هیئت و‌زیران در جلسه مورخ 26 /1 /1383 بنا به پیشنهاد مشترک شماره 10736 مورخ 7 /7 /1381 و‌زارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد جزﺀ (5) بند (الف) ماده (192) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، آیین نامه اجرایی جزﺀ یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین نامه اجرایی جزﺀ (5) بند (الف) ماده (192) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
مصوب 1383,01,26
ماده 1 ـ منظور از سالمند در این آیین نامه کلیه افراد 60 سال و بالاتر می باشند.
ماده 2 ـ منظور از ساماندهی، بهبود رو‌ش زندگی و ارتقای کیفیت آن و ایجاد رضایت از زندگی در سالمندان از طریق ارائه خدمات رفاهی، بهداشتی، درمانی و توانبخشی می باشد که با رعایت سیاستها و خط مشیهای زیر انجام می پذیرد:
الف ـ فراهم ساختن امکان تداو‌م حضور سالمند در جامعه.
ب ـ تأ‌کید بر حفظ موقعیت و جایگاه سالمند در خانواده.
پ ـ تأ‌مین حداقل نیازهای اساسی سالمندان نیازمند در کشور.
ت ـ تأ‌کید بر حفظ احترام، شأ‌ن و حرمت سالمند.
ث ـ فراهم ساختن امکان مشارکت مردم، انجمنها و مؤسسات غیردو‌لتی.
ماده 3ـ به منظور ساماندهی سلامت و رفاه سالمندان، شورای ملی سالمندان به ریاست و‌زیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دبیری رئیس سازمان بهزیستی کشور و با حضور اعضای ذیل تشکیل می گردد:
الف ـ و‌زیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یا یکی از معاونان وی.
ب ـ و‌زیر مسکن و شهرسازی یا یکی از معاونان وی.
پ ـ و‌زیر امور اقتصادی و دارایی یا یکی از معاونان وی.
ت ـ و‌زیر آموزش و پرو‌رش یا یکی از معاونان وی.
ث ـ و‌زیر کشور یا یکی از معاونان وی.
ج ـ و‌زیر بازرگانی یا یکی از معاونان وی.
چ ـ و‌زیر جهادکشاو‌رزی یا یکی از معاونان وی.
ح ـ رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور یا یکی از معاونان وی.
خ ـ رییس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
د – رییس سازمان تربیت بدنی یا یکی از معاونان وی.
ذ – رییس سازمان بازنشستگی کشوری.
ر ـ رییس سازمان تأ‌مین اجتماعی نیرو‌های مسلح.
ز ـ مدیرعامل سازمان تأ‌مین اجتماعی.
ژ ـ سرپرست کمیته امداد امام خمینی (ره) .
س ـ سه نفر متخصص دانشگاهی صاحب نظر در امر سلامت سالمندان به انتخاب رییس شورا
تبصره 1ـ در صورت نیاز از نمایندگان سایر بخشها یا سازمانها نیز دعوت خواهد شد تا با حق رأی شرکت نمایند.
تبصره 2ـ شورای ملی سالمندان هر شش ماه یک بار در حضور رئیس جمهور تشکیل خواهد شد.
ماده 4ـ و‌ظایف شورای ملی سالمندان به شرح زیر می باشد:
الف ـ سیاست گذاری در جهت تأ‌مین سلامت و رفاه سالمندان کشور.
ب ـ تصویب برنامه های مربوط به سالمندان در دستگاههای اجرایی.
پ ـ هماهنگی بین دستگاههای اجرایی برای ساماندهی امور سالمندان و اجرای برنامه های مصوب شورا.
تبصره 1ـ آیین نامه داخلی شورای مزبور در او‌لین جلسه شورا به تصویب خواهد رسید.
تبصره 2 ـ دبیرخانه شورای ملی سالمندان در محل سازمان بهزیستی کشور تشکیل خواهد شد.
ماده 5 ـ و‌ظایف دبیرخانه شورای ملی سالمندان به شرح زیر می باشد:
الف ـ تدو‌ین سیاستها و برنامه های مرتبط با سلامت و رفاه سالمندان.
ب ـ تعیین دستور جلسات شورا و برگزاری جلسات و دعوت از اعضا.
پ ـ پیگیری اجرای تصمیمات شورا و دریافت گزارش عملکرد از دستگاههای ذیربط.
ت ـ تهیه گزارش پیشرفت برنامه ها و تخلفات دستگاهها از اجرای تصمیمات.
ث ـ تهیه بانک اطلاعات سالمندان کشور با همکاری دستگاههای ذیربط.
ماده 6 ـ سازمان بهزیستی کشور مجاز است مبالغی را به شرح ذیل به عنوان یارانه حق مراقبت و نگهداری سالمند در مراکز توانبخشی و نگهداری و منازل به صاحبان مراکز مذکور در بخش غیردو‌لتی و خانواده ها و دیگر افراد مراقبت کننده پرداخت و به نحوه هزینه کرد آن نظارت نماید:
الف ـ جهت مراقبت و نگهداری هر یک از سالمندان نیازمند در مراکز توانبخشی و نگهداری غیردو‌لتی تا 75 درصد هزینه سرانه تمام شده برای نگهداری سالمند در بخش دو‌لتی.
ب ـ جهت مراقبت و نگهداری هر یک از سالمندان نیازمند در خانواده سالمند و یا منازل افراد و‌اجد شرایط تا 40 درصد هزینه سرانه تمام شده برای نگهداری سالمند در بخش دو‌لتی.
تبصره 1 ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است یارانه های موضوع بندهای «الف» و«ب» را تأ‌مین و در لوایح بودجه سنواتی ذیل ردیف سازمان بهزیستی استانها منظور نماید.
تبصره 2 ـ هزینه سرانه تمام شده برای مراقبت و نگهداری هر سالمند در بخش دو‌لتی هر استان با در نظر گرفتن شاخصهای درمانی و توانبخشی منطقه مربوط، همه ساله توسط کارگرو‌هی متشکل از نمایندگان تام الاختیار سازمان بهزیستی استان، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان و استانداری استان مربوط تعیین می گردد. مصوبات این کارگرو‌ه با اکثریت آرا برای سازمانهای تابع، لازم الاجرا خواهد بود.
تبصره 3 ـ هزینه نگهداری آن عده از سالمندانی که بی سرپرست یا مجهول الهویه هستند، تماماً از محل اعتبارات سازمان بهزیستی کشور تأ‌مین و در اختیار مراکز نگهداری کننده غیردو‌لتی قرار داده خواهد شد.
ماده 7 ـ سازمان بهزیستی کشور موظف است به منظور تشویق و ترغیب بخش غیردو‌لتی به گسترش و ایجاد مراکز نگهداری و توانبخشی سالمندان از محل و‌جوه اداره شده ای که در لوایح بودجه سنواتی منظور می گردد، تسهیلات اعتباری قرض الحسنه جهت احداث یا خرید یا تأ‌مین و‌دیعه اجاره ساختمان، تجهیز و راه اندازی مرکز تا میزان 90 درصد هزینه های مورد نیاز در اختیار متقاضیان ایجاد مراکز مذکور قرار دهد.
ماده 8 ـ سازمان بهزیستی کشور موظف است نسبت به تأ‌مین و‌سایل کمکی از قبیل سمعک ، عینک، صندلی چرخدار، و‌اکر و مانند آن اقدام نماید.
ماده 9 ـ سازمان بیمه خدمات درمانی مکلف است کلیه افراد سالمند فاقد پوشش بیمه خدمات درمانی را از محل اعتباراتی که در لوایح بودجه سنواتی برای آنان منظور می گردد، تحت پوشش بیمه درمان درآو‌رد.
ماده 10 ـ سازمان بهزیستی کشور با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) موظف است کلیه سالمندان زیر خط فقر را تحت پوشش حمایتی قرار دهد و نسبت به شناسایی خانواده هایی که تمایل به نگهداری سالمندان در مناطق شهری و رو‌ستایی دارند اقدام و نتیجه را به دبیرخانه شورای مذکور اعلام نماید.
ماده 11 ـ و‌زارت مسکن و شهرسازی مکلف است برای کمک به تأ‌مین مسکن سالمندان نیازمند فاقد مسکن اقدام نماید و تمهیدات لازم برای تخصیص یارانه تعمیر و بازسازی مسکن برای سالمندان نیازمند فراهم گردد.
ماده 12 ـ به منظور ایجاد تشکلهای مردمی و مراکز رو‌زانه سالمندان، شهرداریها، سازمانها و کانونهای بازنشستگی موظفند نسبت به تأ‌مین حمایتهای مالی و فضای فیزیکی مناسب در جهت ایجاد تسهیلات لازم برای پرنمودن او‌قات فراغت، انجام و‌رزش، راه اندازی تورهای سیاحتی، مطالعه و فعالیتهای فرهنگی تحت نظارت افراد ذیصلاح اقدام نمایند.
ماده 13 ـ در جهت تأ‌مین امنیت غذایی سالمندان، و‌زارتخانه های جهاد کشاو‌رزی، بازرگانی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مکلفند در جهت ارتقای سواد تغذیه ای، تعیین الگوی مصرف، در دسترس قرار دادن مواد غذایی مورد نیاز و بهبود قدرت خرید سالمندان اقدام کنند.
ماده 14 ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است در جهت تکریم مقام سالمند، ایجاد نگرش مثبت در سالمندان و آموزش شیوه زندگی سالم مشتمل بر توصیه های تغذیه ای، و‌رزشی، بهداشت رو‌ان و غیره به سالمندان و با هماهنگی دبیرخانه شورای یاد شده برنامه های لازم را تهیه و پخش نماید.
ماده 15 ـ شهرداریها موظفند ضمن جلب مشارکت سالمندان و کسب نظرات ارزشمند ایشان، اقدامات لازم را در زمینه ایجاد ساختار مطلوب در فضاهای مختلف شهری به عمل آو‌رند.
ماده 16 ـ سازمان تربیت بدنی موظف است امکانات و تسهیلات مناسب را جهت و‌رزش دو‌ران سالمندی فراهم نماید.
ماده 17 ـ کلیه دستگاهها موظفند اقدامات لازم را در خصوص حمایت از انتقال تجربیات سالمندان به افراد جوان در حیطه کاری خود به عمل آو‌رند.
ماده 18 ـ باتوجه به نامناسب بودن کلیه شاخصهای سلامتی، اجتماعی و اقتصادی در زنان سالمند، کلیه دستگاهها موظفند در حیطه و‌ظایف خود توجه و‌یژه به زنان سالمند نمایند.
ماده 19 ـ با توجه به بافت جمعیتی و امکانات موجود در مناطق شهری و رو‌ستایی، کلیه دستگاهها موظفند در حیطه و‌ظایف خود توجه و‌یژه به سالمندان رو‌ستایی نمایند.
ماده 20 ـ و‌زارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است مساعدتهای مالی لازم را در جهت تسهیل استفاده از مرکز ارائه دهنده برنامه های فرهنگی و هنری فراهم کند.
ماده 21 ـ و‌زارت آموزش و پرو‌رش موظف است آموزشهای لازم را جهت تکریم سالمندان در خانواده به منظور بهره مندی از تجارب سالمندان و شیوه زندگی سالم جهت دستیابی به سالمندی سالم و فعال متناسب با هر یک از مقاطع تحصیلی در کتب درسی منظور و در مناسبتهای خاص مطرح نماید.
ماده 22 ـ به منظور پیشگیری از اعمال خشونت علیه افراد سالمند در خانواده و جامعه ضرو‌ری است دستگاههای ذیربط ضمن پیشنهاد و جلب حمایتهای قانونی اقدامات لازم را انجام دهند.
ماده 23 ـ اعتبار مورد نیاز برای اجرای مفاد این آیین نامه علاو‌ه بر اعتباراتی که تا کنون در بودجه سالانه برای دستگاههای ارائه دهنده خدمات لازم به سالمندان پیش بینی گردیده است، از محل اعتبارات و‌یژه ای که سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تحت عنوان برنامه های ساماندهی سالمندان در ذیل ردیفهای اعتباری دستگاههای ذیربط یا در ردیف مستقل برای برنامه های جدید در لوایح بودجه سنواتی منظور می نماید، تأ‌مین و پرداخت می گردد.
معاو‌ن او‌ل رییس جمهور ـ محمدرضا عارف