هیأت وزیران در جلسه مورخ 11 /6 /1369 بنا به پیشنهاد مجمع عمومی شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و به استناد بند (8) ماده (10) ماده قانون اساسنامه شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران (سهامی خاص) مصوب 1366، آئیننامه ملی شرکت مزبور را به شرح زیر تصویب نمود:
آئیننامه مالی شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران.(سهامی خاص)
مصوب 1369,06,11
فصل اول - کلیات
ماده 1 - شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران که منبعد اختصاراً شرکت نامیده می‌شود دارای استقلال مالی می‌باشد و موظف است کلیه عملیات مای خود را‌بر اساس اساسنامه شرکت و مفاد این آئیننامه انجام دهد.
ماده 2 - سال مالی شرکت از اول فروردین ماه هر سال شروع و در آخر اسفند ماه همان سال پایان می‌یابد، به استثنای سال اول که شروع آن از تاریخ اجرای اساسنامه شرکت، خواهد بود.
ماده 3 - دریافتهای شرکت شامل وجوهی است که تحت عنوان درآمد و سایر منابع تأمین اعتبار، هدایا و کمک‌ها و سپرده‌های مربوط به ارائه خدمات، فروش و‌قراردادها یا عناوین مشابه با رعایت مقررات مربوط عاید شرکت می‌گردد و می‌بایستی به حسابهای بانکی مربوط واریز شوند.
تبصره - هر گونه دخل و تصرف غیر مجاز در وجوه سپرده یا وجه ضمان و مانند آنها و همچنین اسناد و اوراق بهادار شرکت ممنوع است و متخلفان به عنوان‌تصرف غیر قانونی در اموال عمومی تحت پیگرد قرار خواهند گرفت.
ماده 4 - کلیه اسناد و اوراق مالی و تعهدآور و همچنین قراردادهای شرکت بر اساس قوانین و مقررات مربوط با امضای مشترک مدیر عامل و یکی از اعضای‌هیأت مدیره شرکت با نمایندگان منتخب آنها، معتبر خواهد بود.
ماده 5 - حسابهای بانکی شرکت در مرکز و شعب بر حسب مورد نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و یا سایر بانکها بر اساس ضوابط مربوط، توسط مدیر‌امور مالی شرکت که وظائف ذیحساب را نیز عهده‌دار است افتتاح می‌گردد.
ماده 6 - برداشت از حسابهای بانکی شرکت در مرکز با دو امضای مشترک و به شرح زیر خواهد بود:
1 - مدیر عامل یا یک از اعضای هیأت مدیره شرکت.
2 - مدیر امور مالی و ذیحساب شرکت یا مقام مجاز از طرف وی.
ماده 7 - برداشت از حسابهای بانکی شرکت در شعب مرکز و خارج از مرکز با دو امضای مشترک و بشرح زیر خواهد بود:
1 - مدیر واحد یا نماینده منتخب وی.
2 - رئیس امور مالی واحد یا نماینده وی.
ماده 8 - برداشت از حسابهای بانکی مربوط به تنخواه‌گردان و حسابهای موقت، با امضای مشترک مدیر واحد یا مجری طرح و نماینده مدیر امور مالی خواهد بود
ماده 9 - شرکت می‌تواند با توجه به مقررات حمل و نقل بین‌المللی جهت تسهیل در تسویه حسابهای حمل و نقل بین‌المللی، با رعایت مقررات مربوط و کسب نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران حساب ارزی مستقل در خارج از کشور افتتاح نماید و یا از تسهیلات حساب مشترک تهاتری با سایر راه‌آهنها از طریق‌الحاق به اطاق تهاتر، با رعایت ضوابط مربوط استفاده نماید.
ماده 10 - هر ارزیابی وجوه حال از درآمد خدمات حمل و نقل بین‌المللی بار و مسافر مربوط به مسیر راه‌آهنهای خارج که توسط شرکت دریافت می‌گردد بحساب بانکی مستقل تحت عنوان حساب وجوه سهم راه‌آهنهای خارج واریز می‌شود.برداشت از این حساب جهت پایاپای و واریز بحساب درآمد شرکت یا تبدیل حواله بحساب راه‌آهن ذینفع با امضاهای مجاز شرکت برابر ماده (6) این آئیننامه صورت خواهد گرفت.
فصل دوم - بودجه
ماده 11 - بودجه شرکت برنامه مالی شرکت است که برای یکسال مالی تهیه می‌گردد و حاوی پیش بینی درآمدهای حاصل از فعالیت حمل و نقل (بار و مسافر) و سایر خدمات شرکت و منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینه‌ها برای انجام عملیات، فعالیتها و اجرای طرحهائی است که در برنامه شرکت بر اساس مفاد اساسنامه پیش بینی شده است و نیل به اهداف شرکت را ظرف سال مالی امکانپذیر می‌سازد.
ماده 12 - هزینه‌های شرکت تحت عناوین هزینه جاری و هزینه طرحهای عمرانی (سرمایه گذاری ثابت) در بودجه شرکت برآورد و تأمین اعتبار می‌گردند.
ماده 13 - هزینه‌های جاری شرکت مشتمل است بر هزینه‌های بهره برداری (شامل هزینه‌های جاری و عملیاتی شرکت از قبیل حقوق، دستمزد و مزایای کارکنان و‌هزینه نگهداری ساختمان، تأسیسات ماشین‌آلات و نظایر آن) و هزینه‌های سرمایه‌ای (شامل هزینه‌های بازسازی، جایگزینی و توسع دارائیهای ثابت که از محل ذخیره استهلاک دارائیها و سایر منابع تأمین اعتبار، اعتبار آنها تأمین می‌شود.)
ماده 14 - هزینه‌های طرحهای عمرانی (سرمایه گذاری ثابت) شامل هزینه‌های ایجاد، تجهیز و توسعه تأسیسات و ساختمانها و شبکه حمل و نقل موجود می‌باشد که از محل اعتبارات مربوط تأمین اعتبار می‌شوند.
ماده 15 - بودجه شرکت به صورت سالیانه تنظیم می‌گردد و در صورت ضرورت شرکت می‌تواند برای آن قسمت از هزینه‌های جاری مستمر یا پروژه‌هائی که نوعاً انجام آن بیش از یکسال مالی بطول می‌انجامد، بودجه برنامه‌ای تنظیم نماید و اعتبارات لازم را در بودجه سالانه خود جهت پرداخت این قبیل تعهدات مقدم بر سایر اعتبارات منظور نماید.
ماده 16 - به منظور پرداخت تعهدات و دیون و بدهیهای پیش‌بینی نشده سنوات قبل، همه ساله اعتباری در بودجه سالانه شرکت منظور خواهد شد.
ماده 17 - بمنظور تأمین کسری هزینه‌های بازسازی و جایگزینی دارائیهای ثابت نسبت به ذخیره استهلاک دارائیها، همه ساله اعتباری تحت عنوان ذخیره تجدید دارائیهای ثابت در بودجه سالانه شرکت پیش بینی خواهد شد.
ماده 18 - مدیر عامل شرکت موظف است بودجه هر سال شرکت را بر اساس برنامه‌ها و سیاستهای کلی و با رعایت ضوابط مربوط حداکثر تا پایان مهر ماه سال قبل تهیه و پس از تصویب مراجع ذیصلاح و قبل از پایان سال مالی به واحدهای ذیربط شرکت ابلاغ نماید.
تبصره 1 - هزینه‌های جاری شرکت بر اساس پیش‌بینی درآمدهای شرکت و سایر منابع تأمین اعتبار، در بودجه سالانه برآورد می‌گردد.
تبصره 2 - مدیر عامل شرکت موظف است بودجه مصوب هیأت مدیره شرکت را قبل از تصویب مجمع عمومی جهت اظهار نظر مشورتی به سازمان برنامه و‌بودجه ارسال نماید. چنانچه سازمان مذکور ظرف یکماه از تاریخ ارسال بودجه، نظر خود را اعلام ننماید این امر مانع از تصویب بودجه در مجمع عمومی‌شرکت نخواهد بود.
تبصره 3 - تخصیص اعتبارات منظور شده در بودجه شرکت با توجه به نیازهای مالی واحدها و در حدود درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار وصول شده، انجام خواهد شد.
ماده 19 - ضوابط اجرائی بودجه هر سال شرکت بر اساس سیاستهای کلی پس از تصویب هیأت مدیره شرکت، ابلاغ می‌گردد.
ماده 20 - هرگاه در جریان سال مالی اصلاح بودجه مصوب ضرورت داشته باشد، بودجه اصلاحی در حد درآمد وصولی تهیه می‌گردد و به تصویب مجمع‌عمومی خواهد رسید.
ماده 21 - افزایش یا کاهش اعتبار هر یک از برنامه‌ها و مواد هزینه منظور شده در بودجه شرکت مشروط بر آن که در جمع اعتبارات مصوب تغییری حاصل نشود بشرح زیر مجاز خواهد بود:
1 - تا میزان ده درصد اعتبار مصوب فقط برای یکبار در سال با تصویب مدیر عامل شرکت.
2 - مازاد بر ده درصد و تا میزان (25%) اعتبار مصوب فقط برای یکبار در سال با تصویب هیأت مدیره شرکت.
تبصره - انتقال اعتبارات هزینه‌های سرمایه گذاری به اعتبارات هزینه‌های بهره برداری مجاز نمی‌باشد.
ماده 22 - در صورت عدم تصویب بودجه در موعد مقرر به منظور جلوگیری از وقفه در انجام امور شرکت و تا تصویب بودجه، مجوز خرج بر مبنای (12/1) بودجه مصوب سال قبل با تصویب هیأت مدیره صادر خواهد شد.
ماده 23 - پیش بینی، تنظیم و تجزیه و تحلیل کلی بودجه هر واحد شرکت بر عهده آن واحد می‌باشد و اعمال نظارت و کنترل بر اجرای بودجه از نظر انطباق با‌قوانین و مقررات مربوط، بر عهده امور مالی شرکت خواهد بود.
ماده 24 - اعتبار ارزی مورد نیاز شرکت همه ساله در بودجه شرکت پیش بینی و همراه بودجه به مراجع ذیصلاح جهت تخصیص اعلام می‌گردد.
فصل سوم - درآمد و سایر منابع تأمین اعتبار
ماده 25 - درآمد شرکت بهای خدمات ارائه شده توسط شرکت است که از طرق زیر عاید شرکت می‌گردد:
1 - درآمد حاصل از حمل و نقل بار و مسافر.
2 - درآمد حاصل از ارائه خدمات جنبی در ارتباط با حمل و نقل.
3 - درآمد حاصل از ارائه سایر خدمات.
4 - درآمد متفرقه.
تبصره - مبنای وصول درآمد شرکت تعرفه مصوب شرکت و تغییرات بعدی آن و سایر مقررات مربوط، می‌باشد.
ماده 26 - وصول درآمد ناشی از اشتباه محاسبه تا زمان استرداد در حساب درآمد سال مالی مورد عمل، منعکس خواهد شد.
ماده 27 - سایر منابع تأمین اعتبار، شامل وجوهی است که طبق مقررات مربوط به یکی از طرق زیر عاید شرکت می‌گردد:
1 - وجوه حاصل از فروش دارائیها.
2 - سود حاصل از سرمایه گذاریها.
3 - استفاده از ذخایر شرکت.
4 - استفاده از سرمایه در گردش (مازاد دارائیهای جاری بر بدهیهای جاری شرکت.
5 - کمکهای بلاعوض دولت بمنظور جبران کسری اعتبارات شرکت.
6 - تحصیل وام و استفاده از تسهیلات سیستم بانکی.
فصل چهارم - هزینه
ماده 28 - هزینه، عبارت است از پرداختهائی که بطور قطعی به ذینفع در قبال تعهد، یا تحت عنوان کمک و یا عناوین مشابه که در بودجه شرکت منظور شده است با رعایت قوانین و مقررات مربوط صورت می‌گیرد.
تبصره - پرداخت هر گونه وجهی منوط به پیش‌بینی اعتبار لازم در بودجه شرکت می‌باشد.
ماده 29 - مواد هزینه، طبقه‌بندی انواع هزینه‌ها در بودجه شرکت یا قسمتی از فعالیتهای شرکت، می‌باشد.
ماده 30 - اعتبار، عبارت است از مبلغی که برای مصرف یا مصارف معین و به منظور نیل به اهداف و اجرای برنامه‌های شرکت در قالب بودجه سالیانه به تصویب مجمع عمومی می رسد.
ماده 31 - تشخیص، عبارت است از تعیین و انتخاب کالا و خدمات و سایر پرداختهائیکه تحصیل یا انجام آنها برای نیل به اهداف و اجرای برنامه‌های شرکت ضروری باشد.
ماده 32 - تأمین اعتبار، عبارت است از اختصاص دادن تمام یا قیمتی از اعتبار مصوب برای هزینه معین.
ماده 33 - تعهد، عبارت است از الزاماتی بر ذمه شرکت ناشی از:
1 - تحویل کالا یا انجام خدمت.
2 - اجرای قراردادهائی که با رعایت قوانین و مقررات منعقد شده باشد.
3 - احکام صادره از مراجع قانون و صلاحیتدار.
4 - پیوستن به قراردادهای بین‌المللی و عضویت در سازمان یا مجامع بین‌المللی بر طبق مقررات مربوط.
5 - خسارات وارده به محمولات و صدمات وارده به مسافرین، با رعایت مقررات مربوط.
ماده 34 - تسجیل، عبارت است از تعیین میزان بدهی قابل پرداخت شرکت به موجب اسناد و مدارک مثبته.
ماده 35 - حواله (دستور پرداخت)، اجازه‌ای است که بوسیله مدیر عامل یا مقامات مجاز از طرف وی برای پرداخت تعهدات و بدهیهای قابل تأدیه از محل‌اعتبارات مربوط به عهده مدیر امور مالی و ذیحساب شرکت یا مقام مجاز از طرف وی در وجه ذینفع صادر می‌گردد.
ماده 36 - دیون، عبارت است از بدهیهای قابل پرداخت سنوات گذشته که در بودجه سال مربوط اعتباری برای آنها منظور نشده است و با مازاد بر اعتبارات مصوب و خارج از اختیار شرکت و به یکی از طرق زیر ایجاد شده باشد:
1 - احکام قطعی صادره از طرف مراجع صلاحیتدار.
2 - بدهی به وزارتخانه‌ها، مؤسسات و شرکتهای دولتی ناشی از خدمات انجام شده توسط آنها
3 - سایر بدهی‌هائی که خارج از اختیار شرکت ایجاد شده باشد.
ماده 37 - پرداخت هزینه‌ها به ترتیب پس از طی مراحل تشخیص، تأمین اعتبار، تعهد، تسجیل و حواله با رعایت مقررات مربوط بعمل خواهد آمد.
ماده 38 - اختیار و مسئولیت تشخیص و انجام تعهد و تسجیل و حواله بعهده مدیر عامل شرکت با مقامات مجاز از طرف وی و مسئولیت تأمین اعتبار و‌تطبیق پرداخت با قوانین و مقررات مربوط (نظارت مالی) بعهده مدیر امور مالی و ذیحساب شرکت می‌باشد.
تبصره - اختیارات و مسئولیتهای این ماده حسب مورد از طرف مقامات فوق به سایر مقامات شرکت قابل تفویض خواهد بود، لیکن در هیچ مورد تفویض اختیار و‌مسئولیت، سلب اختیار و مسئولیت از تفویض کننده نخواهد کرد.
ماده 39 - درخواست وجه، سند است که مدیر امور مالی و ذیحساب شرکت برای دریافت وجه از محل اعتبارات شرکت به صورت کلی یا حسب مورد به منظور پرداخت حواله‌های صادر شده، عهده خزانه صادر می‌نماید.
ماده 40 - علی‌الحساب و عبارت است از پرداختی که بمنظور ادای قسمتی از تعهد با رعایت قوانین و مقررات مربوط، صورت می‌گیرد.
ماده 41 - پیش‌پرداخت، عبارت است از پرداختی که از محل اعتبارات مصوب مربوط و طبق احکام و مقررات و قراردادها، قبل از انجام تعهد صورت می‌گیرد.
ماده 42 - سرمایه در گردش نقدی عبارت است از وجهی که از محل وجوه شرکت بر اساس گردش اسناد هزینه نقدی واحدها بر حسب مورد به طور ثابت با‌تأیید مدیر عامل یا مقامات مجاز از طرف وی برای انجام هزینه‌های جاری در اختیار واحدهای مذکور قرار می‌گیرد.
تبصره - امور مالی مکلف است سرمایه در گردش موضوع این ماده را بطور مستمر بررسی و حداقل سالی یکبار آن را تعدیل نماید.
ماده 43 - تنخواه‌گردان پرداخت، عبارت است از وجهی که از محل وجوه شرکت از طرف مدیر امور مالی و ذیحساب یا نماینده وی با تأیید مدیر عامل یا‌مقامات مجاز از طرف وی برای انجام برخی از هزینه‌ها در اختیار واحدهای کارپردازان (ماموران خرید) شرکت و یا مأمورانی که مجاز به دریافت تنخواه گردان می‌باشند قرار می‌گیرد تا بتدریج که هزینه‌های مربوط انجام می‌شود اسناد هزینه را بصورت هفتگی تحویل و مجدداً وجه دریافت دارند.
تبصره 1 - کلیه مأموران موضوع این ماده موظفند تنخواه‌گردان خود را حداکثر قبل از پایان سال مالی شرکت، بحساب بانکی مربوط واریز نمایند.
تبصره 2 - دستورالعمل نحوه واگذاری و واریز تنخواه‌گردان پرداخت و نوع هزینه‌هائی که می‌توان از محل آن انجام داد توسط امور مالی تهیه و پس از تأیید‌هیأت مدیره شرکت، بمورد اجراء گذارده می‌شود.
ماده 44 - کلیه واحدهائی که تنخواه‌گردان در اختیار دارند موظفند موجودی حساب بانکی تنخواه گردان را بهمراه تأییدیه بانک حداکثر تا پانزدهم فروردین ماه سال بعد به امور مالی، اعلام دارند.
ماده 45 - اعتبارات منظور در بودجه هر سال شرکت تا آخر اسفند همان سال قابل تعهد و پرداخت است و برای آن مبلغ از هزینه‌هائی که تا پایان سال مالی تعهد‌یا انجام شده ولی پرداخت نگردیده‌اند ذخیره مناسب در حسابها منظور می‌گردد. این هزینه‌ها در سال مالی بعد از محل ذخیره‌های در نظر گرفته شده پرداخت و‌مابه‌التفاوت در حساب سود و زیان سال مورد عمل منظور می‌گردد.
ماده 46 - چنانچه در ارتباط با حوادث و سوانح ناگهانی، لازم باشد پرداخت ضروری انجام پذیرد که در بودجه شرکت پیش بینی نشده است پرداختهای مذکور‌با موافقت مدیر عامل شرکت بعمل می‌آید مشروط بر آنکه در ضمن سال مالی از محل صرفه‌جوئی، جابجائی اعتبار و یا منظور نمودن در بودجه اصلاحی سالیانه، برای اینگونه پرداختها تأمین اعتبار گردد.
ماده 47 - حد نصاب پرداخت هزینه‌های تعمیر و تجدید دارائیهای ثابت اعم از منقول و غیر منقول از محل اعتبارات مربوط به هزینه‌های بهره برداری یا‌سرمایه ای با تأیید هیأت مدیره در قالب دستورالعمل اجرای بودجه سالیانه شرکت، تعیین و ابلاغ خواهد شد.
ماده 48 - بمنظور تطبیق پرداختها با قوانین و مقررات مربوط و ایجاد وحدت رویه در مورد اعمال نظارت، قبل از انجام هزینه کلیه اسناد پرداخت تنظیم شده رسیدگی می‌گردد و سپس در مورد پرداخت آنها طبق مقررات مربوط اقدام خواهد شد.
ماده 49 - کلیه پرداختهای شرکت و واحدهای تابعه بایستی از طریق حسابهای بانکی و بوسیله چک صورت پذیرد.
تبصره 1 - در موادیکه پرداخت از طریق بانک امکانپذیر نباشد پرداخت بصورت نقدی، پس از احراز هویت گیرنده وجه، صورت می‌پذیرد.
تبصره 2 - گواهی بانک دایر بر واریز وجه به حساب ذینفع، رسید چک و امضا یا اثر انگشت گیرنده وجه، پرداخت محسوب می‌گیرد.
فصل پنجم - طبقه‌بندی، نگهداری و بستن حسابها
ماده 50 - طبقه‌بندی و نحوه نگهداری حسابها در دفاتر مالی شرکت بر اساس اصول حسابداری بازرگانی و طبق دستورالعملی خواهد بود که پس از تصویب‌هیأت مدیره، بمورد اجراء گذارده خواهد شد.
ماده 51 - فرم اسناد مورد استفاده و نحوه تنظیم آنها و مدارک و مستندات مورد پذیرش برای ثبت عملیات مالی، بر اساس دستورالعملی خواهد بود که توسط امور مالی تهیه و پس از تصویب هیأت مدیره، بمورد اجراء گذاشته خواهد شد.
تبصره - روشهای اجرائی وصول درآمد با رعایت مفاد تعرفه مصوب و ضوابط مربوط به شرح دستورالعملی خواهد بود که توسط امور مالی تهیه و به تصویب‌هیأت مدیره خواهد رسید
ماده 52 – تنظیم دفاتر مالی و اسناد شرکت بر اساس اصول و موازین پذیرفته شده حسابداری و با رعایت قوانین و مقررات مربوط خواهد بود
ماده 53- کلیه اسناد مالی شرکت براساس اصل مدارک مستند ، تنظیم می گردد
تبصره 1- در مواردیکه اصل و مدارک مفقود گردیده باشد ، امور مالی شرکت با ارائه دلائل توجیهی مشروط بر آنکه قبلا بحساب منظور نشده باشد پس از تصویب هیأت مدیره اسناد مالی را با نسخ دیگر و یا فتوکپی تأیید شده بحساب منظور می‌نماید.
تبصره 2 - چنانچه امکان تهیه نسخ دیگر یا فتوکپی مدارک مفقود شده وجود نداشته باشد امور مالی پس از حصول اطمینان، مراتب را با ارائه دلائل توجیهی به مدیر عالم شرکت جهت طرح در هیأت مدیره و کسب مجوز لازم، گزارش خواهد نمود.
تبصره 3 - مدارک منضم به اسناد درآمد حمل و نقل داخلی و بین‌المللی تابع تعرفه مصوب و مقررات حمل و نقل بین‌المللی و ضوابط مربوط خواهد بود.
ماده 54 - ذیحساب طرحهای عمرانی موظف است اطلاعات عملیات مالی هر ماه را بر اساس دستورالعملی که به تصویب هیأت مدیره شرکت خواهد رسید حداکثر تا پایان ماه بعد، به امور مالی شرکت تحویل نماید.
ماده 55 - بمنظور افزایش بنیه مالی شرکت هر ساله معادل (10%) از سود ویژه شرکت بعنوان اندوخته قانونی موضوع می‌گردد و تا زمانیکه اندوخته مذکور‌معادل سرمایه ثبت شده شرکت شود، این روند ادامه می‌یابد.
ماده 56 - بمنظور جبران هزینه‌های ناشی از استهلاک دارائیهای ثابت اعم از منقول و غیر منقول همه ساله ذخیره‌ای تحت عنوان ذخیره استهلاک دارائیهای ثابت بر اساس قیمت تمام شده آنها محاسبه و در حسابهای شرکت منظور خواهد شد. نحوه و روش محاسبه استهلاک با توجه به نرخهای متداول بر اساس‌آئیننامه‌ای خواهد بود که به تصویب هیأت مدیره شرکت میرسد.
تبصره - استهلاک دارائیهای ثابت شرکت تا زمان انجام ارزیابی موضوع تبصره ماده (4) اساسنامه شرکت، بر مبنای قیمت ثبت شده در دفاتر محاسبه خواهد شد.
ماده 57 - چنانچه یک یا چند قلم از دارائیهای ثابت شرکت اعم از منقول و غیر منقول بر اثر حوادث و قبل از پایان عمر مفید از بین برود مابه التفاوت ارزش ثبت شده دارائی پس از وضع میزان ذخیره استهلاک محاسبه شده تا آن تاریخ و ارزش اسقاط بحساب سود و زیان منظور خواهد شد.
تبصره - در صورتیکه هر یک دارائیهای ثابت شرکت در پایان یا پس از عمر مفید غیر قابل استفاده گردند یا در هر زمان از تملک شرکت خارج شوند، نحوه‌احتساب آن بر اساس اصول پذیرفته شده حسابداری و با رعایت مقررات عمومی مربوط خواهد بود.
ماده 58 - بمنظور جبران عدم وصول مطالبات شرکت، همه ساله بر اساس میزان و روند وصول مطالبات مبلغی بعنوان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول و‌لاوصول، در نظر گرفته خواهد شد و با رعایت مفاد اساسنامه شرکت به حسابهای مربوط منظور می‌گردد.
ماده 59 - امور مالی موظف است ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت شامل عملیات جاری و سرمایه‌گذاری ثابت هر سال مالی را حداکثر تا پایان روز سی و‌یکم اردیبهشت ماه سال بعد جهت طرح در هیأت مدیره، تهیه و ارائه نماید.
تبصره - ترازنامه و حساب سود و زیان هر سال شرکت پس از تصویب هیأت مدیره حداکثر تا شانزدهم خرداد ماه سال بعد به انضمام گزارش هیأت مدیره، جهت رسیدگی در اختیار بازرس (حسابرس) شرکت گذارده می‌شود.
ماده 60 - پس از پایان هر سال مالی، بودجه مصوب شرکت با هزینه‌های انجام شده، توسط هیئتی مرکب از نمایندگان هیأت مدیره، امور مالی و واحد بودجه شرکت، تطبیق داده می‌شود و در صورت تأیید مراجع ذیصلاح، اصلاحیه لازم صادر خواهد شد.
ماده 61 - تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان هر سال مالی شرکت در مجمع عمومی به منزله تسویه حساب عملیات یکساله شرکت خواهد بود.
ماده 62 - وجوه حاصل از حراج توشه و کالای حمل شده بر اساس تعرفه مصوب پس از کسر هزینه‌ها، بحساب مربوط منظور می‌گردد.
تبصره - نحوه احتساب و نگهداری حساب خالص وجوه حاصل از حراج توسعه و کالاهای حمل شده، استرداد وجوه مزبور و منظور نمودن آنها به حساب درآمد شرکت با رعایت مقررات مربوط، بر اساس دستورالعملی خواهد بود که به تصویب هیأت مدیره میرسد.
ماده 63 - نحوه نگهداری و تسویه حسابهای حمل و نقل بین‌المللی بصورت متقابل، طبق دستورالعملی خواهد بود که با توجه به مفاد این آئیننامه و‌مقررات مربوط، به تصویب هیأت مدیره میرسد.
ماده 64 - کرایه حمل و نقل محمولات اداری شرکت بر اساس تعرفه مصوب محاسبه و از یک طرف بحساب درآمد شرکت و از طرف دیگر بحساب هزینه واحد مربوط، منظور می‌گردد.
ماده 65 - مابه‌التفاوت حاصل از تسعیر دارائیها و بدهیهای ارزی باید در حساب «ذخیره تسعیر دارائیها و بدهیهای ارزی» نگهداری شود.
تبصره 1 - چنانچه مانده این حساب در پایان سال مالی بدهکار باشد بحساب سود و زیان همان سال منظور خواهد شد.
تبصره 2 - در صورتیکه مانده حساب ذخیره فوق‌الذکر در پایان سال مالی بستانکار و از مبلغ سرمایه ثبت شده شرکت تجاوز نماید، مازاد حساب مزبور نسبت به سرمایه ثبت شده شرکت پس از طی مراحل قانونی به سرمایه شرکت افزوده خواهد شد.
فصل ششم - اموال
ماده 66 - اموال شرکت اعم از منقول و غیر منقول شامل دارائیهای ثابتی است که بتوان از آنها بطور مکرر یا بیش از یکسال مالی بدون تغییر محسوس یا از‌دست داد مشخصات اصلی استفاده نمود.
تبصره 1 - آن دسته از اموالی که در نتیجه مصرف از بین می‌روند و یا بعلت کمی قیمت فاقد ارزش نگهداری حساب اموال می‌باشند بعنوان اموال مصرف تلقی و بحساب هزینه منظور می‌گردند.
نحوه احتساب ارزش این گونه اموال به هزینه بر اساس آئیننامه ای خواهد بود که به تصویب هیأت مدیره میرسد.
تبصره 2 - موجودی مخازن (انبارها) بعنوان دارائی جاری تلقی می‌گردد.
ماده 67 - مسئولیت حفظ و نگهداری اموال بر عهده واحد مربوط و مسئولیت نظارت و نگهداری حساب اموال بعهده امور مالی شرکت می‌باشد.
ماده 68 - مسئولیت حفظ و نگاهداری اسناد مالکیت کلیه اموال منقول و غیر منقول (در صورتیکه دارای سند مالکیت باشند) و اوراق بهادار حمل و نقل بار و‌مسافر با اداره کل مخازن و اموال یا واحد جایگزین می‌باشد.
تبصره - مسئولیت حفظ و نگهداری ضمانت نامه‌های بانکی و سایر اوراق بهادار با امور مالی شرکت می‌باشد.
ماده 69 - کلیه اموال شرکت بایستی در دفاتر اموال بترتیب شماره‌ای که به آنها اختصاص می‌یابد ثبت و برچسب متناسب متضمن شماره مذکور، بر روی آنها الصادق گردد.
ماده 70 - حفظ و کنترل اموال و همچنین نگهداری حسابهای مربوط بموجب دستورالعملی خواهد بود که به تصویب هیأت مدیره میرسد.
ماده 71 - اموال منقول و غیر منقولی که بصورت بلاعوض شرکت واگذار می‌گردند با رعایت مقررات مربوط توسط کارشناس شرکت ارزیابی و به حساب منظور می‌شوند. چنانچه در پایان سال مالی جمع ارزش اموال بلاعوض واگذار شده به شرکت بیش از یکصد میلیون (000/000/100) ریال باشد، به سرمایه ثبت شده شرکت افزوده می‌شود و در غیر اینصورت بحساب درآمد منظور می‌گردد.
ماده 72 - کلیه اموال و دارائیهائی که از محل طرحهای عمرانی خریداری یا ایجاد می‌شوند پس از انجام خرید یا تکمیل طرح و تحویل آنها، معادل هزینه‌های‌انجام شده و بر اساس صورتمجلس تنظیمی که به تأیید ذیحساب طرحهای عمرانی و مجری طرح میرسد به بدهکار حساب دارائیهای شرکت و بستانکار‌حساب مربوط منظور می‌گردد.
فصل هفتم - مقررات متفرقه
ماده 73 - عملیات حسابرسی شرکت عبارت است از رسیدگی به کلیه مدارک و مستندات و کنترل ثبت عملیات و نگهداری حسابها و صورتهای مالی نهائی بمنظور حصول اطمینان از اجرای صحیح سیستم‌های مالی و خط مشی‌های مدیریت و قوانین و مقررات مالی در شرکت، که بر عهده حسابرسی داخلی شرکت‌خواهد بود.
تبصره - عملیات حسابرسی داخلی شرکت بر اساس دستورالعملی که به تصویب هیأت مدیره میرسد خواهد بود.
ماده 74 - وجوه ارزی حال از درآمده خدمات حمل و نقل بین‌المللی (بارو مسافر)مربوط به مسیر ایران که توسط راه‌آهنهای خارجی دریافت و حواله می‌گردد بحساب درآمد ارزی شرکت در بانک مجاز واریز می‌شود.
تبصره - پرداخت و حواله از این حساب در هر مورد با امضاهای مجاز شرکت و با رعایت مقررات مربوط صورت خواهد گرفت.
ماده 75 - بودجه شرکت بر حسب نحوه ارائه خدمات و با توجه به نیاز در قالب مواد هزینه، طبقه بندی و پس از تصویب هیأت مدیره بمرحله اجراء درخواهد‌آمد.
ماده 76 - تعیین میزان و اخذ تضمین از مستخدمینی که به تبع شغل خود دارای ابوابجمعی نقدی یا جنسی می باشند و یا در برابر ارائه خدمات آموزشی تعهد خدمت می‌سپارند بر اساس آئیننامه‌ای خواهد بود که پس از تصویب هیأت مدیره، بمورد اجرا گذارده خواهد شد.
ماده 77 - شرکت مجاز خواهد بود بدهی کارکنان و اشخاص حقیقی و حقوقی را از محل سایر مطالبات آنها رأساً پایاپای نموده و تسویه نماید.
ماده 78 - تقسیط بدهی اشخاص و کارکنان شرکت و دادن مهلت به بدهکاران و جریمه‌های نقدی ناشی از استنکاف یا عدم پرداخت بموقع بدهی با رعایت قوانین و مقررات مربوط بر اساس آئیننامه ای خواهد بود که به تصویب هیأت مدیره می رسد.
تبصره - اتخاذ تصمیم در مورد بدهی مشتریان شرکت بابت خدمات حمل و نقل، با رعایت مفاد این ماده و ضوابط مندرج در تعرفه مصوب، خواهد بود.
ماده 79 - مدت زمان نگهداری اسناد و اوراق مالی و سایر اوراق شرکت و ترتیب امحاء آنها با رعایت قوانین و مقررات مربوط، خواهد بود.
ماده 80 - شرکت مؤظف است دستورالعمل‌های اجرائی مواد این آئیننامه را ظرف مدت یکسال از تاریخ تصویب آن تهیه و به تصویب برساند و تا تصویب دستورالعمل‌های اجرائی، بر اساس ضوابط مورد عمل فعلی اقدام و در غیر اینصورت بر حسب مور مجوز لازم توسط شرکت اخذ خواهد شد.
ماده 81 - در هنگام تغییر سمت مسئولان مالی واحدهای تابعه شرکت مسئولین قبلی و جدید موظفند حداکثر ظرف یکماه با حضور نماینده امور مالی مرکز و‌بر اساس دستورالعملی که در این خصوص توسط امور مالی شرکت تهیه خواهد شد نسبت به تنظیم صورتمجلس تحویل و تحول سوابق و اطلاعات مالی واحد‌مربوط اقدام نمایند و یک نسخه از آن را پس از تکمیل، امضاء نموده و به امور مالی شرکت ارسال دارند.
تبصره - چنانچه هر یک از مسئولان موضوع این ماده از انجام تحویل و تحول استنکاف نمایند یا بهر دلیل شرکت در امر تحویل و تحول برای مسئول قبلی میسر نباشد، صورتمجلس تحویل و تحول سوابق و اطلاعات مربوط با حضور نماینده امور مالی شرکت و تحویل گیرنده، تنظیم و بشرح فوق اقدام خواهد شد.
ماده 82 - موجودی صندوق بهداشت بعنوان سرمایه اولیه صندوقی که جهت اعطای وام به کارکنان شرکت ایجاد می‌گردد و انتقال می‌یابد. افزایش سرمایه صندوق مذکور در صورت لزوم با تصویب هیأت مدیره خواهد بود.
تبصره - آئیننامه اعطای وام به کارکنان شرکت از محل صندوق موضوع این ماده به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید.
ماده 83 - هزینه‌های استخدام بر اساس آئیننامه استخدامی شرکت خواهد بود.
ماده 84 - معاملات شرکت بجز مواردی که مشمول مقررات استخدامی می‌شود بر اساس مفاد آئیننامه معاملات شرکت موضوع تصویبنامه شماره.42388ت/249/ه مورخ 7/7/1369 انجام خواهد شد.
ماده 85 - نحوه تحصیل یا اعطای اعتبار یا وام موضوع بند (4) ماده (6) اساسنامه شرکت بر اساس تصویب هیأت مدیره خواهد بود.
ماده 86 - مواردیکه در این آئیننامه پیش بینی نشده و مقررات خاص نیز برای آن در شرکت وجود ندارد مشمول مقررات عمومی می‌باشند.
ماده 87 - اعتبار هزینه‌های اضطراری که همه سال در بودجه به شرکت پیش بینی و به تصویب می رسد جز در موارد خاصی که قانوناً تعیین تکلیف شده است به تشخیص مدیر عامل شرکت بدون الزامی به رعایت مفاد آئیننامه‌های داخلی مورد عمل شرکت و بر اساس قانون « نحوه هزینه کردن اعتباراتی که به موجب قانون از رعایت قانون محاسبات عمومی و سایر مقررات عمومی دولت مستثنی هستند» مصوب 1364 و آئیننامه اجرائی آن قابل مصرف خواهد بود.
ماده 88 - انتصاب رؤسا و معاونان واحدهای مالی در مرکز و شعب شرکت با پیشنهاد مدیر امور مالی خواهد بود.
ماده 89 - هر گونه تغییر و اصلاح در این آئیننامه به پیشنهاد هیأت مدیره و تأیید مجمع عمومی و تصویب هیأت وزیران خواهد بود.
معاون اول رییس جمهور - حسن حبیبی