هر شخصی که ادعایی علیه اشخاص دیگر دارد، بایست در گام اول ادعای خود را در قالب یک دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت نماید. مدعی را خواهان و مدعی علیه یا شخصی که ادعایی علیه اش مطرح شده، خوانده نام دارد. در واقع دادخواست برای دعاوی حقوقی استفاده می شود و با ثبت و عدم نقص آن، دادگاه مکلف به بررسی و تعیین وقت رسیدگی برای طرفین دعوا است. پس نخستین ورقه قضایی که خوانده دعوا از ادعایی که علیه اش مطرح شده مطلع می گردد، دادخواست است. 

مادامی که دادخواست توسط شعبه دادگاه دریافت شود، مدیر دفتر نسبت به بررسی اولیه دادگاه اقدام می کند، اگر نواقصی داشته باشد که قابل رفع باشد از قبیل هزینه دادرسی، عدم پرداخت هزینه نشر آگهی، عدم ذکر مشخصات شهادت شهود نسبت به دعوایی که صرفاً با استناد به شهادت شهود طرح شده است و ... مدیر دفتر ایراد رفع نقص برای خواهان صادر می کند و 10 روز به ایشان مهلت می دهد تا نسبت به رفع نواقص اقدام کند اما ممکن است نواقص به نحوی باشد که مدیر دفتر به ناچار بدون اخطار ایراد رفع نقص، قرار رد دادخواست بدوی صادر می کند که شامل، اگر نام و نام خوانوادگی خواهان یا نشانی ایشان مشخص نباشد و ... . 

فرایند ثبت دادخواست

همانطور که بیان شد، ثبت هر گونه دادخواست بایست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام شود اما این فرایند بایست با آگاهی از مواردی انجام شود تا از اطاله دادرسی یا هزینه دادرسی پیشگیری شود؛ 

الف- مشخصات خوانده

خواهان بایست اطلاعات کامل خوانده از جمله نام و نام خانوادگی، نام پدر، سن، شغل و نشانی پستی ایشان را بیان کند. 

ب- خواسته

درخواستی که خواهان علیه خوانده از دادگاه دارد را گویند در واقع خواهان بایست مطابق با نوع دعوا خواسته خود را مشخص کند برای مثال اگر مؤجر خواهان تخلیه ملک اجاره ای است بایست دادخواست تخلیه عین مستاجره اقامه کند 

پ- دلائل و منضمات

هر گونه دلیل، سند، و یا شهادت شهود که برای اثبات ادعا ضرورت دارد را در این قسمت بایست درج کند و به دادخواست اصلی پیوست کند.

ت- شرح دادخواست

در این بخش خواهان بایست مشروح خواسته خود را شرح دهد البته نیازی به جزئی گویی نیست بلکه کلیت ادعا را در قالب بیان شرح مختصر واقعه بیان کند. 

برخی از دعاوی حقوقی از جمله دعاوی مالی کمتر از 20 میلیون تومان، در صلاحیت شورای حل اختلاف می باشد و خطاب دادخواست بایست به ریاست محترم شورای حل اختلاف باشد.

دادخواست صرفاً به دعاوی حقوقی که در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی یا شورای حل اختلاف منتهی نمی شود بلکه به دعاوی که در صلاحیت دیوان عدالت اداری، هیئت تشخیص اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی، کمیسیون های تخصصی از جمله کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری، دادخواست اعتراض به توقیف اموال مدیون که مشمول مستثنیات دین است به رئیس محترم اداره ثبت محل و سایر نهادهای داوری از جمله داوری بورس که با ثبت یا تقدیم دادخواست قابل طرح است.