفر دارای مشکل بینایی توأم با مشکلات شنوایی و آمادگی تحصیلی تشخیص داده شده اند. توضیح 2- تعداد 3727 نفر در ارزیابی اولیه دارای مشکل شنوایی همراه با مشکلات بینایی و آمادگی تحصیلی بوده اند که پس از ارزیابی تخصصی نیز 2377 نفر دارای مشکل شنوایی توأم با مشکلات بینایی و آمادگی تحصیلی تشخیص داده شده اند. توضیح 3- تعداد 4933 نفر در ارزیابی اولیه دارای مشکل آمادگی تحصیلی همراه با مشکلات بینایی و شنوایی بوده اند که پس از ارزیابی تخصصی نیز 3345 نفر دارای مشکل آمادگی تحصیلی توأم با مشکلات بینایی و شنوایی تشخیص داده شده اند. |