عضو هیأت مدیره کانون وکلای دادگستری مرکز اظهار داشت: نمی‌توان مجازات اعدام را به صورت قطعی بازدارنده دانست.

 

Hojati.jpeg (53 KB)

 

سیدمهدی حجتی، عضو هیأت مدیره کانون وکلای دادگستری مرکز در خصوص آن دسته از قوانین کیفری که در ایران مجازات اعدام را تجویز می‌کنند، بیان کرد: قوانین کیفری کشور، مجازات سالب حیات را در دو قالب مختلف اعدام و قصاص نفس مورد پیش‌بینی قرار داده‌اند که اگرچه نتیجه اجرای هر یک از آنها، سلب حیات از محکوم علیه است؛ لیکن این دو مجازات با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند.

وی ادامه داد: در واقع قصاص نفس در زمره حقوق اختصاصی اولیاء دم مقتول قرار دارد که با عفو قاتل توسط اولیاء دم یا اعلام گذشت و رضایت ایشان و یا با مصالحه اولیاء دم با قاتل، اجرای آن منتفی می شود لیکن مجازات اعدام، فاقد این خصیصه است و اگر شخص یا اشخاصی در مورد جرمی که مجازات آن اعدام است، شکایت یا شکایاتی مطرح کرده باشند، اعلام گذشت بعدی آنها اثری در تعیین و اجرای مجازات ندارد. در واقع مجازات قصاص نفس در زمره حقوق الناس است که اگر با مجازات اعدام جمع شود؛ مجازات قصاص نفس به لحاظ اینکه در زمره حقوق الناس است مقدم بر اعدام اجرا می‌شود و چنانچه به هر دلیلی، قصاص نفس اجرا نشود، مجازات اعدام به مرحله اجرا درخواهد آمد.

حجتی افزود: نمی‌توان به صورت قطعی مجازات اعدام را بازدارنده دانست. بدیهی است وقتی که علیرغم وجود مجازات اعدام در قوانین کیفری ما، هنوز هم افرادی هستند که دست به ارتکاب جرائمی می‌زنند که مجازات آن اعدام است، نمی‌توان گفت که این مجازات از بازدارندگی لازم برخوردار است. در کشورهایی که مجازات اعدام را لغو کرده‌اند، تحقیقات بعدی نشان داده است که میزان جرائم ارتکابی، علیرغم لغو مجازات اعدام در خصوص جرم معینی، افزایش نداشته است و به همین خاطر می‌توان در مورد برخی از جرائم، مجازات اعدام را لغو کرد بدون آنکه در مورد افزایش میزان ارتکاب آن نگران بود؛ همانگونه که قانونگذار ما در مورد جرائم مواد مخدر در سال 1396 چنین کرد و مجازات اعدام را در مورد جرائم مواد مخدر محدود کرد.

وی اضافه کرد: در صورتی که عقیده بر بازدارندگی مجازات اعدام و فقدان جایگزین مناسب برای این مجازات وجود دارد، باید از مجازات اعدام به صورت محدود و استثنایی استفاده کرد و بالاخص باید به این نکته اساسی توجه داشت که در مورد این مجازات، اشتباهات قضایی تحت هیچ عنوان جبران‌پذیر نخواهند بود./ ایلنا