هیئت وزیران در جلسه مورخ 24/1/1384 بنا به پیشنهاد شماره 910/ش/4/ الف مورخ 13/3/1383 شورای عالی استانها و به استناد ماده (75) اصلاحی قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران ـ مصوب 1382ـ آیین‌نامه داخلی شورای اسلامی شهر را به شرح زیر تصویب نمود:

آیین‎نامه داخلی شورای اسلامی شهر
مصوب 1384,01,24

ماده 1ـ اولین جلسه هر دوره شورای اسلامی شهر،‌ که در این آیین‌نامه شورا نامیده می‌شود، بعد از قطعی شدن نتایج انتخابات، در تاریخ نهم اردیبهشت ماه به دعوت فرماندار یا سرپرست فرمانداری و با حضور دعوت کننده یا نماینده وی تشکیل و با حضور دو سوم اعضا رسمیت می‎یابد. 

ماده 2ـ در اولین جلسه شورا مسن‌ترین فرد از اعضای حاضر به عنوان رئیس سنی و دو نفر از جوانترین اعضای حاضر به سمت منشی تعیین می‌شوند و در جایگاه هیئت رئیسه قرار می‌گیرند.

ماده 3ـ وظایف هیئت رئیسه سنی اداره اولین جلسه اعم از انجام مراسم تحلیف و اجرای انتخابات هیئت رئیسه دائم شورا می‌باشد. 

تبصره ـ مراسم تحلیف براساس دستورالعملی که به تصویب شورای عالی استانها می‌رسد، انجام می‌شود.

ماده 4ـ اعضای شورا در اولین جلسه خود از بین اعضای شورا، هیئت رئیسه شورا شامل رئیس، نائب رئیس و حداقل یک منشی و همچنین یک نفر را به عنوان سخنگو برای مدت دو سال  و نماینده یا نمایندگان شورا در شورای اسلامی شهرستان را تا پایان همان دوره انتخاب می‎نمایند. 

تبصره ـ رئیس شورا موظف است درصورت قطعیت یافتن خروج عضوی از شورا، مراتب را به فرمانداری ذیربط به طور کتبی گزارش دهد تا فرماندار از عضو علی البدل شورا با احتساب رأی وی برای شرکت در جلسات دعوت نماید. 

ماده 5ـ عضویت در شورا قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست. هیچیک از اعضای شورا حق تفویض اختیارات خود را به غیر اعم از عضو یا غیرعضو ندارد. 

ماده 6 ـ  وظایف رئیس شورا به شرح زیر است: 
1ـ مسؤولیت امور اداری و مالی شورا. 
2ـ اداره جلسات شورا و برقراری نظم در جلسات. 
3ـ دعوت از اشخاصی که حضور آنها در جلسات شورا ضرورت داشته باشد.
4ـ دعوت از اعضا و تقسیم کار بین اعضا ‌و کمیسیونهای شورا. 
5ـ ابلاغ و نظارت ‌بر پیگیری مصوبات شورا. 
6ـ معـرفی نـماینده یـا نمایندگان شورا که از بین اعضای شورا انتخاب می‌شوند به مسؤولان اجرایی، نهادها و سازمانهای دولتی در صورت درخواست آنها.
7ـ امضای احکام مسؤول و اعضای دبیرخانه و سایر کارکنان شورا براساس تشکیلات تفصیلی شورا. 
8ـ ارسال نسخه‎ای از بودجه مصوب و هزینه شورا در پایان هر سال مالی به‎شوراهای اسلامی شهرستان و استان مربوط و نیز انتشار آن جهت اطلاع عموم. 
9ـ ابلاغ کتبی موارد اعتراض و ایراد اعضا که به صورت روشن به رئیس شورا تقدیم شده است به عنوان تذکر به شهردار و دریافت پاسخ کتبی یا شفاهی شهردار در خصوص تذکر ابلاغی آن در جلسه شورا. 
10ـ امضای کلیه مکاتبات رسمی شورا.
11ـ اعلام روز و ساعت تشکیل جلسه بعد، قبل از ختم هر جلسه.

ماده 7ـ نایب رئیس شورا در غیاب رئیس شورا وظایف او را انجام می‌دهد و در مقابل شورا مسؤول است.

ماده 8 ـ وظایف هیئت رئیسه و سخنگو به موجب دستورالعملی تعیین می‌شود که به تصویب شورای‌عالی استانها می‌رسد. 

ماده 9ـ به منظور بررسی، اصلاح و تکمیل پیشنهادات و نیز تهیه طرحهای لازم و انجام وظایف قانونی که شورا برعهده دارد، کمیسیونها و کارگروههای تخصصی تشکیل می‌شود. 

تبصره ـ ترکیب، چگونگی اداره و وظایف این کمیسیونها به تصویب شورای‌عالی استانها می‌رسد. 

ماده 10 ـ پیشنهادات واصل شده به کمیسیون در صورتی‌که مرتبط با شهرداری باشد با حضور شهردار یا نماینده وی که بدون حق رأی و برای ادای توضیحات در جلسات شرکت می‎کند، رسیدگی خواهد ‌شد.

ماده 11ـ هر عضو شورا می‎تواند از مقام خود استعفا دهد. پذیرش استعفا با تصویب اکثریت مطلق آرای حاضران در جلسه امکان پذیر است.

ماده 12ـ عضو متقاضی استعفا باید تقاضای خود را با ذکر دلایل به رئیس تقدیم نماید و رئیس آن را در نخستین جلسه علنی بعدی شورا در دستور کار قرار دهد و در این فاصله عضو متقاضی می‎تواند در صورت تمایل اعلام انصراف نماید.

ماده 13ـ برای بررسی تقاضای استعفا ابتدا تقاضا قرائت می‎شود، سپس شخص متقاضی یا عضو دیگری به تعیین او حداکثر نیم ساعت دلایل استعفا را بیان می‎نماید و مخالف یا مخالفان نیز به همان مدت می‌توانند صحبت کنند و پس از آن رأی‎گیری می‎شود.  

ماده 14ـ هرگاه تقاضای استعفای تعدادی از اعضا به نحوی باشد که مانع از رسمیت جلسه گردد، قابل طرح در شورا نیست. 

ماده 15ـ رئیس شورا موظف است بلافاصله پس از قطعیت یافتن خروج عضوی از شورا به دلایلی نظیراستعفا , فوت، جنون و سلب عضویت، مراتب را برای تعیین جانشین او به فرمانداری مربوط به طور کتبی اعلام نماید.

ماده 16ـ غیبت از جلسات شورا با اطلاع رئیس شورا و از جلسات کمیسیونها با اطلاع رئیس کمیسیون مربوط امکان‌پذیر است.

تبصره 1ـ تشخیص موجه بودن غیبت و تأخیر و تعجیل در جلسات شورا برعهده شورا و در جلسات کمیسیونها با تصویب کمیسیون می‌باشد و در هر صورت اعلان رسمی غیبت و تأخیر با رئیس شورا خواهد بود. 

تبصره 2ـ رسیدگی به موجه و غیرموجه بودن تأخیر در پایان همان جلسه و غیبت در اولین جلسه بعدی به عمل می‌آید و عضو غایب می‌تواند در این فاصله دلایل خود را مبنی بر موجه بودن غیبت به رئیس شورا ارایه دهد. 

ماده 17ـ در مواردی که براساس قوانین و مقررات نماینده یا نمایندگانی از شورا به‎عنوان عضو سایر مجامع و شوراها انتخاب می‎شوند، نماینده یا نمایندگان یادشده با تصویب شورا انتخاب و توسط رئیس شورا معرفی می‎شوند. 

تبصره ـ نمایندگان منتخب موظفند گزارش کار خود را در اولین جلسه به‎استحضار اعضا برسانند و به صورت کتبی نیز به رئیس شورا ارایه نمایند.

ماده 18ـ دستور جلسات رسمی شورا باید به ترتیب وصول پیشنهادات و با توجه به‎اولویتها از طرف هیئت رئیسه تهیه شود و حداقل یک هفته قبل از تشکیل جلسه در اختیار اعضا قرار گیرد. 

تبصره 1ـ در صورت تعدد تقاضاها در یک زمان تشخیص اولویت با هیئت رئیسه خواهد بود. 

تبصره 2 ـ با تصویب اکثریت مطلق اعضای حاضر می‌توان موضوع دستور جلسه را برای مدت معینی به تعویق انداخت یا مسکوت گذاشت. 

ماده 19ـ در هر جلسه حداکثر سه  نفر از اعضا که تا (48) ساعت قبل از شروع جلسه رسمی تقاضای نطق قبل از دستور نموده‎اند در حدود وظایف شورا طبق فهرست تنظیمی حداکثر به مدت ده دقیقه برای هر نفر

تبصره 1ـ در صورت تعدد متقاضیان با توجه به اولویت ثبت‌نام، ناطقان قبل از دستور تعیین می‎گردند. 

تبصره 2 ـ هر عضوی که حق نطق قبل از دستور را بیابد، می‎تواند تمام یا قسمتی از وقت خود را به عضو دیگری واگذار کند. 

ماده 20ـ رئیس شورا می‎تواند قبل از ورود در دستور جلسه به مدت حداکثر ده دقیقه در مورد مسائل مهم روز شوراها مطالبی را که آگاهی اعضا از آن ضروری باشد، به‎اطلاع آنها برساند. 

ماده 21ـ اعضای شورا نسبت به موضوعاتی که طبق دستور در شورا مطرح می‎شود، می‌توانند قبل از جلسه به عنوان موافق یا مخالف ثبت نام نمایند. در صورتی‌که موافق یا مخالف ثبت نام نکرده باشد، اعضا در جلسه شورا می‎توانند نوبت بگیرند و به ترتیب تقدم ثبت نام یا گرفتن نوبت نطق خواهند کرد. اگر هیچ موافقی وجود نداشته باشد، یک مخالف صحبت می کند و اگر مخالفی وجود نداشت، تنها یک موافق می‎تواند صحبت کند.

تبصره ـ در صورت صحبت خارج از موضوع، رئیس جلسه به آنها تذکر خواهد داد و در صورت دو نوبت تذکر در نوبت سوم ناطق از ادامه نطق منع خواهد شد. 

ماده 22ـ تقاضای کفایت مذاکرات یا افزایش مدت شور یا مسکوت ماندن یک پیشنهاد، به پیشنهاد رئیس شورا یا حداقل سه نفر از اعضا قابل رسیدگی است. یک مخالف و یک موافق هر کدام تا پنج دقیقه صحبت می نمایند و سپس رأًی گیری می‎شود و تصمیم اتخاذ شده بلافاصله توسط رئیس جلسه اجرا می‌شود.

ماده 23ـ اخطار راجع به منافی بودن طرحها و پیشنهادها  با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مقررات جاری و یا آیین‎نامه داخلی شورا بر اظهارات دیگر مقدم است.

ماده 24 ـ در صورت توهین به اشخاص حقیقی یا حقوقی، در همان جلسه یا در جلسه بعد، با تشخیص هیئت رئیسه به آنها تا پانزده دقیقه اجازه نطق در دفاع از خود داده خواهد شد.

ماده 25ـ نحوه اداره جلسات، رأی‎گیری و بررسی پیشنهادهای واصل شده براساس دستورالعملی است که به تصویب شورای عالی استانها می‎رسد.

معاون اول رئیس ‎جمهور ـ محمد رضا عارف