آئین‌نامه شماره52
مصوب 1382,10,23با اصلاحات و الحاقات بعدی
شورای عالی بیمه در اجرای بند 3 مادة 17 قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری قرارداد بیمه مسئولیت متصدیان حمل داخلی مشتمل بر 13 مادة و 3 تبصره را به شرح زیر در جلسه مورخ 23/10/1382تصویب نمود:
قرارداد بیمة مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی
شمارة قرارداد.........
| این قرارداد بین شرکت سهامی بیمة............... (به عنوان بیمه‌گر) ازیک طرف و شرکت حمل ونقل |
| داخلی...................................... به نشانی............................................................................... |
| (به عنوان بیمهگذار) ازطرف دیگر با رعایت قانون بیمه مصوب سال 1316 به شرح زیر منعقد می‌شود: |
ماده 1: موضوع قرارداد
موضوع قرارداد عبارت است از بیمة مسئولیت بیمهگذار درقبال ارسال کنندگان و یا صاحبان کالا به‌استناد بارنامه‌های صادره،که ناشی از تحقق خطرات بیمه شده در این قرارداد بوده و بیمهگذار به عنوان‌متصدی حمل ونقل مسئول جبران آن ها شناخته شود.
ماده 2: شروع و خاتمه تعهدات بیمه‌گر
تعهدات بیمه‌گر تحت این قرارداد پس از تکمیل بارگیری کالا در مبدأ، آغاز و همزمان با شروع تخلیه‌در مقصد مندرج در بارنامه خاتمه می‌یابد.
ماده 3: حدود و میزان تعهد بیمه‌گر
بیمه‌گر طبق شرایط این قرارداد و مشروط به انجام کلیه وظایف و تعهدات بیمهگذار به شرح مندرج‌در مادة 8 متعهد جبران خسارتهایی است که درنتیجه وقوع حوادث زیر به محمولات مورد حمل وارد ومسئولیت جبران آن به عهده بیمهگذار باشد:
1-3- تصادف و واژگونی وسیلة نقلیه و یا برخورد کالا با شیی ثابت.
2-3- خسارتهای وارد به کالا در اثر پرتاب شدن از روی وسیلة نقلیه.
3-3- آتش‌سوزی، صاعقه و انفجار وسیلة نقلیه.
4-3- سرقت کلی محموله با وسیلة نقلیه.
تبصره بیمه‌گر درمجموع تا بیست درصد تعهدات خود متعهد جبران هزینه های زیر نیز خواهد بود:
1- هزینه های لازم و متعارف جهت نجات کالا و جلوگیری از توسعة خسارت پس از وقوع حوادثی که جبران زیان آن در تعهد بیمه‌گر باشد.
2- هزینة دادرسی و دفاع از بیمهگذار که به صورت متعارف در ارتباط با خطرات بیمه شده درمراجع قضایی ثبت شده باشد.
ماده 4: استثنائات
جبران خسارتهایی که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم در نتیجة عوامل زیر به کالای مورد حمل وارد آمده باشد در تعهد بیمه گر نیست:
1-4- جعل اسناد و خیانت در امانت و هرنوع عمل عمد یا مجرمانة بیمهگذار (شامل کارکنان ونمایندگان وی)، راننده و یا کمک رانندة وسیلة نقلیه.
2-4- حوادث طبیعی مانند سیل، طوفان، زلزله، آتشفشان.
3-4- جنگ، شورش، اعتصاب، بلوا، ضبط و مصادره.
4-4- تشعشعات رادیواکتیو و فعل و انفعالات هسته‌ای.
5-4- عیب ذاتی و یا خود سوزی کالاها.
6-4- هرگونه خسارت غیرمستقیم و عدم‌النفع و کاهش ارزش کالا در بازار.
7-4- حمل کالاهای قاچاق و غیرمجاز.
8-4- خسارت هنگام تخلیه و بارگیری.
9-4- عدم صلاحیت راننده برای رانندگی وسیلة نقلیه باتوجه به نوع گواهینامه.
10-4- ریزش، روندگی، آبدیدگی، مگر این که ناشی از تحقق خطرات مذکور در مادة (3) باشد.
11-4- کاهش طبیعی وزن محموله.
12-4- سرقت قسمتی از محموله و یا هرنوع سرقت ناشی از خیانت در امانت.
13-4- فقدان کالا.
14-4- تغییر وسیلة حمل جز با موافقت قبلی بیمه‌گر.
15-4- خسارت وارده به علامت و بسته بندی کالا.
تبصره - خسارت ناشی از تخلیه و بارگیری و آبدیدگی مشروط به پرداخت حق بیمة اضافی قابل پوشش خواهد بود.
ماده 5(منسوخه 11/12/1389): نرخ حق بیمه
1-5- نرخ حق بیمة هر بارنامه (حمل) برای محموله‌های تا ارزش پنجاه میلیون ریال معادل 5/0 در هزار ارزش محموله
2-5- نرخ حق بیمة بارنامه هایی که ارزش محمولة آن بیش از پنجاه میلیون ریال باشد 2/0 در هزار نسبت به مازاد مبلغ پنجاه میلیون ریال محاسبه شده و به مبلغ حق بیمة بند 1-5 اضافه می‌شود.
3- 5- در مواردی که بیمه گذار منحصراً آهن آلات، غلات، علوفه، سنگ های معدنی،گچ و سیمان و یا سایر مصالح ساختمانی را به صورت فله حمل می‌نماید نرخ حق بیمه به نصف تقلیل می‌یابد.
4-5- بیمهگذار متعهد است در تاریخ شروع قرارداد مبلغ............... ریال به عنوان سپرده حق بیمه به بیمه‌گر بپردازد. این سپرده تا پایان قرارداد نزد بیمه‌گر باقی خواهد ماند.
5-5- بیمهگذار موظف است مالیات و یا عوارضی که طبق قوانین و یا مقررات در ارتباط با این‌قرارداد ملزم به پرداخت آن است را در هر مورد محاسبه و علاوه بر حق بیمة متعلقه به بیمه‌گر پرداخت نماید.
ماده 6: مشارکت در منافع
درصورتی که در پایان هر دورة یکساله قرارداد مشخص شود که نسبت مجموع خسارت های پرداختی و معوق به حق بیمة دریافتی هر قرار داد کمتر از پنجاه درصد است بیمه‌گر می‌تواند حداکثر معادل10 درصد حق بیمة آن قرارداد را به عنوان مشارکت در منافع به بیمهگذار پرداخت نماید.
ماده 7: خسارت سهم بیمهگذار
در خسارت ناشی از سرقت کلی محموله جبران بیست درصد خسارت به عهدة بیمه گذار است وباید توسط وی به صاحب کالا پرداخت گردد.
ماده 8: تعهدات بیمه گذار
بیمهگذار متعهد است:
1-8 - برای کلیة محمولات به صورت مسلسل (پشت نمره) بارنامة جاده‌ای داخلی وزارت راه وترابری صادر نموده و مسئولیت خود را در قبال ارسال کننده و یا صاحبان محمولات مذکوررا تحت شرایط این قرارداد، بیمه نماید.
2-8 - یک نسخه از تصویر (کپی) حوالة سازمان پایانه‌ها و حمل ونقل کشور را که برای دریافت بارنامه بنام وی (بیمهگذار) صادر می‌گردد همواره و حداکثر تا پنج روز بعد از تاریخ صدورحواله به بیمه‌گر تحویل نماید.
3-8 - فهرست کلیة بارنامه های صادره طی هر روز را با ذکر شماره سریال، مبدأ، مقصد، نوع وارزش محموله، میزان حق بیمة تا پایان وقت اداری همان روز و حداکثر در آغاز وقت اداری روز بعد به بیمه‌گر اعلام و حق بیمه مربوط به بارنامه‌های صادره را ظرف 3 روز پس از پایان‌هر هفته به بیمه‌گر پرداخت نمایند. چنانچه بیمهگذار تا پایان مهلت مقرر در این بند نسبت به‌اعلام مشخصات بارنامه های صادره اقدام نکند و یا حق بیمة مربوط را ظرف مدت تعیین‌شده نپردازد بیمه‌گر متعهد جبران خسارت احتمالی نخواهد بود.
4-8 - ارزش محموله و میزان حق بیمه را در بارنامه درج کند.
5-8 - هم زمان با صدور بارنامه مدارک رانندگان و خودروها را کنترل نماید.
6-8 - در ذیل حوالة بار، مشخصات راننده شامل نام و نام خانوادگی، شمارة دفترچة کار، شمارة گواهینامه، نشانی محل سکونت و شماره تلفن وی را درج نماید.
7-8 - سوابق بارنامه های مورد نظر را حداقل تا یک سال نزد خود نگهداری نموده و هر زمان که‌بیمه‌گر درخواست نماید، اطلاعات مورد نیاز را دراختیار وی قرار دهد.
8-8 - مراقبت های لازم را که هر کس عرفا از منافع خود به عمل می‌آورد، نسبت به محموله و حفظ حقوق و منافع بیمه‌گر به عمل آورد و کالای مورد حمل را در مسیرهای مجاز و متعارف، بارعایت قوانین و مقررات حمل و نقل داخلی در مدت زمان متعارف حمل و به مقصد برساند.
9-8 - درصورت وقوع حادثه موارد زیر را رعایت نماید:
1-9-8- مراتب را در اولین فرصت و حداکثر تا پنج روز بعد از تاریخ اطلاع به طور کتبی به اولین و نزدیک ترین شعبه بیمه‌گر اطلاع دهد.
2-9-8- هیچ گونه مسئولیتی را نسبت به حادثه و خسارت، بدون جلب موافقت بیمه گرقبول نکند
3-9-8- بدون اطلاع و موافقت بیمه‌گر، تغییری در وضعیت خسارت به عمل نیاورد مگر اقدامات و تغییراتی که برای نجات کالا و جلوگیری از توسعه خسارت ضروری است و عرفا باید انجام شود.
4-9-8- در صورت دریافت هرگونه اظهارنامه و احضاریه از دادگاه درخصوص مسئولیت تحت پوشش این قرارداد سریعاً اوراق مذکور را جهت اطلاع به بیمه‌گر ارائه‌نماید.
10-8 - اصل اسناد و مدارک زیر را تهیه و دراسرع وقت به بیمه‌گر تسلیم نماید.
1-10-8-گزارش مقامات انتظامی محل وقوع حادثه.
2-10-8- بارنامه و صورت مشخصات محموله.
3-10-8- فاکتور خرید محموله یا هرگونه مدارک قانونی دیگری که دال بر تعیین ارزش محموله باشد.
4-10-8- هرگونه ادعای خسارتی که ازطرف مدعی به وی اعلام شده باشد.
5-10-8- هرگونه مدرک دیگری که برای تشخیص مسئولیت بیمهگذار و یا میزان خسارت مؤثر بوده و یا به هر نحوی در رابطه با خسارت، مورد نیاز بیمه‌گر باشد.
ماده 9: حق جانشینی
بیمه‌گر در حدودی که خسارت وارده را قبول یا پرداخت می‌کند جانشین بیمهگذار بوده و حق دارد به شخص یا اشخاصی که مسئولیت منفرد یا مشترک در بروز خسارت داشته باشند مراجعه و استیفای حق نماید.
تبصره حق جانشینی در مورد خسارت های غیرعمدی ناشی از تقصیر رانندگان بیمهگذار اعمال نخواهد شد.
ماده 10: مقررات گوناگون
1-10- درصورت وقوع حادثه‌ای که موجب مسئولیت بیمهگذار شود بیمه‌گر می‌تواند برای اعزام کارشناس جهت بازدید و برآورد خسارت اقدام نماید.
2-10- بیمه‌گر می‌تواند در تمام دعاوی حقوقی که علیه بیمهگذار در رابطه با مسؤولیت های ناشی از بارنامه های صادره (که جزو مسئولیت تحت پوشش این قرارداد می‌باشد) در مراجع قضایی مطرح می‌شود، توسط وکیل مورد نظر خود از بیمهگذار دفاع و در مواردی که مصلحت بداند خارج از دادگاه، نسبت به پرداخت خسارت اقدام یا با زیان دیده توافق نماید. بدین منظور بیمهگذار به موجب این قرارداد به وکیل مورد نظر بیمه‌گر وکالت با حق توکیل می‌دهد.
3-10- بیمه‌گر موظف است ظرف 20 روز پس از دریافت مدارک لازم و یا صدور حکم قطعی دایر بر محکومیت بیمهگذار تعهدات خود را ایفا نماید.
4-10- خسارت براساس قیمت کالا در زمان بارگیری درمبدأ محاسبه می‌گردد و درغیاب چنین قیمتی، ارزش کالای مشابه در مبدأ حمل، مبنای محاسبه قرار خواهد گرفت. به هرحال‌خسارت قابل پرداخت از حداکثر مبلغی که بر مبنای آن حق بیمه پرداخت شده است تجاوزنخواهد کرد.
5-10- خسارت ناشی از سرقت کلی محموله حداقل دو ماه بعد از اعلام خسارت تصفیه می‌شود.
ماده 11: مدت قرارداد
مدت اعتبار این قرارداد یک سال شمسی است که از ساعت 24 روز..... شروع و در ساعت 24 روز..... منقضی می‌گردد و برای سال های بعد خود به خود تمدید خواهد شد مگر آن که هریک از طرفین لااقل یک ماه قبل از انقضاء مدت، نظر خود را مبنی بر عدم تمایل به ادامة قرارداد به طرف دیگر اعلام نماید.
1-11- اعتبار قرارداد منوط به مهر و امضای طرفین و پرداخت سپرده از طرف بیمهگذار می‌باشد.
2-11- پس از انقضای قرارداد، تعهد طرفین نسبت به کلیة بارنامه هایی که در مدت اعتبار این قرارداد تحت پوشش قرار گرفته است ادامه خواهد یافت.
ماده 12: فسخ قرارداد
هر یک از طرفین قرارداد می‌توانند با اعلام کتبی و مهلت یک ماهه به طرف مقابل، قرارداد را فسخ نمایند.
ماده 13: نحوه حل و فصل اختلافات
هرگونه اختلاف ناشی از تعبیر، تفسیر و یا اجرای این قرارداد، درصورتی که از طریق مذاکره حل وفصل نشود، به کارشناس مرضی الطرفین ارجاع خواهد شد و رأی کارشناس مزبور قطعی و برای طرفین لازم الاتباع است. درصورتی که طرفین در مورد انتخاب کارشناس واحد به توافق نرسند، موضوع به هیئت کارشناسی که به نحو زیر
انتخاب خواهد شد ارجاع می‌گردد.
1-13- هر یک از طرفین یک نفر کارشناس اختصاصی تعیین و به طرف دیگر معرفی‌می‌نماید.
2-13- کارشناسان اختصاصی قبل از بحث در موضوع مورد اختلاف به اتفاق کارشناس دیگری را به عنوان سرکارشناس انتخاب خواهند نمود.
3-13- رأی هیئت کارشناسی با اکثریت آرا معتبر و برای طرفین لازم الاتباع خواهد بود.
4-13- درصورتی که هر یک از طرفین تا 30 روز بعد از انتخاب و معرفی کارشناس طرف مقابل، کارشناس اختصاصی خود را تعیین نکند و یا کارشناسان اختصاصی تا 30روز در مورد تعیین سرکارشناس به توافق نرسند، هریک از طرفین می‌توانند حسب مورد از دادگاه ذیصلاح درخواست تعیین کارشناس یا سرکارشناس بنماید.
5-13- هر یک از طرفین در شروع رسیدگی، حق‌الزحمه کارشناس اختصاصی خود وپنجاه درصد از حق‌الزحمة سرکارشناس را پرداخت خواهند کرد و در خاتمه تمام هزینه های کارشناسی به عهدة طرفی خواهد بود که رأی به زیان او صادر می گردد.
این قرارداد در 13 مادة و 3 تبصره و در دو نسخه که هر دو نسخه حکم واحد را دارند تنظیم و امضاء گردید.
شرکت سهامی بیمة............. شرکت حمل و نقل داخلی..............